در دنیای اسلامی، اما سابقه تصویر کشیدن مهمترین نجات بخش بشریت، یعنی حضرت رسول اکرم، کمتر صورت گرفته و آثار کمتری در مقایسه با عیسی مسیح، وجود دارد. آنچه در ادامه میآید، معرفی و تحلیلی کوتاه از آن چیزی است که درباره عیسی مسیح، نجاتبخش و منجی موعود مسیحیان ساخته شده است همچنین به فیلمهایی که درباره پیامبر اسلام تولید و پخش شده نیز اشاره میشود.
فرزند خدا
فرزند خدا/ محصول 2014/ کارگردان: کریستوفر اسپنسر/ فیلمنامه: ریچارد بدسر، کریستوفر اسپنسر/ با حضور: دیهگو مورگادو، آمبر رز، سباستین نپ و ...
فیلم فرزند خدا، اقتباسی کوتاه شده از مینیسریال ده ساعته انجیل است که در سال 2014 و یک سال بعد از پخش موفق مینیسریالش، بر روی پرده سینماهای آمریکای شمالی رفت. فیلم فرزند خدا بیشتر از آنکه به خاطر بازسازی دوباره ماجرای عیسی مسیح، مشهور بشود به خاطر شخصیت شیطانی که در مجموعهاش ارائه داده بود، به شهرت رسید. ماجرا مربوط به شباهت بسیار زیاد موهمن مهدی کوزانی با باراک اوباما بود. حاشیههای این شباهت آنقدر زیاد بود که کمپای فاکس قرن بیستم، اعلام کرد که تصاویر مربوط به موهمن مهدی کوزانی را از مجموعه حذف خواهد کرد تا به حاشیههای پر دردسر فیلم، دامن نزند. به جز این، مینیسریال انجیل، یک مینیسریال موفق در ارائه داستان انجیلی از زندگی عیسی مسیح، ارزیابی شده است.
مصائب مسیح
مصائب مسیح/ محصول 2004/ کارگردان: مل گیبسون/ فیلمنامه: بندیک فیتزجرالد، مل گیبسون/ با حضور: جیم کازیول، مونیکا بلوچی و ...
تصاویر خیرهکننده مصائب مسیح، هر کسی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. روایت جزء به جزء مصائب مسیح در آخرین ساعات زندگی زمینیاش، ماحصل فیلمی است که مل گیبسون به خاطرش مدعی شد که روحالقدس از درون او این فیلم را کارگردانی کرده است. از جمله نکات جالب فیلم، زبان فیلم است که به زبانهای آرامی، لاتین و عبری است. نکتهای که مل گیبسون در فیلم بعدیاش (آخرالزمان) هم از آن بهره برد.
مصائب مسیح، روایت دوازده ساعت پایانی زندگی زمینی عیسی مسیح است که به شکلی بسیار دقیق از روی روایت انجیلی اقتباس شده است. موسیقی زیبای جان دیبنی، تصاویر نزدیک به واقعیت مل گیبسون را همراهی میکند. جیم کازویل در میان سایر رقبایش در نقش عیسی مسیح، از همه بهتر و بیشتر به عیسی انجیل نزدیک شده است. از جمله خصوصیات مهم فیلم، ظاهر شدن شیطان در سکانسهایی از فیلم است. شیطانی که مل گیبسون در مقابل عیسی مسیح، نشان میدهد، نسبت به سایر تصاویر شیطان، فریبکارتر، ترسناکتر و مخوفتر است. شاید بسیاری ندانند که مل گیبسون این نقش را به یک بازیگر زن ایتالیایی به نام رزالیندا چلنتانو که اهل شهر رم میباشد، واگذار کرده است.
مصائب مسیح، اما یک نکته حاشیهساز نیز با خودش به همراه داشت. خشم بخشی از جامعه یهودیان در آمریکای شمالی، باعث به خیابان ریختن و اعتراض نسبت به فیلم شد. زیرا به نظر آنان، مل گیبسون کمی میل ضد یهودیاش در توطئه دستگیری و شکنجه عیسی مسیح را طبق روایت انجیلی، به یهودیانی نسبت میدهد که نسبت به عیسی مسیح، کینه و عداوت داشتند. با این حال، هیچکدام از این مسائل، باعث نشد که فروش فیلم در اکرانش از مرز ششصد میلیون دلار عبور نکند و نسخه دیویدی آن در اولین هفته فروش، به مرز نه میلیون نسخه نرسد.
