گفتگو با حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی کلباسی
اشاره
ما منتظریم و انتظار تو یعنی بر قله ایستادن، یعنی تاریخ را از سرگردانی در كوچه های بیهودگی بازداشتن، یعنی رشته اتصالی كه كتاب زندگی تاریخ را شیرازه می بندد و تاریخ زندگی آمدگان و رفتگان و آیندگان را مربوط و مفهوم می‌كند. حجت الاسلام مجتبی كلباسی، مدیر مركز تخصصی مهدویت قم با نگاهی نو و لطیف، بهار طبیعت و بهار مهدویت را مقایسه كرده است؛ بهاری كه ابتدا باید در دل‌هامان نسیم آن را حس كنیم. بد نیست ویژگی‌های جامعه مهدوی و شرایط زندگی در بهار با طراوت حكومت حضرت را با هم مرور كنیم.
حكومت مهدوی و فصلی نو
«بهار فصل نو شدن، انتظار و خواستن است. ظهور امام زمان(عج) مانند بهار احیاگر دل‌های مرده و تجلی‌بخش انسانیت است. در قرآن كریم نیز از ظهور حضرت حجت (عج) به احیا شدن تعبیر شده است. بهار چون ظهور حضرت بقیت الله(عج) پیامدهای گوناگونی دارد و حیات و رویش و زندگی جدید در آن احیا پیدا می‌شود. نوروز، روزی نو برای آسمان و زمین و ساكنان آن است. روزی است كه كشتی نوح پس از تلاطم و سختی بسیار به آرامش رسید نوروز روز خلاصی حضرت ابراهیم از آتش نمرودیان است و روز دوستی با خداست...». به گفته مدیر مركز تخصصی مهدویت، دوره مهدویت، دوره تجدید حیات بشری با تمام ابعاد متصور و مطرح برای آن است. در عصر حاضر، بشر در شرایط زمستانی به سر می‌برد. ظلم‌ها و بی‌عدالتی‌ها سراسر جهان را فرا گرفته و قدرت‌های استعماری پنجه خود را بر مسایل مهم مربوط به بشریت گشوده‌اند و ما در حال حاضر شاهد وضع ناهنجاری بر جامعه انسانی هستیم و هنگامی كه این زمستان به اوج خود برسد، در ورای آن شرایطی جدید و فصلی نو ظهور پیدا می‌كند. منتظران و معتقدان مهدویت، این فصل جدید را بهار جامعه مهدوی و حكومت ناب مهدوی می‌نامند.
رو به خورشید شویم!
وی معتقد است: نوروز، روزی عادی، كوتاه، موقت و گذرا است و برای نهادینه كردن و پایداری این روز باید به دعای تحویل سال عمل كرد. ویژگی نوروز اعتدال و هماهنگی است و این هماهنگی موجب ایجاد نشاط در طبیعت شده است و این اعتدال است كه ممكن است نوروز را به روز ظهور تبدیل كند. احسن الحال در زندگی می تواند به اعتدال و نظم با پشتوانه معنویت منجر شود. اگر بین معنویت و دنیویت و جسم و روح و ابعاد مختلف زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی اعتدال برقرار شود، احسن الحال در انسان محقق می‌شود. در چنین شرایطی اگر نوروز بتواند آغاز ظهور باشد ما به عنوان یاران حضرت باید آماده باشیم. در حالی كه باران بهاری می‌بارد و ایام زیبا و همیشه بهار برای همیشه حضور دارند، در این شرایط وجود گل‌های هماهنگ و رو به خورشید كم است. اگر انسان به دعای تحویل سال معنایی نگاه كند و آرزوی احسن الحالی به معنای عدل خواهی داشته باشد و عدل را اول در خود و روابط اجتماعی محقق كند، نوروز می‌تواند برای او عید واقعی باشد.
