نشریه امان

فلسفه خلقت انسان رسیدن به توحید و مقام قرب الهی می‌باشد. لذا خداوند از باب لطف برای هدایت بشر، دستورهایی را وضع و توسط رسولان خود به مردم ابلاغ فرموده است تا انسان‌ها با بکارگیری آن فرامین، راه رشد و ترقی به سوی کمال را پیدا کنند. نماز از جمله این فرایض می‌باشد که طبق آیات و روایات در تمام ادیان الهی جزء صفارشات انبیا بوده است. در این باره امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «احب الاعمال الی الله عزوجل الصلوه و هی آخر وصایا الانبیاء ؛ محبوب‌ترین اعمال نزد خدای متعال نماز است و همین نماز آخرین وصیت پیامبران بوده است». یکی از اصلی‌ترین کار امامان نیز اقامه و ترویج نماز در جامعه می‌باشد. بهمین دلیل پس از ظهور حضرت مهدی علیه السلام اقامه نماز در رأس امور ایشان است؛ چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: «الَّذِینَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاه».
نماز از دیدگاه امام زمان(عج)
امام زمان(عج) طبق روایات وارده سفارشات بسیاری درباره نماز دارند که در ذیل به پاره‌ای از این روایات می‌پردازیم:
الف. توصیه امام مهدی علیه السلام به خواندن نماز
چون شیطان موجب بدبختی خود را انسان می‌داند. اعلام موضع کرده و گفته است: «قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِینَّهُمْ أَجْمَعِینَ إِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ»، لذا تمام توان خود را برای به انحراف کشیدن انسان به کار می‌برد. از این رو امام زمان(عج) برای مقابله با شیطان می‌فرماید: «فما ارغم انف الشیطان افضل من الصلاه فصلها و ارغم انف الشیطان؛ هیچ چیزی به مانند نماز بینی شیطان را به خاک نمی‌ساید، پس نماز بگزار و بینی ابلیس را به خاک بمال». چنان‌که مشاهده نمودید از منظر امام عصر(عج) بهترین راهکار برای مقابله با شیطان و تسلط بر آن خواندن نماز است.
ب. سفارش امام عصر(عج) به نماز اول وقت
یکی دیگر از توصیه‌های امام خواندن نماز در اول وقت می‌باشد، چنان‌که در روایتی می‌فرمایند: «ملعون ملعون من اَخّر الغداه الی أن تنقضی النجوم؛ ملعون و نفرین شده است کسی که نماز صبح را عمداً تأخیر بیندازد تا موقعی که ستارگان ناپدید شوند».
لازم بذکر است هر چند وقت نماز وسیع می‌باشد، ولی بهترین زمان برای اجابت دعا و اتصال با خداوند متعال، همان اوّل وقت است و تأخیر نماز از اول وقت مذموم می‌باشد، چنان‌که امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «بجای آوردن نماز در اول وقت موجب خشنودی خداست و بجای آوردن آن در آخر وقت گناه می‌باشد، ولی مورد عفو و مغفرت خداوند است».
اهتمام امام زمان علیه السلام به انجام عبادات
وجود روایات فراوانی از ائمه علیهم السلام بیان‌گر آن است که امام زمان(عج) اهتمام زیادی برای راز و نیاز با معبود متعال دارند، چنان‌که در روایتی از امام سجاد علیه السلام در وصف عبادت حضرت مهدی علیه السلام می‌فرماید: «با آن چهره گندم‌گون، زردی بی‌خوابی شب نیز آمیخته است. پدرم فدای آن کس که شبش را در حال سجود و رکوع و ستاره شماری (کنایه از بیداری برای عبادت) خواهد گذراند». در روایت دیگر امام موسی کاظم علیه السلام در خصوص توصیف عبادت امام عصر(عج) می‌فرمایند: «بر رنگ گندم‌گونش به‌خاطر بیداری شب‌ها، زردی عارض می‌شود».
