اشاره
در ادامه نقد و بررسی فیلم‌های آخرالزمانی هالیوود به فیلمی می‌پردازیم که سال قبل در سینماهای جهان به نمایش درآمد و توجه بسیاری را به خود مشغول داشت و از جمله فیلم‌های پرفروش سال گردید. فیلم جنگ جهانی زد یا "World war z" فیلمی است که براساس رمانی با همین نام که توسط مکس بروکس در سال 2006 نوشته‌شده، در سال 2013 ساخته و به نمایش درآمد. این فیلم را مارک فورستر کارگردانی نمود و با وجود هزینه بسیار بالای 200 میلیون دلاری آن، توانست بیش از 500 میلیون دلارفروش داشته باشد که باید آن را مدیون موضوع، جلوه‌های ویژه و حضور بازیگران مطرح به ویژه براد پیت دانست.
گزارشی از فیلم
داستان فیلم درباره گری لین، کارمند سازمان ملل متحد با بازی براد پیت است که برای مقابله با یک بیماری عالم‌گیر که باعث تبدیل انسان‌ها به زامبی‌ها شده و تهدیدی برای ارتش‌ها و حکومت‌ها و فراتر از آن تهدیدی برای نژاد بشری است، دنیا را زیر پا می‌گذارد. شخصیت این داستان، مرحله به مرحله، برای پیدا کردن سر منشأ بیماری، ابتدا به کره جنوبی می‌رود، بعد به اورشلیم رفته و سرانجام از ولز سر در می‌آورد و در انتهای فیلم، راه حلی برای رهایی از این مشکل بشری پیدا می‌کند.
اکثر منتقدان آثار سینمایی به این فیلم روی خوشی نشان نداده‌اند و اشکالات فراوانی همچون داستان ساده و یک خطی آن، عدم ارتباط عناصر داستانی در فیلم، سیاسی‌گرایی بالای فیلم، بازنویسی مکرر فیلم توسط فیلم‌نامه‌نویسان مختلف و مانند آن را بدان وارد نمودند ولی به هر حال این فیلم به مدد عناصر بصری و بازیگر نام‌آشنای خود و البته نبود رقیبی قوی در فصل اکران، فروش فوق‌العاده‌ای پیدا کرد که گفته شده بالاترین فروش فیلم‌هایی است که براد پیت در آن بازی کرده است. در کل می‌شود گفت اگرچه فیلم خوش‌ساخت و نسبتاً موفق بوده ولی اثری ماندگار و تأثیرگذار نداشته است.
فیلم زد و دولت اسرائیل
فیلم جنگ جهانی زد را باید در رده فیلم‌های آخرالزمانی ژانر زامبی دانست. موجودات زامبی- که در ادبیات فکری غرب انسان‌هایی خون‌خوار هستند که با حمله به انسان‌های دیگر آنها را همسان خود می‌کنند-از سالیان دور تاکنون منشأ بسیاری داستان‌ها، بازی‌ها و فیلم‌ها بوده‌اند. در این فیلم، منشأ ویروس‌هایی که باعث تولید زامبی شده‌اند از کره جنوبی نمایش داده شده است. معمولاً بینندگان ایرانی و مسلمان به بخش‌هایی از این فیلم که در آن کشور فلسطین به نمایش درآمده، توجه خاصی می‌کنند. در این فیلم، ظاهراً امن‌ترین کشور جهان، اسرائیل معرفی شده و آن هم به دلیل ساخت دیوار حائلی بوده که زامبی‌ها را از افراد سالم جدا کرده است. وقتی ما عبارت‌های اسرائیل و دیوار حائل را می‌شنویم، بی‌اختیار به یاد دیوار حائل کنونی که بین مناطق یهودی‌نشین و مسلمان‌نشین فلسطین، کشیده شده، می‌افتیم و وقتی بیننده غربی این را مشاهده می‌کند به احتمال زیاد توجیهی عقلی برای این دیوار نزد خود متصور می‌شود. جالب آن است که در فیلم با سربازان و افسران اسرائیلی مواجه می‌شویم که سعی دارند افراد سالم و لو فلسطینی را از آن سوی دیوار نجات دهند و توجیه آنها این است که «دولت اسرائیل مایل هست که سلامتی همه انسان‌ها با هر دین و مذهب و ملیتی را تضمین کند و سلامتی انسان‌ها برایش در اولویت قرار دارد» و این از جملات عجیب و خنده‌دار این روزهاست. البته سیاست‌زدگی بالای این فیلم، تنها در این یک مورد خلاصه نمی‌شود و حتی به رگبار بستن فلسطینی‌ها هم با هدف جلوگیری از اشاعه ویروس توجیه می‌شود. البته عجیب هم نیست چرا که نویسنده رمان این اثر، یک یهودی است و حتی در رمان اصلی رگه‌های ضد اسلامی بیشتری هم به چشم می‌خورد.
ویژگی منجی در فیلم زد
ما در این فیلم با یک منجی مواجه هستیم که گرچه مأمور سابق تجسس سازمان ملل بوده و به خاطر خانواده‌اش از کار دست می‌کشد ولی دوباره مجبور می‌شود برای نجات خانواده‌اش و البته دیگر مردم جهان به مأموریتی خطرناک برود. او هیچ ویژگی خاصی به جز تخصص و البته هوش نسبتاً بالایش ندارد. البته او در میانه کار از افرادی نیز کمک می‌گیرد که از جمله آنها افسر زن اسرائیلی است. در آخر فیلم هم او خودش را فدا کرده و دارو را به خود تزریق می‌کند. راه حل نهایی نجات بشر هم تنها از روزنه علم بیرون می‌آید و باز هم این آمریکاست که مسئول اصلی نجات بشر است.
همه باید بسوزند مگر...
یکی از نقاط قابل تأمل دیگر این فیلم حکم به نابودی و سوزاندن تمام افرادی است که خواسته یا ناخواسته تبدیل به زامبی شده‌اند و باید توسط بمب و آتش نابود شوند. این جا دیگر ما خوبی و بدی نداریم و راه زنده ماندن رسیدن به داروی نجات‌بخش است و هرکس دیگر محکوم به نابودی است. ملاک خوب و ماندگار شدن فرد فضائل اخلاقی نیست و به عکس افرادی که حتی بدون انتخاب خود و ناخودآگاه در معرض ویروس قرار گرفته‌اند، حکم به سوزاندن و رفتن به جهنم داده می‌شود. در یک جمله باید گفت که در این فیلم از دغدغه‌های انسانی و دینی خبری نیست بلکه هدف، تنها نجات جان انسان‌های باقیمانده و لو به هر قیمتی است.
زهیر دهقانی ـ دوماهنامه امان شماره 48