جامعه مرده، جامعه جاهل
وی تأكید دارد: «در انقلاب امام زمان (عج) مردم به شكوفایی عقلی می‌رسند و در روایات تعبیر شده است كه حضرت دست معنویشان را بر سر انسان‌ها می گذارند و آنها را به كمال عقلی می‌رسانند. در روایات داریم كه بشر با همه رشدی كه در زمینه عقلی داشته پیش از ظهور به دو حرف از الفبای علوم دست پیدا می‌كند و بعد از ظهور در 27 مرحله به تكامل علمی می‌رسد. از سوی دیگر بشر هنگام ظهور به امنیت كامل می‌رسد و فصل تجاوزها و ظلم‌ها و ستم‌ها سپری می‌شود و بشر در تناسبات خود احساس امنیت می‌كند. عدالت فراگیر در همه بخش‌های زندگی یكی دیگر از آثار ظهور است. همان طور كه قرآن كریم از بهار تعبیر به زنده شدن می‌كند از عدالت نیز چنین تعبیری دارد؛ به عبارتی قرآن، جامعه‌ای را كه در تناسب و ارتباطش عدالت را رعایت نمی‌كند، جامعه‌ای مرده دانسته است».
هماهنگی آسمان و زمین
«در روایاتی كه در باب مهدویت انعكاس داده‌اند، جامعه مهدوی و حكومت عدل امام مهدی (عج) را دوره هماهنگی همه اجزای حیات آن از زمین تا آسمان توصیف كرده‌اند. در دوران حكومت حضرت مهدی (عج) آسمان نعمت‌های خود را فرو می‌ریزد و زمین با كمال پذیرش، این نعمت‌ها را جذب می‌كند و در مسیر رشد، حیات و طراوات انسان‌ها قرار می‌دهد. جامعه مهدوی، جامعه‌ای است كه در تمام ابعاد مادی و معنوی، ظرفیت‌های خود را به كار می‌گیرد و هماهنگ با یكدیگر برای تكمیل هم، بی‌بدیل‌ترین شرایط عدل را می‌گستراند. در جامعه مهدوی، درون و برون انسانی، مرز جامعه با كلیات جامعه، انسان با محیط زیست و همه اجزای آن در یك مسیر هماهنگ و تعامل با یكدیگر قرار می‌گیرند».
انسان هایی كه خیال می كنند زنده‌اند!
یكی دیگر از آثار ظهور امام زمان (عج) هدایت و راهیابی انسان‌ها از بالقوه بودن به بالفعل شدن است؛ این عبارتی است كه حجت الاسلام كلباسی به آن اشاره می‌كند و در ادامه می‌گوید: «همان طور كه قرآن از بهار تعبیر به زنده شدن می كند از هدایت نیز تعبیر به زنده شدن شده است. قرآن كریم می‌فرماید هر كسی مرده ای را زنده كند گویا همه بشر را زنده كرده است... كه مراد از زنده كردن هدایت كردن است. انسانی كه هدایت نشده باشد، مرده است. » در عصر ظهور، ملت ها و افراد مسالمت آمیز در صلح كامل با یكدیگر زندگی می كنند. مشكلی كه انسان در طول تاریخ به آن دچار بوده و حالتی كه پیوسته از آن رنج می برده، اختلاف مرزی، شخصی، نژادی، خانوادگی، قومی و سیاسی است كه در زمان ظهور این اختلاف ها برچیده می شود و بشر به حیاتی نوین دست پیدا می كند و زندگی مسالمت آمیز را تجربه می كند. در زمان ظهور به جای حاكمیت شاهان، شهوت و غضب و تمایلات و هوس‌ها؛ خدا و عدالت حقیقی بر انسان حاكم می‌شود و همان طور كه بهار، نماد نوین زیستن و زنده شدن است، زمان ظهور نیز زمان شكوفایی، رویش‌ها و حیاتی نوین است.
