نشریه امان

خدای متعال در سوره قدر می فرماید: «تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَه وَ الرُّوحُ...». طبق ادبیات عرب،‌ تنزّل، فعل مضارع است و بر استمرار دلالت دارد و این مطلب گویای آن است كه در هر شب قدری در هر سال ملائكه نازل می‌شوند.
حال سؤال این است که از زمان وفات پیامبر صلی الله علیه و آله تا زمان حاضر ـ که شب قدر، موجود و تنزل ملائکه ادامه داشته ـ فرشتگان بر چه کسی نازل شده‌اند؟! آیا بر بزرگان و علمای شیعه یا اهل‌سنت و یا بر مردم هر زمان؟! آیا كسی این ادعا را داشته است که ملائکه بر من نازل می‌شوند؟
جواب قطعاً منفی است.
در اینجا برای مقرون به ذهن شدن مطلب، توجه به چند نکته قابل توجه است. آیا شب قدر فقط اختصاص به زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله داشته، تا دنیا پا برجاست، شب قدر نیز وجود دارد؛ چرا که تقدیر هر سال، در آن شب، مقدّر می‌شود؟
یکی از مثال‌های مرتبط و نزدیک به بحث ما، مثال فرود هواپیما در فرودگاه می‌باشد، چنان‌كه در زیارت جامعه كبیره، اهل‌بیت را «مهبط وحی» خطاب می‌كنیم؛ حال اگر محضر پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله را مهبط و محل فرود وحی بدانیم و به منزله فرودگاه بگیریم و ملائکه و روح را هواپیما، و قرآن و امور سالیانه را محموله آن‌ها فرض کنیم، می‌توان چنین گفت که اولاً هر هواپیمایی برای فرود، باند و مكان مناسب خود را می‌خواهد.
ثانیاً جای هیچ شک و شبهه‌ای نیست که محل نزول ملائكه، در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله، محضر خود پیامبر بوده، نه محضر شخص دیگری. از طرفی، قرآن كریم هم تأكید می‌كند كه در هر شب قدری، ملائكه نازل می‌شوند. حال بعد از رحلت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله ملائكه بر چه كسی نازل می‌شوند؟ محل نزول ملائكه، باید محضر کسی باشد که بیشترین شباهت و نزدیكی را در رفتار و گفتار به پیامبر صلی الله علیه و آله داشته باشد.
از طرفی هواپیما در فرودگاهی می‌تواند فرود بیاید که شبیه فرودگاه قبلی باشد، نه ناقص و کوچک؛ زیرا که هواپیمای فعلی (ملائکه و روح) همان هواپیماهای زمان پیغمبر هستند. حال که هیچ سالی از شب قدر، خالی نیست، پس ما هر سال با نزول ملائكه مواجه هستیم. لذا در هر زمانی قطعاً شخصی مانند پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله وجود دارد تا ملائكه بر او نازل شوند. از سویی دیگر، همان‌طور که پیامبر را خدا تعیین می‌کند، باید جانشین پیامبر را نیز خدا تعیین کند. در نتیجه در هیچ زمانی زمین، از حجت الهی، خالی نمی‌باشد.
ما معتقدیم مهبط ملائکه در زمان حال، با استناد به روایات شیعه و اهل سنت، فرزند بلا فصل امام عسکری علیه السلام می‌باشد که زنده، حاضر و ناظر ما می‌باشد.
همان‌طور كه هیچ لامپی نمی‌تواند مستقیم از منبع اصلی انرژی، برق بگیرد و روشن شود، بلكه نیاز به واسطه‌هائی دارد تا انرژی الكتریسیته را برای استفاده لامپ، مناسب كنند، انسان هم توانایی دریافت فیوضات دائمی الهی را بدون وسائط فیض ندارد، چرا که اشکال از قابل و دریافت‌كننده است نه فاعل و فرستنده. چنانچه در روایت آمده است: «و لو خَلَت الارض... من حجه‌الله؛ لساخت بأهلها؛ اگر زمین از حجت الهی خالی شود، اهلش را در خود، فرو می‌برد». چرا که توان دریافت فیوضات را ندارند و یا به بیان دیگر، فیض الهی به علت نقص گیرنده فیض، دریافت نمی‌شود.
پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله با آن وسعت وجودی نیز در بعضی از دفعات نزول وحی، از خود، بی‌خود می‌شدند و عرق بر صورت مبارکشان ظاهر می‌شد و گویا از دنیای مادی فارغ، و در مواردی حتی بیهوش می‌شدند؛ چه رسد به انسان‌های عادی! پس در هر زمانی باید واسطه فیضی بین ما و خداوند باشد که اولاً زنده و حاضر، و ثانیاً در حد پیامبر صلی الله علیه و آله باشد.
همچنان كه وقتی ما لامپ روشن را می‌بینیم و به وجود واسطه، اطمینان پیدا می‌کنیم، همان‌طور هم با وجود شب قدر، وجود امام زمان ـ ارواحنا له‌الفداء ـ اثبات می‌شود.
برادران اهل سنت معتقدند واسطه نزول و فیض می‌تواند حضرت خضر، روح و یا قرآن باشد و نیازی به شخص دیگری، به عنوان امام زمان نیست. به طور اجمال در جواب می‌گوییم:
حضرت خضر علیه السلام، در زمان حضرت موسی و عیسی علیه السلام نیز بود؛ اما جایگاه حجت الهی را در زمان خود نداشت. از سویی دیگر ما به دلائلی استناد می‌كنیم كه اثبات می‌كند ائمه معصومین علیهم السلام بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله بر همه انبیا فضیلت دارند؛ هم‌چون اعطای امامت به حضرت ابراهیم علیه السلام، بعد از آزمایش‌های فراوان، نماز خواندن حضرت عیسی علیه السلام پشت سر امام زمان(عج)، تولد امیرالمومنین علیه السلام در كعبه و خروج مریم مقدس از مسجد برای زایمان عیسی علیه السلام. ائمه اطهار علیهم السلام، عین و نفس پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله می‌باشند.
با توجه به این مطلب، برتری ائمه اثنی‌عشر بر حضرت خضر علیه السلام نیز مسلم می‌باشد. پس حضرت خضر علیه السلام، نمی‌تواند مهبط وحی باشد؛ چرا که علاوه بر نکات قبل، اگر ایشان این جایگاه را بعد از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله داشتند، حتماً پیامبر خدا ایشان را معرفی می‌کردند، در حالی که در منابع شیعه و سنی به این مسئله هیچ اشاره‌ای نشده است.
عده‌ای دیگر «روح»، معتقدند كه روح، واسطه نزول ملائكه می‌باشد. در جواب باید بگوییم، خود روح به همراه ملائکه، حامل و فرود آورنده امور و واسطه بین خدا و حجت الهی می‌باشد، چنانچه در سوره قدر آمده: «تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَه وَالرُّوحُ...». پس روح بر خودش نمی‌تواند فرود بیاید!
قرآن نیز نمی‌تواند مهبط وحی باشد؛ چرا که با استناد به آیه اول سوره قدر که فرموده: «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیلَه الْقَدْرِ»، قرآن، خود، جزء محموله فرود می‌باشد. پس نمی‌تواند مهبط و دریافت کننده خودش هم باشد.
با توجه به مطالب فوق و از آنجا كه ما در هر زمان، نیاز به حجت الهی داریم و زمین بدون حجت خدا نابود خواهد شد و نیز با استناد به دلائل عقلی و روایی، اصل نیاز به حجت اثبات می‌شود؛ اما شخص و نام حجت را پیامبر صلی الله علیه و آله تعیین فرموده‌اند كه به روایات معتبر و متواتر از پیامبر صلی الله علیه و آله، امام زمان(عج)، مهدی آل محمد، حجت خدا، حاضر و ناظر و فعال در زمان حال می‌باشد.

*. كارشناس مركز تخصصي مهدويت.
. بحارالانوار، ج 51، ص 112.

ابوالفضل اسماعیلی ـ دوماهنامه امان شماره 31