نشریه امان

معرفی‌ امامان معصوم علیهم السلام و جایگاه و مقام رفیع و بی‌‏بدیل آنان، تنها از عهده كسانی‌ بر می‌‏آید كه با كمالات ایشان، دارای‌ سنخیت و مشابهت بوده و بر مقام و رتبه آنان احاطه و اشراف داشته باشند. این ویژگی‌، تنها در خود اهل‌بیت یافت می‌‏شود و دیگران از احاطه به این معرفت و عظمت، فاصله‏‌ای‌ دور دارند: «موالی‌ لا احصی‌ ثنائكم و لا ابلغ من المدح كنهكم و من الوصف قدركم و انتم نورالاخیار و هدایه الابرار و حجج الجبار1؛ سروران من، مدح و ستایش شما از توان من، بیرون و نیل به نهایت مدح و تمجید شما از دسترس من، خارج است. چون شما نورهای برگزیده راهنمای‌ نیكان و حجت‏های‌ خداوند عزیز و قدرتمند هستید».
اگر نبود دعاها و احادیثی‌ كه مقام امامان معصوم علیهم السلام و كمالات و فضایل آنان را برای‌ ما بیان كرده‌‏اند، ما هرگز از شناخت در خور توجّه و شایسته آن انوار پاك بهره‏مند نمی‌شدیم و تا ابد بر ساحل دریای‌ عظمت و بزرگی‌ كمالات آنها، تشنه و منتظر، باقی‌ می‌‏ماندیم و از سر سفره معارف و آموزه‏های‌ عمیق و علوم ملكوتی‌ و آسمانی‌ ایشان، بی‌‏بهره برمی‌‏خاستیم.
نکته دیگر آن که تعابیری‌ كه بیانگر عظمت و كمال و قرب و ویژگی‌ منحصر به فرد ائمه است، بهترین دلیل بر كمالات خداوند و نشانه كبریایی‌ و بزرگی‌ او است. آنان، خود را بندگان خدا و آینه داران صفات جلال و جمال حق می‌‏دانند و بهتر از هر كس دیگر، علوّ و بزرگی‌ حق را نشان می‌‏دهند و به همین دلیل، امیرمؤمنان علیه السلام می‌‏فرماید: «مالله آیه اكبر منی‌2؛ برای‌ خداوند، نشانه‏‌ای‌ بالاتر از من نیست».
پیشوایان معصوم علیهم السلام، پرچم‏داران دین، ترجمان قرآن، ركن توحید، جانشینان خداوند، درهای‌ ایمان، امینان پروردگار، وارثان پیامبر، جایگاه شناخت خدا، كانون بركت و حكمت، حافظان اسرار الهی‌3 و در یك كلام، آینه تمام نمای‌ حق می‌‏باشند و معرفی‌ مقامات و جایگاه والای‌ آنان، در حقیقت، معرفی‌ و شناساندن دین حق و شریعت الهی‌ است. شخصی‌ از امام حسن عسكری‌ علیه السلام درخواست كرد كه ایشان چگونگی‌ صلوات و درود بر معصومین را به او بیاموزد. آن حضرت چگونگی‌ آن را به او آموخت و هنگامی‌ كه به نام پاك خود رسید، سكوت كرد. راوی‌ نحوه صلوات بر خود آن حضرت و امام بعد از ایشان را نیز درخواست كرد. حضرت عسكری‌ علیه السلام فرمودند: «اگر نه این بود كه این كار (صلوات بر خودم و بیان فضایل و كمالاتم)، از معالم و معارف دین است و خداوند به ما امر فرموده تا آن را به اهلش برسانیم، دوست داشتم ساكت باشم و چیزی‌ در این مورد نگویم.4»
فرازهایی از دعای افتتاح
دعای‌ افتتاح که در شب‏های‌ ماه مبارك رمضان خوانده می‌‏شود، و دربردارنده چندین بخش است:
1. حمد و ثنای‌ الهی‌ و بیان كمالات و صفات جمال و جلال حق و لطف و احسان او به بندگانش. به چند قسمت از این بخش اشاره می‌‏شود:
1-1. «اللهم إنّی‌ افتتح الثناء بحمدك و انت مسدّد للصواب بمنّك و ایقنت انّك ارحم الراحمین فی‌ موضع العفو و الرحمه و اشدّ المعاقبین فی‌ موضع النكال و النقمه و اعظم المتجبّرین فی‌ موضع الكبریاء و العظمه؛ خدایا من مدح و ثنای‌ ذات پاكت را با حمد و ستایش تو آغاز می‌‏كنم و تو با لطف و كرمت، كار درست و نیك را استوار ساخته و استحكام می‌‏بخشی‌، و من یقین دارم كه تو در جایگاه گذشت و رحمت، از همه مهربان‏تر و در هنگام كیفر و انتقام، از همه سخت‏گیرتر و در بزرگی‌ و عظمت، از همه سرآمدی‌».