بهار واقعی هستی
مدیر مركز تخصصی مهدویت در ادامه به نقش امام زمان علیه السلام در هدایت انسان‌ها در دوره حكومت عدل مهدوی نیز اشاره كرد و گفت: «در روایتی از امام زمان (عج) به عنوان بهار واقعی هستی یاد شده است و این تشبیه انسان را به مفاهیم والایی متوجه می‌كند در واقع حضرت حجت(عج) احیاگر جان‌های مرده است. همان طور كه بهار موجب احیای طبیعت می‌شود، امام نیز جامعه را كه در اثر ظلم و فساد مرده است، احیا و جامعه فاسد را به جامعه صالح تبدیل می‌كند، دل‌های انسان‌های فرسوده و جاهل را با دانایی زنده می‌كند. ضمن اینكه روز ظهور امام زمان (عج) سرآغاز سرازیری نعمت‌ها و بركات و رحمت‌های خاص و ویژه الهی است. انسان‌ها همواره در طول تاریخ از نعمت‌های الهی برخوردار می‌شوند اما گاهی به دلیل كم كاری‌های خود انسان‌ها از برخی بركات الهی بی‌بهره می‌مانند كه ظهور امام، آغاز سرازیری همه این نعمت ها است همان طور كه بهار شاهد سرازیری شكوفه های الهی هستیم.»
وی اضافه كرد: «همچنین ظهور امام زمان (عج) جشن انسانیت است، انسان ها در آن دوران لباس واقعی بصیرت، انسانیت و معنویت می‌پوشند؛ این در حالی است كه جشن واقعی انسانیت در این دوران شكل می‌گیرد و با ظهور امام انسانیت، انسان كامل متجلی می‌شود.»
بالاخره كی زمان ظهور فرا می رسد؟
«بهار وجود امام زمان (عج) بعد از سختی‌ها و فتنه‌ها ظهور می‌كند. آن حضرت زمانی ظهور می كند كه بسیاری از انسان‌ها و مستضعفان و انسان‌های مؤمن از ظلم‌ها و فتنه‌ها و پلیدی در رنج و عذاب و سختی باشند و پس از آن سختی، امام می‌آید و آرامش و آسایش و زندگی زیبا را برای انسان ها به ارمغان می‌آورد همان‌طور كه بهار نیز پس از سختی‌ها و سرما و تاریكی ها پدیدار می‌شود».
به گفته حجت الاسلام كلباسی، فرا رسیدن بهار واقعی در گرو ظهور امام زمان (عج) است. پس از ظهور امام (عج) تغییر و تحولات دیگر زودگذر نیست بلكه قلب و احوال و دانایی و بصیرت انسان ها دگرگون می شود و معنای واقعی دعای سال تحویل در زمان ظهور امام زمان (عج) تحقق می یابد. « باید بدانیم ظهور امام زمان(عج) موجب خشنودی و رضایت همگان است؛ فرشتگان و آسمانیان پس از ظهور به حال انسان ها غبطه می خورند و انسان ها به وجود امام زمان (عج) افتخار می كنند، همان طور كه با فرارسیدن بهار خشنود می‌شوند؛ در واقع حضرت، مایه انبساط خاطر همگان از هر نژاد و قوم و آیینی می‌شود و نارضایتی فقط مربوط به شیطان و شیطان پرستان است.»
طعم شیرین رفاه و امنیت
«مردم در عصر ظهور همه خوبی‌ها را به شكلی آشكار مشاهده می‌كنند؛ در روایات هست كه در عصر ظهور عدالت وارد خانه‌های مردم می‌شود همان طور كه ورود سرما و گرما را به خانه‌های خود لمس می‌كنند؛ طعم امنیت و آسایش و رفاه را می‌چشند.
امام زمان (عج) عابدترین، حكیم ترین و عالم ترین انسان در كره زمین است. آن حضرت، طاووس اهل بهشت و به طریق اولی برترین موجود است، همان طور كه بهار زیباترین فصل است».
