نشریه امان

«فَمَنْ حَآجَّكَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةُ اللّهِ عَلَى الْكَاذِبِینَ»
حضرت ختمی مرتبت در جزیرةالعرب پیام‌آور آیینی بود که مهر ختام به همه ادیان و پیامبران زد و عهده‌دار رستگاری جامعه بشری تا واپسین ایام روزگار گشت. در همان ایام بود که برخی از پیروان ادیان پیشین او را باور نداشته و با وی از سر ستیز و مخالفت در آمدند. همان‌ها که در نخستین گام بندگی، یعنی اعتقاد به وحدانیت پروردگار، دچار انحراف و کجی بودند. از این روی پیام‌آور رحمت از در منطق و استدلال با آنها درآمد که در پی به گزارشی از هیأت نجرانی به محضر پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله اشاره می‌کنم.
در روز 24 و 25 ذی الحجه در محلی خارج از شهر مدینه (که هم اکنون درون شهر واقع است و مسجد الاجابه نام گرفته) رخدادی عظیم به وقوع پیوست که نمادی از پیروزی نهایی اسلام در فرجام تاریخ توسط آخرین پیامبر خدا را به نمایش گذاشت.
گفته‌اند که این آیه و آیات قبل از آن درباره هیأت نجرانی مرکب از عاقب و سید و گروهی که با آنها بودند نازل شده است. آنها خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله رسیدند و عرض کردند آیا هرگز دیده‌ای فرزندی بدون پدر متولد شود؟ در این هنگام آیه «ان مثل عیسی عندالله...» نازل شد و سپس پیامبر اکرم آنها را به مباهله دعوت کرد.
در آیه مذکور «تعالوا» اشعار بدین دارد که خصومت را پشت سرگذاریم و برتر آییم و در ساحت ابتهال با هم و هماهنگ شویم. چون مسأله توحید و شرک، نخستین اصل رسالت نفی و اثباتی «لااله الا الله» و انقلابی پیغمبران و سرنوشت انسان است. آنچه شرک و توحید به هم آمیخته و جوش خورده مسیحیت که قرن‌ها بدان دمیده شده است، نه شرک صریح و نه توحید صریح که باید باز و منفک شود و اگر با نیروی برهان باز نشود چاره‌ای جز تعالی و ابتهال نیست.
آنها تا فردای آن روز از حضرتش مهلت خواستند و پس از مراجعه به شخصیت‌های نجران، اسقف و روحانی بزرگشان به آنها گفت: شما فردا به محمد نگاه کنید، اگر با فرزندان و خانواده‌اش برای مباهله آمد، از مباهله با او بترسید واگر با یارانش آمد، با او مباهله کنید؛ زیرا چیزی در بساط ندارد.
فردا که شد پیامبر صلی الله علیه و آله آمد، در حالی که دست علی‌بن ابی‌طالب علیه السلام را گرفته بود و حسن و حسین علیهم السلام در پیش روی او راه می‌رفتند و فاطمه سلام الله علیها پشت سرش بود. نصارا نیز بیرون آمدند، در حالی‌که اسقف آنها پیشاپیش‌‌شان بود.
هنگامی که نگاه کرد، دید پیامبر با آن چند نفر آمدند، درباره آنها سؤال کرد، به او گفتند: این پسر عمو و داماد او و محبوب‌ترین خلق خدا نزد اوست و این دو پسر، فرزندان دختر او از علی علیه السلام هستند و آن بانوی جوان، دخترش فاطمه سلام الله علیها است که عزیزترین مردم نزد او و نزدیک‌ترین افراد به قلب اوست.
سید به اسقف گفت: برای مباهله قدم پیش گذار.
وی گفت: نه! من مردی را می‌بینم که نسبت به مباهله با کمال جرأت اقدام می‌کند و من می‌ترسم راستگو باشد و اگر راستگو باشد، به خدا یک سال بر ما نمی‌گذرد در حالی که تمام دنیا یک نصرانی که آب بنوشد وجود نداشته باشد.
اسقف به پیامبر عرض کرد: ای ابوالقاسم ما با تو مباهله نمی‌کنیم، بلکه مصالحه می‌کنیم، با ما مصالحه کن. پیامبر صلی الله علیه و آله با آنها مصالحه کرد.
در روایتی آمده است: اسقف مسیحیان به آنها گفت: من صورت‌هایی را می‌بینم که اگر از خداوند تقاضا کنند کوه‌ها را از جا برکند چنین خواهد کرد. هرگز با آنها مباهله نکنید که همه هلاک خواهید شد و یک نصرانی تا روز قیامت به صفحه زمین نخواهد ماند.
