نشریه امان

اشاره: حجت‌الاسلام والمسلمین موسوی‌نسب مدیر بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج) شعبه خراسان رضوی و عضو هیأت امنای فرهنگ‌سرای انتظار وابسته به شهرداری در مشهد مقدس است. ایشان درخواست مصاحبه با امان را با روی باز پذیرفتند و از موانع پیش روی در ترویج مهدویت گفتند.

از فعالیت‌های بنیاد مهدی موعود در مشهد مقدس بفرمایید.
از سال 1386 شعبه بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج) شعبه خراسان رضوی راه‌اندازی شد و تاکنون فعالیت‌های خوبی ارائه کرده است. از جمله برگزاری 11 دوره تربیت مربی که حدود 800 نفر از خواهران و برادران حوزوی در این دوره‌ها شرکت کردند و هزاران نفر نیز در دوره‌های تربیت مربی مقدماتی در حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها و نیز مساجد شرکت کردند. در بعضی از دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه خواهران و برادران، دوره‌های تکمیلی تربیت مربی را نیز برگزار کردیم که خروجی خوبی هم داشت. افرادی که دوره‌های مقدماتی و تکمیلی را گذرانده اند در اردو‌های جهادی و مساجد و نیز مدارس به تبلیغ مباحث مهدویت می‌پردازند.
برای گسترش و تعمیق باورهای مهدوی در بین جوانان و نوجوانان و جلوگیری از انحرافات فکری در این زمینه، چه تدبیری اندیشیده‌اید؟
امروز بیش از هر زمانی برنامه‌ریزی ویژه برای جوانان و نوجوانان و حتی مهدکودک‌ها به شدت احساس می‌شود، چون دشمن امروز با تمام توانش اعم از شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان، شبکه‌های اینترنتی و فرقه‌ها و عرفان‌های انحرافی به صحنه آمده است. شعبه خراسان رضوی در ارتباط با نوجوانان و جوانان، گام‌های خوبی برداشته است اما من احساس می‌کنم که بیش از پیش باید با برنامه ریزی منسجم پاسخ‌گوی سؤال‌ها و شبهه‌ها باشیم.
در مورد مهد کودک هم برنامه‌ای داشته‌اید؟ تا الان چند مهدکودک، تحت پوشش برنامه مهدویت قرار گرفتند؟
مهدکودک‌ها تحت پوشش بهزیستی است؛ ما با بهزیستی استان ارتباط خوبی برقرار کرده‌ایم و از افرادی که دوره‌های تربیت مربی را گذرانده‌اند در مهدکودک‌ها استفاده می‌کنیم. با هماهنگی بهزیستی و با مدیران مهدکودک‌ها محصولات فرهنگی از لوازم التحریر گرفته تا کارت‌های بازی و غیره تهیه و در اختیار مهدکودک‌ها قرار گرفته است.
در بحث لوازم التحریر، کاری که امسال صورت گرفت، چاپ و توزیع دفتر با شعارهای مهدوی در میان دانش آموزان بود. این‌گونه فعالیت‌ها درگسترش فرهنگ مهدویت در میان جوانان و نوجوانان و گروه کودک، مؤثر واقع خواهد شد که در این زمینه تعامل خوبی بین مهدکودک‌ها و آموزش و پرورش در قسمت ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان داشتیم، به گونه‌ای که در بعضی از مدارس آموزش و پرورش مشهد به طور هفتگی جلسات مهدی‌شناسی برقرار می‌شود.
به طور مشخص چه تعداد از مدارس تحت پوشش این جلسات قرار گرفته است؟
تا کنون بیش از صد مدرسه، تحت پوشش این برنامه قرار گرفته‌اند و جدا از جلسات مدارس، بسیاری از این مربیان جلساتی را داخل منازل و مساجد در زمینه مهدی شناسی برگزار می‌کنند. در 150 مسجد نیز طرح مهدی‌شناسی به طور مستمر برگزار می‌شود و ارتباط بین جوانان و نوجوانان و مربیان به صورت هفتگی و ماهانه برقرار است.
