عدم آگاهی امام زمان از زمان ظهور، نقصی برای امام و مقام امامت محسوب نمی‌شود، زیرا تنها خداوند است که نهان و آشکار موجودات عالم را می‌داند و اگر چیزی بر خداوند مخفی باشد، علت نقص خداوند خواهد بود، اما غیر از خداوند، ازجمله امامان، محدودند و طبیعتاً علم و قدرت و سایر اوصاف آن‌ها نیز محدود است و اگر چیزی را ندانند، دلیل بر ضعف آن‌ها نیست. بنابراین برخی از علوم را تنها خدا می‌داند و هیچ‌کس حتی امامان از آن خبر ندارند؛ مثل زمان قیامت.
ابوجارود می‌گوید خدمت امام باقر ع عرض کردم:
«قربانت شوم، از احوال حضرت صاحب‌الامر به من خبر بده». فرمود: «شبانگاه از بیمناک‌ترین مردم است، اما صبح‌گاه از ایمن‌ترین آنان می‌گردد. برنامۀ کارش شبانه‌روزی به وی وحی می‌شود». عرض کردم: «به او وحی می‌شود؟» فرمود: «وحی می‌شود، اما وحی پیامبری نیست، بلکه مانند وحی و الهامی است که به مریم دختر عمران و مادر موسی نسبت داده شده است. ای اباالجارود! قائم آل محمد از مریم و مادر موسی نزد خدا گرامی‌تر است».
از این قبیل احادیث استفاده می‌شود که بر وجود مقدس امام الهام می‌شود و از این طریق خبر داده می‌شود.
ثانیاً، ممکن است گفته شود که پیغمبر صلی الله علیه و آله، وقت ظهور را توسط ائمۀ اطهار به مهدی (عج) خبر داده، مثلاً به این صورت که وقایع و حوادث معیّنی را از نشانه‌های فرارسیدن وقت ظهور معرفی کرده و امام زمان در انتظار بروز آن علامت‌هاست.
پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده است:
خداوند شمشیر و پرچم آن جناب را هنگام ظهور به صدا می‌آورد، می‌گویند: ای دوست خدا به‌پا خیز و دشمنان خدا را بکش.
یکی از شواهد احتمال مذکور، روایاتی است که دلالت می‌کنند برنامه و دستورالعمل تمام امامان، مهرکرده از جانب پروردگار عالم بر پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله نازل شده است و ایشان آن را به علی بن ابی‌طالب علیه السلام تحویل داد. علی علیه السلام هنگام خلافت، صحیفۀ خویش را گشود و طبق آن عمل کرد. سپس آن را به امام حسن علیه السلام تحویل داد و به همین کیفیت، نوبت به هر امامی می‌رسید، مهر نامۀ خویش را می‌گشود و به آن عمل می‌کرد. اکنون نیز برنامۀ کار و دستورالعمل امام زمان نزدش موجود است.
البته عدم آگاهی امام زمان از زمان ظهور، نقصی برای امام و مقام امامت محسوب نمی‌شود، زیرا تنها خداوند است که نهان و آشکار موجودات عالم را می‌داند و اگر چیزی بر خداوند مخفی باشد، علت نقص خداوند خواهد بود، اما غیر از خداوند، ازجمله امامان، محدودند و طبیعتاً علم و قدرت و سایر اوصاف آن‌ها نیز محدود است و اگر چیزی را ندانند، دلیل بر ضعف آن‌ها نیست. بنابراین برخی از علوم را تنها خدا می‌داند و هیچ‌کس حتی امامان از آن خبر ندارند؛ مثل زمان قیامت.
خلاصه آنكه پاسخ این سوال دقیقاً معلوم نیست؛ اگرچه از بعضی روایات فهمیده می‌شود که امام زمان(عج) وقت ظهور را نمی‌داند، اما این مسئله قطعی نیست. از طرف دیگر از بعضی آیات و روایات استفاده می‌شود که امام در صورت اراده به همه چیز علم خواهد داشت. به هر تقدیر این مسئله نیازمند تحقیق بیش‌تری است.
. بحارالانوار، ج52، ص389.
. همان، ص311.
. کافی، ج1، ص279، باب اَن الائمه... .
. کمال‌الدین، ج2، ص327، ح6.
. سوره جن، آیۀ 25 - 28.
. بحارالانوار، ج53، ص58، ح41.
دوماهنامه امان شماره 44