آخرین وسوسه مسیح
آخرین وسوسه مسیح/ محصول: 1988/ کارگردان: مارتین اسکورسیزی/ فیلمنامه: پل شریدر/ با حضور: ویلیام دافو، هاروی کایتل و ...
آخرین وسوسه مسیح، اقتباس سینمایی مارتین اسکورسیزی و پل شریدری از روی رمان نیکوس کازانتزاکیس یونانی است. مارتین اسکورسیزی از میان آثار مهم خود، آخرین وسوسه مسیح را فیلم خود میداند (در جایی که راننده تاکسی را فیلم شریدر و گاو خشمگین را فیلم دنیرو مینامد). آخرین وسوسه مسیح، روایتی کاملا متفاوت و متضاد با آن چیزی است که کلیسا و اناجیل به آن اعتقاد دارند. روایتی بشری و غیر خدایی از زندگی عیسی مسیح که درگیر وسوسههای بشری است. ویلیام دافو این بار در نقش مسیحی ظاهر شده است که نه تنها نجاتبخش و منجی موعود نیست، بلکه در مقابل کل تاریخ کلیسا و اناجیل ایستاده است. رویارویی او در بخشی که پولوس مقدس در حال بازگویی دروغآمیزی از روبرو شدن با مسیح بعد از مرگش است، نشاندهنده عمق فاصلهای است که روایت آخرین وسوسه مسیح، با روایت کلیسا دارد.
آخرین وسوسه مسیح، هنوز هم یک چالش مهم در میان سینما و خصوصا کلیسای کاتولیک است. فیلمی که خشم مسیحیان متعصب را برانگیخت و آنان را وادار به واکنش کرد. بعضی از انجمنهای مسیحی در آمریکا، به شرکت سازنده، پیشنهاد خرید همه نسخههای فیلم و نابود کردن آن را دادند. در پاریس، حمله به یک سینمای پخشکننده و آتش زدن آن که منجر به زخمی شدن سیزده نفر بود، گزارش شده است.
شاه شاهان
شاه شاهان/ محصول: 1961/ کارگردان: نیکلاس ری/ فیلمنامه: فیلیپ یوردان/ با حضور: جفری هانتر، سیوبحان مک کنا، هارد هاتفیلد و ...
شاه شاهان، یکی از آثار مطرح دهه شصت درباره زندگی عیسی مسیح است. فیلم از تولد تا برانگیخته شدن عیسی مسیح را بازگو میکند و تا به امروز هم از جمله آثار مهم سینمای نجاتبخشی به شمار میآید. از جمله نکات تاریخی این فیلم در سینما، ارائه تصویر واضح از چهره عیسی مسیح در فیلم است. تا قبل از این فیلم، معمولا کارگردانان سینما از نشان دادن چهره عیسی مسیح در فیلمهایشان خودداری میکردند (همچون اتفاقی که برای فیلم بن هور افتاد). اما شاه شاهان، یکی از اولین آثاری است که در یک فیلم بزرگ سینمایی، تصویر چهره عیسی مسیح را کاملا واضح نشان میداد.
بزرگترین داستانی که تا به حال گفته شده است
بزرگترین داستانی که تا به حال گفته شده است/ محصول: 1965/ کارگردان: جورج استیونس، دیوید لین/ با حضور: ماکس فن سیدو، چارلتن هستن، جان وین و ...
بزرگترین داستانی که تا به حال گفته شده است، ابتدا یک سریال رادیویی بود که در سال 1947 پخش میشد. اما ساخت اقتباس سینماییاش، راه پر پیچ و خمی را پشت سر گذاشت.
ماکس فن سیدوی سوئدی، این بار در نقش عیسی مسیح، ظاهر شد. تا آن زمان، ماکس فن سیدو در فیلمهای انگلیسیزبان ظاهر نشده بود بلکه در فیلمهای برگمان سوئدی بازی میکرد. در واقع این فیلم، از جمله آثاری است که او را به دنیای سینمای انگلیسیزبان، معرفی کرد. از جمله نکات جالب توجه فیلم، پیاده شدن جان وین از روی اسب و کنار گذاشتن اسلحه، و ظاهر شدن در یک هیئت باستانی در فیلم است.
