نشریه امان

محمدرضا عابدی شاهرودی، داستان‌نویس، فیلمنامه‌نویس، محقق و پژوهشگر است. وی بیش از ده کتاب همچون مجموعه «مناظرات رضوی» به زبان داستان، مجموعه «غیب‌نما» که زندگی امام زمان علیه‌السلام به زبان داستان است و همچنین فیلمنامه‌نویسی مجموعه «انیمیشن پیامبران» و انیمیشن «روزگار غدیر» را در کارنامه خود دارد. در ادامه با توجه به تجربیات ارزشمند وی، گفتگوی کوتاهی درباره غدیر با ایشان خواهیم داشت.

ــ آقای عابدی شاهرودی، در ماجرای غدیر، اهمیت مسئله را در کجا می‌دانید؟
عابدی شاهرودی: بسم الله الرحمن الرحیم، الحمد لله رب العالمین. و اما بعد...
غدیر، هویت تشیع و بلکه هویت اسلام است. غدیر صرفا یک حادثه تاریخی نیست بلکه یک نقطه عطف در تاریخ اسلامی و حتی در تاریخ بشری و فرابشری است. مسئله آن‌قدر مهم است که همه جریان‌های بعد و قبل از خودش را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین خاطر هر کاری درباره غدیر انجام بشود، هر قدر هم که باشد باز باید تکرار شود. هر نسلی، هر نژاد و فرهنگی، و خصوصا هر زبانی، می‌تواند با تجربه خودش به غدیر نزدیک شود. همین ماجرا درباره فرم‌های مختلف و متفاوت هنری هم وجود دارد؛ یعنی هر کدام می‌توانند از زاویه دید فرمی خودشان به غدیر نگاه کنند و به اندازه درک و توانشان، از آن بهره ببرند.
ــ برای تحقیق درباره غدیر، فقط می‌توانیم به منابع خودمان مراجعه کنیم؟
عابدی شاهرودی: غدیر یک حادثه که فقط امامیه آن را نقل بکند، نیست بلکه غدیر و روایات مربوط به تاریخ آن، در سرتاسر تاریخ و به طرق عقلی و نقلی متفاوتی نقل شده است. هیچ تردیدی در هیچ فرقه و مذهبی در اسلام در مورد آن وجود ندارد. حالا ممکن است در تفسیر آن اختلافی میان فرق و مذاهب دیده شود اما در اصل واقعه، تردیدی نیست. بنابراین از همه منابع قابل اعتنا می‌توان یک رویکرد و یک قرائت، نسبت به غدیر به دست آورد.

ــ به نظر شما چرا حادثه غدیر، هیچگاه قدیمی و کهنه نمی‌شود؟
ماجرای غدیر را تقریبا همه می‌دانند اما هر بار که تکرار شود انگار برای اولین بار، مخاطب با آن روبرو می‌شود مثل ماجرای محرم و عاشوراست که هر سال تکرار می‌شود و هر سال همان ماجرا گفته می‌شود و تغییری در انتهای ماجرا به وجود نمی‌آید، اما هر بار بهتر از گذشته تکرار می‌شود. ماجرای غدیر هم همین است؛ هیچ‌وقت کهنه و قدیمی و تکراری نمی‌شود، هر کسی می‌تواند تجربه روبرو شدن خودش را با غدیر بیان کند و به همین دلیل این تجربه، هیچ‌وقت تمام نخواهد شد.
ــ تولید محتوای دینی بر اساس روایات و آیات قرآن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در نگاه اول شاید این‌طور به نظر برسد که بازار داخلی، در تصرف محصولات دینی و اسلامی است، اما من خیلی با این دیدگاه موافق نیستم؛ مهم‌ترین دلیلش، تولید بسیار اندک و پائین داخلی در حوزه هنری است. به همین دلیل شاید آن تصور اولیه به وجود بیاید. حالا اگر فرم‌های متفاوتی همچون انیمیشن را بخواهید وارد ماجرا کنید وضع، بسیار بدتر از گذشته می‌شود مهم‌ترین مسئله در اینجا به نظر من، تکیه بر تولید داخلی در حوزه روایات و آیات قرآن است. هر چقدر بازار تولید داخلی در جامعه بیشتر شود، امکان تغذیه محتوایی در منطقه فارسی‌زبان که گستره بزرگتری نسبت به جغرافیای ایران را دارد در بر خواهد گرفت. درواقع، نبض بازار رقابتی فرهنگی و هنری، در گرو مسئله زبان است. تولیدات دینی، روایی و قرآنی جامعه فعلی، کفاف خودش را نمی‌دهد، چه برسد که بخواهد منطقه فارسی‌زبانان را پوشش بدهد. همان‌طور که گفته شد، این به دست نمی‌آید مگر با تکیه بر تولیدات داخلی و بهره‌مندی از آثار و فعالیت‌های علاقه‌مندان، پژوهشگران، نویسندگان و متخصصان در این حوزه.
ــ ما الان یک بحثی را داریم دنبال می‌کنیم به عنوان وقف هنری و فرهنگی در حوزه غدیر و سعی کرده‌ایم که آن را ترویج دهیم، نظر شما چیست؟
این کار بسیار خوب و بلکه واجبی است که هر کسی می‌تواند آن را انتخاب کند. اگر خدای سبحان و خود امیرالمومنین علیه‌السلام عنایت کنند، من هم این مورد را جزو ذخیره آخرت خود قرار خواهم داد و تا هر جایی که بتوانم، زندگی‌ام را وقف غدیر خواهم کرد.
ــ به عنوان سوال آخر، در حال حاضر نگارش چه اثری را در دستور کار دارید؟
الان بیشتر درگیر تمام کردن یک مجموعه داستان درباره زندگی امام یازدهم و همچنین تحقیق و پژوهش و نگارش فصل دوم مجموعه سریال «پیامبران» هستم که تا پایان یافتن پخش فصل اول آن، احتمالا روی میز کاری من قرار خواهد داشت.
ممنون به خاطر وقتی که به ما دادید

امان 52 - 53، سینا کرم‌زاده