تقوا عبارت است از یک نیروی معنوی و روحی که بر اثر ممارست و تمرین پدید آمده و به نوبه خود آثار، لوازم و نتایجی دارد که از آن جمله پرهیز از گناه را آسان می نماید؛ اما باید دانست كه تقوا، صرفاً یک نیروی بازدارنده از گناه نیست بلکه سبب پیشرفت و حرکت رو به جلو در آدمی می‌شود و به عبارت دیگر انسان را به یک شخص فعّال-و نه منفعل- تبدیل می سازد.
همان طور كه برای پوشاندن معایب ظاهری، لباسی مورد نیاز است، برای پوشاندن عیب‌های درونی نیز باید لباسی داشت و آن، همان لباس تقوا است كه خداوند به آن امر نموده و فرموده:«یا بَنی آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنا عَلَیكُمْ لِباساً یواری سَوْآتِكُمْ وَ ریشاً وَ لِباسُ التَّقْوی ذلِكَ خَیرٌ ذلِكَ مِنْ آیاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ یذَّكَّرُونَ؛ ای فرزندان آدم، برای شما جامهای فرستادیم تا شرمگاهتان را بپوشد و نیز جامه زینت و جامه پرهیزگاری از هر جامهای بهتر است. و این یكی از آیات خداست، باشد كه پند گیرند».
تقوا عبارت است از یک نیروی معنوی و روحی که بر اثر ممارست و تمرین پدید آمده و به نوبه خود آثار، لوازم و نتایجی دارد که از آن جمله پرهیز از گناه را آسان می نماید؛ اما باید دانست كه تقوا، صرفاً یک نیروی بازدارنده از گناه نیست بلکه سبب پیشرفت و حرکت رو به جلو در آدمی می‌شود و به عبارت دیگر انسان را به یک شخص فعّال-و نه منفعل- تبدیل می سازد.
نکته‌ای که باید مدّ نظر باشد آن است که گرچه رعایت تقوا و بهره مندی از این عنصر، در زمان سایر ائمه اطهار علیه السلام مطرح بوده است امّا آنچه که اهمیّت این مسأله را در عصر غیبت دو چندان می‌کند، شرایط حساس و آسیب‌های فراوانی است که در این برهه از ناحیه شیطان و سپاه او، ما را تهدید می‌کند؛ به عنوان نمونه امام صادق علیه السلام از پدران بزرگوارشان از رسول خدا روایت می‌كند كه فرمود: «مهدی (عج) از فرزندان من، اسم او اسم من و كنیه او كنیه من و از نظر خلقت و اخلاق، شبیهترین مردم به من است؛ برای او غیبت و حیرتی است تا جایی كه مردم از دینشان گمراه و منحرف می‌شوند» . به همین خاطر در عصر غیبت، سفارش بیشتری نسبت به رعایت تقوا شده است.
حال سؤال این است که یک منتظر چگونه می‌تواند در مسیر انتظار امام عصر علیه السلام در عصر غیبت از تقوا بهره گیرد. برای پاسخ به این پرسش خوب است كه به نخستین آیات از سوره بقره، كه توصیفی از متّقین است توجه كنیم كه آمده است: «الَّذینَ یؤْمِنُونَ بِالْغَیبِ وَ یقیمُونَ الصَّلاه وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ ینْفِقُونَ وَ الَّذینَ یؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَیكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ وَ بِالْآخِرَه هُمْ یوقِنُونَ» و البته مصداق های غیبی که اهل تقوا بدان ایمان دارند در کلام معصومین علیهم السلام این گونه بر شمرده شده است: بعث و نشور، قیام القائم و رجعت و در روایتی دیگر از غیب به حجت غائب(عج) تعبیر گردیده است.
با توجه به صفات متقین در این آیه و روایاتی که در این باره صادر گردیده است، انسان‌های باتقوا کسانی هستند که هم از نظر بینش و ایمان نسبت به مسأله ظهور امام، دارای درک روشن و صحیحی هستند و هم در مقام عمل، در پی زمینه‌سازی برای بر پایی آن امر عظیم می‌باشند، لذا با چنین اوصافی از متقین، می‌توان این گونه بیان داشت که این افراد هنگام مواجهه با فتنه‌ها و آزمایش‌ها، نه تنها از موضع ضعف و لغزش و سست شدن رفتار نمی‌کنند بلکه آن قدر محکم می‌باشند که حركتی رو به جلو دارند.
حاصل آنكه منتظران حضرت (عج) با بهره‌گیری از چنین الگوهای قرآنی که به چنین مشخصه‌ها و صفاتی آراسته‌اند و هم چنین تدبّر و تعقل در سیمای آنان، می‌توانند زندگی منتظرانه خود را با سبکی قرآنی، تنظیم نمایند.
سوره اعراف/26
. سیری در نهج البلاغه، استاد مرتضي مطهریي، ص.203
. کمال الدین و تمام النعمه، ج1، ص536.
. سوره بقره/ 3-4.
. بحار الأنوار، ج24 ،ص352.
. كمال الدين و تمام النعمه، ج1 ، ص 18.
فاطمه لاغری ـ دوماهنامه امان شماره 45