فکر می‌کنید بیشترین آسیبی که در عرصه مهدویت متوجه جوانان و نوجوانان است پیرامون چه موضوعاتی است؟
توجه دارید که هر امر مهم و با ارزش در معرض خطر و آسیب می‌باشد و موضوع مهدویت نیز یکی از این امور است. آسیب‌‌های فرهنگ مهدویت از جمله مواردی است که غفلت از آن موجب سستی اعتقاد به اصل مهدویت و در برخی موارد نیز گرایش افراد به مجموعه‌های انحرافی می‌‌شود.
مهمترین آسیبی که امروز گرفتار آن هستیم، مسأله ملاقات‌گرایی است هر چند ما منکر ملاقات در زمان غیبت کبری نیستیم.
افرادی نیز اینگونه القا می‌کنند که راه ظهور از کثرت گناه و ظلم می‌گذرد و برای گذار از این مرحله و فراگیر شدن گناه، نشستن در خانه و مسجد و بی تفاوتی در قبال گسترش ظلم وطغیان در جوامع را ترویج می‌کنند که ترویج این تفکر از آسیب‌های انتظار و مهدویت است. هم چنین نشان دادن چهره قهر و مهر حضرت ولی‌عصر (عج) برای مردم و شتاب‌زدگی در ظهور و تعیین وقت برای ظهور آن حضرت را از جمله آسیب‌های دیگر در زمینه مهدی شناسی است.
جناب‌عالی راهکار مبارزه با آسیب ها در زمینه مباحث مهدوی را در چه چیزی می‌دانید؟
وجود حساسیت در حوزه و دانشگاه نسبت به این مباحث و آشنایی با منابع اصیل مهدویت، یافتن علم و بصیرت در حوزه سیاست و دشمن‌شناسی از راهکارهای مبارزه با آسیب‌های مهدویت است. هم چنین گشودن زوایای جدید در طرح مباحث مهدوی و زدودن روایات و مطالب ضعیف از دیگر راهکارهای مورد لازم می‌باشد.
از جمله موضوعاتی که در ذهن جوانان و نوجوان ما بیشتر مورد سئوال است، مباحثی است که در مورد نواب عام و ولایت فقیه مطرح است. به نظر می‌رسد باید در این زمینه بیشتر روشن‌گری شود که در دوران غیبت امام عصر (عج) چه کسانی باید زمام امور جامعه مسلمین را در دست داشته باشند؛ این‌گونه مسائل باید برای جوانان و نوجوان ما تبیین شود و اگر بتوانیم با منطق و روشن‌گری دست این‌ها را در دست ولایت فقیه و امام قرار دهیم، از آسیب‌ها مصون خواهند ماند.
وجود مرقد نورانی امام رضا علیه السلام در مشهد مقدس چه اندازه در بحث غیبت امام زمان (عج) و ارتباط معنوی با حضرت مهدی (عج) مؤثر است؟
یکی از جلوه‌هایی که ما در خراسان رضوی داریم حضور مرقد مطهر امام رضا علیه السلام است که این وجود، ایجاد ارتباط بین موضوع مهدویت و بحث امامت را برای ما آسان‌تر می‌کند. از سویی وقتی جایگاه رفیع امامت را از زبان امام رضا علیه السلام برای جوان و نوجوان بیان می‌کنیم که فرمودند: «امام از پدر، مهربان تر و از مادر، دل‌سوزتر برای فرزندان خویش است»؛ یا داستان دعبل خزاعی را که وقتی به نام حضرت ولی عصر (عج) می‌رسد حضرت تمام قامت در بین جمعیت بلند می‌شوند و دست بر سر مبارک خود می‌گذارند، جایگاه ویژه امام عصر (عج) را در کلمات نورانی و سیره اهل بیت علیه السلام به خصوص امام رضا علیه السلام را آسان‌تر می‌شود تبیین کرد.
به جز مباحث تئوری و عقیدتی برای جلوه عملی فرهنگ مهدوی چه برنامه ویژه‌ای تدارک دیده‌اید؟
هر هفته، حلقه‌های معرفتی ویژه مباحث مهدوی در حرم مطهر در حال اجراست، از سویی یک برنامه مستقل با فرهنگ‌سرای انتظار شهرداری مشهد برگزار کردیم که در محله‌ها و پارک‌ها این برنامه ها در حال اجراست.