2- 1. «الحمد لله الفاشی‌ فی‌ الخلق امره و حمده، الظاهر بالكرم مجده، الباسط بالجود یده الذی‌ لاتنقص خزائنه ولا تزیده كثره العطاء الّا جوداً و كرماً انّه هو العزیز الوهاب؛ ستایش از آن خداوندی‌ است كه فرمان و ستایشش، در میان آفریدگان، گسترده و عظمت و بزرگی‌‏اش با لطف و كرمش هویدا گشته است. خدایی‌ كه گنجینه‏‌هایش بی‌‏پایان است و فزونی‌ بخشش و عطای‌ او، بر سخاوت و لطفش می‌‏افزاید. بی‌‏تردید، او قدرتمند و بسیار بخشنده است».
3- 1. «فكم یا الهی‌ من كربه قد فرّجتها و هموم قد كشفتها و عثره قد اقلتها و رحمه قد نشرتها و حلقه بلاء قد فككتها؛ خدای‌ من چه بسیار ابرهای‌ غم و اندوه كه از آسمان دلم پراكندی‌ و ناراحتی‌‏هایی‌ كه از من زدودی‌ و لغزش‌‏هایی‌ كه بر من بخشیدی‌ و رحمتی‌ كه بر من گستردی‌ و زنجیر بلایی‌ كه آن را گسستی‌».
4- 1. «یا ربّ انك تدعونی‌ فاوَلّی‌ عنك و تتحبّب إلی‌ فاتبغض الیك و تتوددّ إلی‌ فلا اقبل منك كانّ لی‌ التطول علیك فلم یمنعك ذلك من الرحمه لی‌ و الاحسان إلی‌ و التفضّل علی‌؛ پروردگار من! تو مرا به خود می‌‏خوانی‌، ولی‌ من از تو رو می‌‏گردانم. تو با من محبت می‌‏كنی‌ و من با تو دشمنی‌ می‌‏ورزم. تو با من مهربانی‌ و دوستی‌ می‌‏كنی‌، ولی‌ من از تو نمی‌‏پذیرم. گویی‌ من بر تو منت دارم؛ ولی‌ این گستاخی‌‏ها و نادانی‌‏ها، لطف و رحمت تو را از من باز نداشت و مرا از فضل و عطایت بی‌‏بهره نساخت».
2. درود و صلوات بر پیامبرصلی الله علیه و آله و خاندان پاكش و بیان جایگاه والا و فضایل و كمالات آنان.
در قسمتی‌ از این بخش دعا آمده است: «اللهم صلّ علی‌ محمد عبدك و رسولك و امینك و صفیك و حبیبك و خیرتك من خلقك و حافظ سرّك و مبلغ رسالاتك افضل و احسن و اجْمَلَ و اكمل و ازكی‌ و انمی‌ و اطیب و اطهر و اسنی‌ و اكثر ما صلّیت و باركت و ترحّمت و تحنّنت و سلّمت علی‌ احد من عبادك و انبیائك و رسلك و صفوتك و اهل الكرامه علیك من خلقك؛ خدایا! برترین، نیكوترین، زیباترین، كامل‏ترین، پاكیزه‌‏ترین، بالنده‌‏ترین، بهترین، پاك‏ترین و والاترین درود و بركت و رحمت و عطوفتی‌ كه نسبت به بنده‌‏ای‌ و پیامبری‌ و فرستاده‏ای‌ و انسان برگزیده و شایسته لطف و كرامتی‌ داشته‏‌ای‌، بر محمدصلی الله علیه و آله كه بنده و فرستاده و امانتدار و برگزیده و محبوب تو و اختیار شده تو از میان آفریدگانت و نگهبان راز و رساننده پیام‏‎های‌ تو است، بفرست».