در روایات آمده كه جهان بعد از قیام مهدی موعود (عج) پر از عدل می‌شود و اگر می‌خواهیم نمونه آن را در عالم مادیات به صورت بالفعل ببینیم، می‌توانیم به بهار بنگریم؛ حجت الاسلام كلباسی با بیان این نكته ادامه می‌دهد: «هنگام بهار، همه جا پر از حیات و سرزندگی، دنیا متحول و دگرگون می‌شود و طبیعت طراوت پیدا می‌كند. در جامعه مهدوی نیز همه جا پر از عدل و حیات و رشد می‌شود. در جامعه مهدوی، علوم مادی و معنوی مسیر واحدی را طی و همدیگر را تكمیل می‌كنند، همچنان كه همه اجزای طبیعت در فصل بهار نقش تكمیل كنندگی یكدیگر را پیدا می‌كنند. عدالت مهدوی، عدالت در یك بعد یا عدالت صرفاً اجتماعی نیست، بلكه عدالت درونی و نهفته در ذات انسان و ارتباط تعامل یافته قوای انسانی است».
نسیم روح بخش بهاری...
به گفته مدیر مركز تخصصی مهدویت؛ با آمدن بهار، باران فراوان، غرش رودها و جوشش چشمه‌ها و نهرها را شاهد هستیم و باید عنوان كرد كه حضرت مهدی (عج) خود ابر باران خیز و چشمه جوشان است. در جلد یك كتاب ارزشمند كافی در صفحه 198 حدیثی به این مضمون نگارش شده است: « امام ابر بارنده، باران پیاپی، آسمان سایه افكن، زمین گسترده، چشمه جوشان بركه و گلزار است». مهدی (عج) هرجا قدم نهد، به آن سرسبزی و نشاط می‌بخشد و در هر منزلی اقامت گزیند، آنجا را خرم و باطراوت می كند. در همین زمینه در كتاب روزگار رهایی آمده است: «امام مهدی (عج) در هیچ مكانی اقامت نمی‌كند، جز آنكه از مقدم او چشمه‌ها می‌جوشد. پس گرسنگان را سیر و تشنگان را سیراب می‌كند...».
در حدیثی از امام علی علیه السلام نقل شده است؛ «هنگامی كه قائم آل محمد (عج) ظهور كند، آسمان باران خویش را فرو می‌فرستد و زمین گیاهان خویش را بیرون می‌فرستد و... تا جایی كه اگر زنی از عراق تا شام برود پای خود را جز بر روی گیاه نگذارد... و ترسی برایش نخواهد بود».
سلام بر مهدی، بهار بشریت
حجت الاسلام كلباسی در ادامه توضیحات خود با اشاره به فرازی از زیارتنامه حضرت مهدی (عج) ادامه می‌دهد: «در این زیارتنامه می‌خوانیم «السلام علی الربیع الانام»؛ سلام بر مهدی، بهار بشریت. البته در خصوص معنی كلمه بهار و بشریت، معانی و توضیحات دیگری نیز عنوان شده است. «طریحی» در كتاب مجمع البحرین، ربیع را باران بهاری عنوان می‌كند. بارانی كه زمین را سرشار از نعمت و طراوات می‌كند و به گیاهان زندگی تازه می‌دهد. طریحی در خصوص واژه انام نیز، آن را تمامی مخلوفات معنا می‌كند. به نظر وی انام، تنها شامل انسان‌ها نیست و معنای گسترده تری دارد و جن و انس و تمام موجودات را در بر می‌گیرد و حتی همه هستی در كل كائنات و نظام آفرینش را شامل می‌شود. در زیارتنامه حضرت مهدی (عج)، حضرت صاحب الأمر به باران بهاری كه ثمربخشی بسیاری دارد، تشبیه می‌شود. نور ملكوتی و جلوه ایزدی پروردگار مثل بهار نشاط می‌آورد و قلب‌های پژمرده را كه به واسطه گناه افسرده شده‌اند، نشاط و شادابی می‌بخشد. برای همین هر پدیده‌ای كه بخواهد زنده شود و شادابی معنوی و كمال و بصیرتش را كسب كند، می‌تواند از وجود امام عصر(عج) بهره ببرد و بهار، فصل روی آوردن به آستان مبارك امام مهدی(عج) است.
دوماهنامه امان شماره 47