فیلم با نقدهای بسیار مناسبی از سوی روزنامهها و رسانههای زمان خودش روبرو شد و هنوز هم به عنوان یکی از آثار مهم در مورد شخصیت عیسی مسیح در سینما به شمار میآید.
عیسای ناصره
عیسای ناصره/ محصول: 1977/ کارگردان: فرانکو زفیرلی/ فیلمنامه: آنتوی بورگس، فرانکو زفیرلی/ با حضور: رابرت پاول و ...
عیسای ناصره، یک مینیسریال انگلیسی – ایتالیایی درباره زندگی عیسی مسیح است. عیسای ناصره، هنوز هم به یک عنوان یک مرجع مناسب برای شناخت زندگی نجاتبخش و منجی موعود مسیحیت شناخته میشود. با اینکه سالها از ساخت آن میگذرد، اما هنوز هم میتواند جذاب باشد.
از جمله موارد جالب توجه، انتخاب بازیگر نقش عیسی مسیح بود. در ابتدا، داستین هافمن و آل پاچینو برای این نقش در نظر گرفته شده بودند، اما بالاخره نصیب رابرت پاول انگلیسی شد. کسی که چهره او، به عنوان چهره عیسی مسیح در نقش بسیاری حک شده است. در واقع، عیسای چشم آبی با موهای طلایی، محصول بازی رابرت پاول در این نقش است. عیسای او، تبدیل به یک تصویر همیشگی از عیسی در ذهن مسیحیان و حتی سایر سرزمینها شده است، با اینکه خیلی بعید است عیسایی که واقعا در ناصره زندگی میکرده است، خصوصیاتی همچون چشمهای آبی و موهای طلایی داشته باشد.
رسالت (در ایران با عنوان محمد رسولالله)
رسالت، ساخته مصطفی عقاد، مشهورترین ساخته درباره تاریخ اسلام و پیامبر اسلام در سینماست. فیلم محصول 1976 است و در دو نسخه بینالمللی و عربی ساخته شده است. فیلم در زمان ساخت، مورد تایید علمای شیعه لبنان و علمای اهل سنت مصر قرار گرفته بود و در آن از نشان دادن تصویر یا صدای رسول خدا و امیرالمومنین، پرهیز شده است. از جمله شاخصههای مهم فیلم، حضور ستاره بزرگ سینما، آنتونی کوئین در نقش حمزه است؛ سکانس ورود او به فیلم، از جمله سکانسهای شاهکار ورود در تاریخ سینما به شمار میآید. با این حال این فیلم فقط در رشته موسیقی که کار موریس ژار بود، نامزد دریافت جایزه اسکار شد. رسالت از جمله معدود فیلمهایی است که در هالیوود ساخته شدهاند و در عین حال رویکرد مثبتی نسبت به اسلام دارند. رسالت از جمله اولین برخوردهای جامعه غربی با یک اثر سینمایی بینالمللی درباره اسلام بود که تاثیرش حتی تا به امروز هم ادامه دارد.
محمد رسولالله
پر خرجترین پروژه سینمایی ایرانی که توسط مجید مجیدی ساخته شده است و ویتوریو استورارو نیز در نقش مدیر فیلمبرداری او را همراهی میکند. پروژه محمد رسولالله در ایران به عنوان یکی از مهمترین آثار ساخته شده درباره پیامبر اسلام با یک رویکرد بینالمللی شناخته میشود. متخصصان بینالمللی و سطح بالای بسیاری در رشتههای جلوههای ویژه، موسیقی، طراحی لباس و ... در ساخت این اثر، همکاری کردهاند. فیلم نماینده ایران در مراسم اسکار امسال نیز خواهد بود. محمد رسول الله، اولین قسمت از سه گانه زندگی پیامبر رحمت است که به دوران تولد تا نوجوانی آن بزرگوار میپردازد. در این فیلم، تصویری از پیامبر اسلام نشان داده نشده است، تنها نمای از پشت سر آن بزرگوار در کادر دوربین
امان 54 - محمدرضا عابدی شاهرودی