اصلی‌ترین مسأله‌ای كه در مسائل تربیتی برای خانواده‌های مذهبی، در خور توجه است، پرورش نسل نوخاسته اجتماع است به نحوی كه نهال ایمان به خداوند بزرگ در جان و دل آنان، ریشه بدواند و بارور گردد؛ نهالی كه بتواند در هر محیط و تحت هر شرایطی، سرسبز و خرم بماند و سموم تبلیغات مخالف، طراوت و نشاط آن را به زردی و خزان مبدل نسازد و تیشه شبهات و اشكالات، آن را از ریشه بر نیاورد.
اصلی‌ترین مسأله‌ای كه در مسائل تربیتی برای خانواده‌های مذهبی، در خور توجه است، پرورش نسل نوخاسته اجتماع است به نحوی كه نهال ایمان به خداوند بزرگ در جان و دل آنان، ریشه بدواند و بارور گردد؛ نهالی كه بتواند در هر محیط و تحت هر شرایطی، سرسبز و خرم بماند و سموم تبلیغات مخالف، طراوت و نشاط آن را به زردی و خزان مبدل نسازد و تیشه شبهات و اشكالات، آن را از ریشه بر نیاورد.
نمی‌‌توان با استدلال‌ها و براهین پر پیچ و خم، بذر چنین ایمانی را در قلب پاك كودك افشاند. این روش، نه تنها با فكر ساده و كودكانه او سازش ندارد، بلكه حتی معلوم نیست با سلیقه انسان هم مطابقت كند.
در عین حال، این سخن به این معنا نیست كه از استعدادهای نخستین و نیروی فطری كه در نهاد كودك به ودیعت گذارده شده است، نباید استفاده كرد و افكار و خرد او را نباید از طریق استدلال، به سوی شناسایی آفریدگار بزرگ هستی سوق داد.
پدران و مادران و مربیان لایق می‌‌توانند به آرامی و با حوصله و بردباری، بذر چنین ایمانی را در زمین دل كودكان بیفشانند و آن‌چنان ایمانی به او عرضه و تلقین كنند كه هم از جنبه فكری و عقلی، صحیح و قابل هضم و دور از خرافات و موهومات باشد و هم از جنبه عاطفی، منشأ تحرك و تلطیف اخلاق و اصلاح رفتار او شود.
اما كار مهم و اساسی‌‌تر آنها از این جا شروع می‌‌شود كه احیا و تربیت ایمان فطری كودك، نباید تنها محدود به آنچه گذشت باشد، بلكه با برنامه‌های عملی و تمرینی توأم گردانند. مربی برای محقق ساختن اندیشه‌های خود، ناگزیر است از لحاظ علمی به كودك بفهماند كه یك زندگی صحیح و بی‌‌شائبه، آن است كه از تناقض، بری باشد. چه معنا دارد كه زبان انسان به دلش دروغ بگوید و كردارش به هر دو؟ ننگ‌آور و رقت‌بار است زندگی مردمی كه كردار، گفتار و پندار آنان با هم مطابق نباشد؛ همان زندگی‌ای كه متأسفانه، انسان‌های عصر ماشین و تكنیك، سخت در دام آن گرفتارند!
مربی برای تكمیل كارهای خود و به عبارت رساتر، نقش سازندگی‌‌ای كه در پرورش عقل و عواطف ایمانی كودك ایفا می‌‌كند، ناگزیر است كه به تدریج و در همان سال‌های نخستین زندگی، به خصوص در سال‌های اول دبستان یا كودكستان، كودك را با عبادت آشنا كند و از این رهگذر، ایمان فطری او را احیا و تكمیل سازد. عالی‌‌ترین راهنمای ما، نه تنها در مورد كودكان، بلكه در مورد بزرگ‌سالان نیز قرآن كریم است. قرآن، پرورش نیروی ایمان را ـ كه یكی از عالی‌‌ترین و ارزنده‌ترین فضایل انسانی است ـ با عبادت‌ها، نیایش‌ها و كرنش‌ها عملی می‌‌داند و ضمن جمله‌ای بس كوتاه و رسا می‌‌فرماید: «وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّی یاْتِیكَ الیقِینُ؛ و پروردگارت را پرستش كن تا در پرتو آن، یقین (كه همان ایمان كامل و خالص است) برای تو حاصل گردد». چنان كه قبلاً نیز به آن اشاره كرده‌ایم.
آری؛ كودك با تمرین عبادت و خوگرفتن به آن، به تدریج ایمان خود را به مرحله عالی می‌‌رساند و آن‌چنان نیرومند می‌‌سازد كه با هیچ‌گونه عاملی تهدید نخواهد شد.
*. استاد حوزه و دانشگاه.
. سوره حجر، آيه 99.
. نسل نوخاسته، ص2.
آیت‌الله دکتر احمد بهشتی ـ دوماهنامه امان شماره 31