در ایام نیمه شعبان و نهم ربیع که سال‌روز امامت امام زمان (عج) است این بحث به طور جدی در حال پی‌گیری است. در ایام ماه رمضان و ماه محرم نیز بحث‌های مهدویت به طور جدی طرح می‌شود؛ چه از سوی ائمه جماعات مساجد که دوره‌های معارف مهدوی را گذرانده‌اند و چه در سطح شهر، محله‌ها، پارک‌ها و هیأت‌های مذهبی از طریق سازمان تبلیغات و نیز دفتر تبلیغات اسلامی برنامه‌ها به صورت منسجم در حال برگزاری است ولی علی‌رغم همه این فعالیت‌ها، اعتقاد دارم رسالت ما، در قبال مباحث مهدوی سنگین است و رسانه ها به ویژه صدا و سیما و نشریات باید در این عرصه وارد شوند.
در عرصه هنر نیز خیلی کم کار کردیم و نیاز هست بحث مهدویت از راه‌های مختلف به ویژه از راه هنر کاملاً برای مردم تبیین شود.
فرهنگ‌سرای انتظار در این راستا چه نوع فعالیت‌هایی ارائه کرده است؟
فرهنگ‌سرای انتظار با تعامل خوبی که با بنیاد فرهنهگی حضرت مهدی موعود (عج) داشته است تاکنون حدود 200 کانون مهدویت را در مساجد دایر کرده است که با حضور کارشناسان و مربیان معارف مهدوی دوره‌های خوبی را برگزار کرده‌ و محله‌های مختلف شهر مشهد از برکات مهدوی برخوردار شده‌اند.
برای تعمیق و گسترش این مباحث در جامعه چه برنامه‌هایی در دست انجام دارید؟
یکی از کارهایی که در حال برنامه‌ریزی آن هستیم استفاده از توان‌مندی دستگاه‌های دیگر در راستای هم‌پوشانی فعالیت‌های مذهبی به ویژه مهدویت است. ما در صدد هستیم با تعامل با نهادها و سازمان‌ها از توان دانشگاه‌ها، اردوهای جهادی، حوزه علمیه، سازمان تبلیغات، دفتر تبلیغات اسلامی، صدا و سیما در راستای ترویج و تعمیق مباحث مهدوی استفاده کنیم که هر یک از این مجموعه‌ها بتواند، گوشه‌ای از این مباحث را به دوش بکشد تا بتوانیم مهدویت ناب را در جامعه مطرح و نهادینه کنیم.
برای مقابله با انحرافات فکری در زمینه مهدویت چه تدابیری اندیشیده‌اید؟
یکی از شگردهای دشمن ایجاد فرقه‌ها و انحراف‌ها و عرفان‌های کاذب هست که در این چند سال اخیر، رونق بیشتری یافته است. مقابله با این مسائل نمی تواند تنها به دوش یک مجموعه باشد. ما باید یک برنامه‌ریزی دقیق در این زمینه داشته باشیم، البته ما در حد توان سعی کردیم در دوره‌های تربیت مربی به نحوی از پایان‌نامه‌هایی که دوستان در این زمینه ارائه می‌دهند حمایت کنیم. باید حوزویان و دانشجویان را تشویق و راهنمایی کرد که سمت و سوی پایان‌نامه‌هایشان رو به این مباحث باشد تا بتوانیم برای مقابله با این آسیب‌ها راهکارهای علمی ارائه دهیم. لذا در این راستا نیاز به حمایت جدی و تعامل دانشگاه و حوزه می‌باشد که بتوانیم در مقابل این عرفان‌های کاذب برنامه‌ریزی منسجم داشته باشیم.
در زمینه اطلاع رسانی به جامعه نیز، مساجد می‌توانند نقش مهمی را ایفا کنند. اگر دبیرخانه ائمه جماعات مساجد، سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات حوزه علمیه و حوزه و دانشگاه در کنار هم قرار بگیرند و رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما احساس مسئولیت کنند و به طور جدی و گسترده و کارشناسی شده، وارد این عرصه شوند به راحتی می‌توان جلوی این عرفان‌های کاذب را گرفت و مهدویت ناب را به مردم ارائه کرد.