تأسی منتظران به امام عصر(عج)
تأکید آموزهای دینی بر این است که در روز قیامت هر کس با امام خودش محشور می‌گردد، کما این‌که قرآن کریم می‌فرماید: «یوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ ؛ به‌یاد آورید روزی را که هر گروهی را با پیشوایانشان می‌خوانیم». بنابراین بر منتظران لازم است برای محشور شدن با امامشان، با تأسی به آن حضرت و به‌کارگیری فرمایشات ایشان، خود را از بند شیطان رها و سعی در صیقل دادن روح و جان خود نموده و از گناه و غفلت دوری کنند؛ همچنین برای این‌که هرچه زودتر به دیدار امام خود نائل گردند با انجام اعمال و فرایض دینی خود زمینه ساز ظهور گردند، همان‌طور که امام زمان(عج) علت غیبت خود را چنین بیان فرموده است: «علت غایب شدن ما از شیعیان چیزی جز آن چه از کردار آنان به ما می‌رسد، نیست».
هیچ عبادتی به اندازه نماز نمی‌تواند انسان را به امام خود نزدیک‌تر کند، زیرا نماز کلید رهایی از دست شیطان، معراج مؤمن به سوی معبود و دور کننده از گناه و بدی است؛ با نور نماز، قلب و جان صفا پیدا می‌کند و تجلی گاه رحمت حق می‌شود. به همین خاطر باید سعی شود به نماز توجه و دقت بیشتری شود تا ظرف وجودی ما قابلیت دریافت انوار و الطاف بی‌کران رحمت امام عصر(عج) را پیدا نماید.
نقش نماز در پیشرفت و تعالی جامعه منتظر
1. نماز باز دارنده از جرائم است
یکی از آثار و برکات نماز این است که مثل یک اهرم باز دارنده عمل می‌کند و انسان را از لغزش و گناه باز می‌دارد، چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: « وَأَقِمِ الصَّلَاه إِنَّ الصَّلَاه تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ». طبق آمار درصد زیادی از مجرمین و خلاف‌کاران کسانی هستند که یا از نماز دور هستند و یا اگر هم نماز می‌خوانند، بخاطر سبک شمردن و بی‌توجهی به آن، اثر پذیری لازم را از نماز ندارند، چنان‌که امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «نماز به همان مقدار که جلوی گناه را می‌گیرد پذیرفته می‌شود». لذا اگر روح نماز در جامعه‌ای دمیده شود، قطعاً جرم و جرائم در آن کاسته می‌شود و بالتبع چنین جامعه‌ای بالنده و شکوفا خواهد شد.
2. نماز، اتحاد در جامعه را رقم می‌زند
نماز دارای دو بعد فردی و اجتماعی می‌باشد و در دین اسلام به نماز جماعت و نماز جمعه ارزش و اهمیت فوق العاده‌ای داده شده است. مسجد نیز به عنوان یک پایگاه عبادی ـ سیاسی از صدر اسلامی تاکنون نقش به خصوصی را ایفا کرده است. در سایه این تجمعات که برای اقامه نماز صورت می‌گیرد، تمام اقشار جامعه از هر صنف و گروهی که باشند در کنار هم، سر بر سجده می‌گذارند و مشغول راز و نیاز می‌شوند و این خود باعث همبستگی و اتحاد بیشتر بین آحاد جامعه می‌شود.
3. نماز موجب عزت جامعه اسلامی می‌گردد
با توجه به این‌که اکنون عصر رسانه و تبلیغات می‌باشد، هر گروه و مذهبی که در هر جای جهان زندگی می‌کند، سعی بر آن دارد که عقاید خود را به دیگران بشناساند و مروّج دین خود باشد. برای شخصی که در یک جامعه اسلامی زندگی می‌کند، چه حرکت و عملی با شرافت و با فضیلت‌تر از این که اقتدار اسلام و شکوه مسلمین را زیاد کند. لذا انسان با شرکت در نماز جماعت قدمی در جهت تقویت اسلام و مسلمین بر می‌دارد و در نتیجه جامعه اسلامی مقتدر می‌گردد.
4. نماز موجب تعاون در جامعه می‌شود
تعاون در سایه مشارکت گروهی مردم صورت می‌گیرد، لذا در جماعات مسلمین که برای خواندن نماز تشکیل می‌گردد، نماز گزاران از مشکلات جامعه و حوایج برادران و خواهران دینی خود بیشتر اطلاع پیدا می‌کنند، از طرف دیگر چون شرکت در اجتماعات دینی حس انسان دوستی مسلمانان را تقویت می‌کند، از این رو سعی بر آن دارند در حد توان خود به رفع مشکلات جامعه و اشخاص نیازمند بپردازند، به همین دلیل شرکت در نماز جماعت و نماز جمعه موجب تعاون بیشتر در جامعه می‌گردد.

حمید رضا نادری ـ دوماهنامه امان 26