3. درباره حضرت ولی‌ عصر(عج) و شكوه از غیبت و دعا برای‌ تعجیل در ظهور و آرزوی‌ استقرار دولت حق و حكومت عدل آن بزرگوار و خدمت‏گزاری‌ در دولت كریمه.
چند نمونه از این بخش را بیان می‌‏كنیم:
1- 3. «اللهم اعِزَّه و اعْزِزْ به و انصُرُه و انتصر به و انصره نصراً عزیزاً و افتح له فتحاً یسیراً و اجعل له من لدنك سلطاناً نصیراً؛ خدایا او (امام عصر(عج)) را عزیز گردان و به واسطه او مؤمنان را عزیز كن. او را یاری‌ فرما و به وسیله او دیگران را نیز یاری كن. او را با اقتدار و سربلندی‌ پیروز گردان و گشایشی‌ آسان، بهره‏اش ساز و از جانب خود، سلطنتی‌ همراه با پیروزی، برایش قرار ده».
2- 3. «اللهم إنا نرغب الیك فی‌ دوله كریمه تُعِزّ بها الاسلام و اهله و تذلّ بها النفاق و اهله و تجعلنا فیها من الدعاه إلی‌ طاعتك و القاده إلی‌ سبیلك و ترزقنا بها كرامه الدنیا و الآخره؛ خداوندا از تو حكومت شایسته و بزرگواران‌ه‏ای‌ درخواست می‌‏كنیم كه در سایه آن، اسلام و مسلمانان را عزیز و سربلند گردانی‌ و نفاق و اهلش را خوار و زبون كنی‌ و ما را در آن حكومت، از دعوت كنندگان به پیروی‌‏ات و پیشوایان راهت قرار دهی‌».
3- 3. «اللهم المم به شعثنا و اشعب به صدعنا و ارتق به فتقنا و كثّر به قلّتنا و اعزز به ذلّتنا و اغن به عائلنا و اقض به عن مغرمنا و اجبر به فقرنا و سُدَّ به خلّتنا و یسّر به عسرنا و بیض به وجوهنا و فكّ به اسرنا و انجح به طلبتنا و انجز به مواعیدنا و استجب به دعوتنا و اعطنا به سؤلنا و بلّغنا به من الدنیا و الاخره آمالنا و اعطنا به فوق رغبتنا؛ خدایا به وسیله آن امام، ما را از پراكندگی‌ به جمعیت برسان. رخنه میان ما را پر كن و جدایی‌ ما را به وصل، بدل ساز. تعداد كم ما را افزون گردان. ما را از خواری‌ به سربلندی‌ نایل ساز. نیاز ما را به بی‌‏نیازی‌ تغییر ده. بدهی‌‏مان را ادا و نداری‌‏مان را جبران كن. راه تهی‌‏دستی‌‏مان را ببند و سختی‌‏مان را آسان گردان. به ما آبرو ببخش و از اسارت آزادمان كن. خواسته‏‌هایمان را برآورده كن. وعده‌‏هایمان را عملی‌ و دعایمان را برآورده ساز. درخواست‏مان را اجابت فرما و ما را به آرزوهای‌ دنیا و آخرت‏مان برسان و به واسطه او (امام زمان) افزون بر میل و خواهش‏مان به ما ببخش».

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. شیخ عباس قمی‌، مفاتیح الجنان، زیارت جامعه كبیره.
2. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌ طالب، ج 2، ص 294.
3. ر. ك: زیارت جامعه كبیره و اصول كافی‌، باب الجنه.
4. مفاتیح الجنان، صلوات بر حجج طاهره‏.

دوماهنامه امان شماره 31