تاکنون به فکر استفاده از رسانه‌های صوتی و تصویری و یا رسانه‌های مکتوب افتاده‌اید؟ برای ترویج فرهنگ مهدوی یا آنها در این زمینه همکاریهای لازم را داشته‌اند؟
ما چندین مرتبه با مسئولان نشست‌هایی داشته و توان‌مندی خودمان را عرضه کردیم؛ اما متأسفانه صدا و سیما در این عرصه بسیار ضعیف عمل کرده است و نیاز به حمایت جدی از طرف مرکز هست. صدا و سیما نیازمند یک اتاق فکر است تا این برنامه‌ها را از تهران پی‌گیری کنند که در استان ‌این مشکلات وجود نداشته باشد.
ما واقعاً کارشناسان خوبی در اختیار داریم اما با وجود تقاضای بنیاد جهت همکاری در این زمینه، متأسفانه صدا و سیما تاکنون، جواب مثبتی نداده است. توقع این است نهادها و سازمان ها به ویژه صدا و سیما با یکدیگر تعامل داشته باشند و از توان‌مندی مجموعه‌های متخصص در زمینه انتظار و مهدویت استفاده کنند. از سوی دیگر توقع می‌رود که صدا و سیما از نفوذ رسانه‌ای خود به نحو احسن استفاده کند و انتظار مردم هم همین است که از متخصصینی که در استان‌های مختلف وجود دارند، بیشتر استفاده شود.
با توجه به زائر پذیر بودن شهر مقدس مشهد چه برنامه‌ای برای زائران دارید؟
ما در سال حدود 20 میلیون زائر را در مشهد شاهد هستیم؛ با تعامل خوبی که با آستان قدس رضوی و شهرداری داریم، گستره فعالیتمان در تابستان بیشتر از دیگر ایام سال است همچنین در ایام نوروز با مربیان خوبی که در آستان قدس رضوی و در پارک‌ها حضور دارند در حد توانمان تلاش کردیم زائران را با معارف مهدوی بیشتر آشنا کنیم. اگرحمایت‌های مالی وجود داشته باشد، می‌توان فعالیت‌های گسترده‌تری داشت، از جمله می‌توان بسته‌ها و محصولات فرهنگی تهیه و در اختیار زائرین قرار داد.
آستان قدس رضوی در زمینه حمایت‌های مالی و معنوی، چه مقدار با شما همکاری دارد؟
آستان قدس رضوی یک مجموعه مستقل است. این نهاد، در حلقه‌های معارف مهدوی و در مناسبت‌های مختلف خود از کارشناسان و محتوای مباحث مهدوی ما استفاده می‌کنند؛ اما با وجود این تعاملات و نیز برنامه‌هایی که تاکنون وجود داشته است به نظر می‌رسد بیش از پیش می‌توان در حوزه مهدویت فعالیت نمود. اگر آستان قدس رضوی سالن‌های خویش را در اختیار بنیاد مهدی موعود (عج) قرار دهد، می‌توان نشست‌ها و همایش‌های بیشتری در زمینه معارف مهدوی برگزار کرد.
چه موانعی پیش روی گسترش فرهنگ مهدویت در بین جوانان و نوجوانان می‌بینید؟
با توجه به جذابیت‌هایی که امروز دشمن در بحث رسانه و بازی‌های کامپیوتری برای جوانان و نوجوانان ایجاد کرده است هنرمندان و اهالی رسانه در این قضیه کم‌رنگ عمل کرده‌اند و در بخش‌هایی هم هیچ کاری انجام نشده است. هنرمندان باید به صورت جدی در عرصه معارف مهدوی وارد شوند، زیرا ما در عرصه ارائه الگوهای اسلامی کم نداریم؛ اما متأسفانه در این عرصه کمتر کار شده است. نهادها و سازمان‌های فرهنگی و حتی شهرداری‌ها نیز باید جاذبه‌های مهدویت را به جوانان و نوجوانان بشناسانند؛ در پارک‌ها، فضاهای سبز، معابر و مکان‌های عمومی حتی در شهری مذهبی مثل مشهد مقدس نیز اصلاً نماد خاصی در مورد مهدویت یا یک آثاری که مردم را با مهدویت بیشتر آشنا کند، دیده نمی‌شود. یک نماد گاهی در یک میدان، خودش می‌تواند جای چندین کتاب یا چندین سخنرانی را بگیرد و این تابلو یا شعار مهدوی خودش می‌تواند زمینه‌ساز جلوگیری از بسیاری از انحرافات باشد.

محمدرضا شایان ـ دوماهنامه امان شماره 45