نصارای نجران و یهودیان که منطق و استدلال حضرت را نپذیرفتند، همچنان مسیر بیراهه را پیمودند و پذیرفتند که در ذمه مسلمین جزیه و مالیات بپردازند؛ چرا که حضور نبی مکرم صلی الله علیه و آله با آن وضعیت که حاکی از صلابت و اعتماد او بر دعوای پیغمبریش می‌کند آنها را منفعل نمود.
علامه طباطبایی می‌فرماید: این‌که به طور تفصیل موارد را یکی یکی شمرده، خود دلیلی دیگر است بر این‌که پیشنهاد کننده سخت به دعوت خود ایمان و به حق اعتماد و خاطر جمعی داشته، کانّه پیشنهاد می‌کند که ای مسیحیان بیایید همگی ما و همگی شما یکدیگر را نفرین کنیم تا لعنت بر دروغگویان شامل همه ما و یا شما شود. به‌طوری که لعنت شامل حال زن و فرزند ما هم بشود و در نتیجه نسل دروغگو از روی زمین برچیده شود و اهل باطل ریشه کن شوند.
آری پیام‌آور نور و رحمت با آهنگی رسا در گوش تاریخ نواخت که «الدین عندالله الاسلام» و مهر بطلان بر هر گونه خرافات دینی و دوگانه پرستی زد و بانگ توحید و یگانگی را سر داد. اما عده‌ای بر آن باور شرک و توحید به‌هم جوش خورده خود پافشاری می‌کنند، چه زود است که آخرین خلف و ذریه پیامبر خاتم و حجت خدا بیاید و این دعوت به رسوایی را تمام نماید و بار دیگر به سان قرآن چهره آلوده با خرافه عیسی را بزداید و با تکیه بر نقاط مشترک و برهان و دلیل دنیا را مجاب کند، چرا که قرآن کریم فرمود: « هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ لِیظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ» .
آن‌قدر این وعده الهی یقینی و تخلف ناپذیر است که خداوند حکیم در سه آیه بدان تصریح می‌کند.
جمله «لیظهره علی الدین کله» یعنی تا دین اسلام را به وسیله حجت و غلبه بر تمام ادیان پیروز گرداند، بدان‌سان که در روی زمین دینی به جای نماند جز آن‌که مغلوب حجت اسلام گردد و کسی نباشد که در حجت و برهان بر مسلمانان پیروز گردد.
این غلبه هم غلبه منطقی و استدلالی است، چرا که اسلام از نظر منطق و استدلال از همه آیین‌ها برتر است و هم غلبه جسمانی و قدرت ظاهری است و این‌گونه کاربرد قرآنی در مواردی مشابه نظیر آیه 20 سوره کهف و آیه 8 سوره توبه به معنای استیلا و قدرت آمده است حال سؤال این است غلبه اسلام بر همه ادیان چه زمانی است؟ امام محمد باقر علیه السلام پاسخ می‌فرمایند: این جریان در زمان ظهور حضرت مهدی علیه السلام از آل محمد است که احدی روی زمین باقی نماند جز آن‌که به نبوت محمد صلی الله علیه و آله اعتراف کند.
گویی ندای توحید و یکتاپرستی محمد صلی الله علیه و آله در گوش همه فرو نرفته است و این پیام توسط اهل بیت او و ذریه‌اش در فرجام تاریخ به گوش جهانیان خواهد رسید و طیف عظیمی خواهند پذیرفت. و نیز امام صادق علیه السلام فرمودند: به خدا سوگند هنوز محتوای این آیه تحقق نیافته است و تنها زمانی تحقق می‌پذیرد که قائم(عج) خروج کند و به هنگامی که او قیام کند کسی که خدا را انکار نماید در تمام جهان باقی نخواهد ماند.
به امید رؤیت خورشید


. سوره آل عمران/61.
. اسامی سران و بزرگان نصارای نجران هستند.
. پرتوی از قرآن، طالقانی سید محمود، ج5، ص168.
. تفسیر نمونه، ج2، ص579.
. در روایتی نقل شده است: پیامبر اکرم از یهودیان برای مباهله نیز دعوت نمود. نور الثقلین، ج1، ص348.
. المیزان، علامه طباطبایی، ج3، ص352.
. قاضی نورالله شوشتری حدود 60 نفر از بزرگان اهل سنت را نام می‌برد که گفته‌اند: آیه مباهله درباره اهل‌بیت علیهم السلام نازل شده است، مانند مسلم در صحیح، احمد بن حنبل، فخررازی، ابن‌اثیر، آلوسی، زمخشری، قرطبی و ... ، احقاق الحق، ج3، ص46.
. سوره توبه/33.
. سوره توبه/33، صف/9، فتح/28.
. ترجمه مجمع البیان، ج11، ص75.
. همان، ص26.
. نور الثقلین، ج2،‌ص 211.

سعید امیدیان ـ دوماهنامه امان 26