نشریه امان

«غیب» چیزی است كه از انسان پوشیده و مخفی است، گرچه به معنای شك نیز به‏‌كار رفته است؛ زیرا شك به طور معمول در امر مخفی پدید می‌آید. برخی واژه‏‌پژوهان، آن را به معنای پوشیده از چشم گرفته‏‌اند.
امدادهـــای غـیـبـی بــه معنـای مددهایی است كه از غیب سرچشمه می‏گیرد، هر چند با عنایت به معنای لغوی واژه مزبور می‏‌توان جهان و نظم، حیات و نشاط و همه نعمت‌های موجود در آن را مدد گرفته از عالم غیب و از مصادیق امدادهای غیبی دانست؛ چنــان‏كــه قــرآن، اموال و فرزندان را از امدادهای خداوند دانسته است؛ ولی این تركیب در اصطلاح به معنای مددهای غیبی ویژه در زندگی بشر است.
كمك‌های ویژه پروردگار با وجود غیر عادی بودن به اسباب طبیعی مستند است و از سوی دیگر معجزات و كرامات نیز مستند به سبب‌های طبیعی غیر عادی است؛ البته هر دو به اذن خدا و وساطت نیروهای غیبی و اسباب طبیعی غیر عادی انجام می‏ گیرد؛ ولی در معجزه و كرامت، خود شخص نقش اصلی دارد؛ اما در امداد غیبی شخص چنین نقشی ندارد و در حالی كه امیدش از همه‏‌جا قطع شده است، مدد الهی از او دستگیری می‏ كند.
اگــر چه اســاس قیــام حضرت مهدی علیه السلام بر امــور طبیعی است، به اقتضای عظمت و گستردگی آن قیام جهانی، خداوند سبحان برخی از نیروهای پنهان و فوق طبیعی را در اختیار آن حضرت قرار خواهد داد تا موجبات پیروزی ایشان، هر چه بهتر فراهم آید.
نمونه‏‌هایی از امدادهای غیبی
1. یاری الهی
یاری الهی، یكی از نمونه‏‌های بارز جانبداری خداوند سبحان از اهل ایمان و جریان حق است. قرآن در این باره می‏‌فرماید:
«وَ لَینْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ ینْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِی عَزیزٌ»؛
و به طور قطع، خداوند سبحان به كسی كه [دین] او را یاری می‏‌كند، یاری می‏‌دهد؛ چرا كه خدا سخت نیرومند شكست‏‌ناپذیر است.»
این یاری، نه فقط پیامبران الهی را در بر‌می‌گیرد كه در روایات فراوانی آن را یكی از عوامل پیروزی حضرت مهدی علیه السلام دانسته‌اند. پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: «… قائم اهل بیت من به یاری الهی تأیید می‌شود.»
2. فرشتگان
فرشتگان الهی از دیگر نیروهای غیبی خداوند سبحان هستند كه به یاری مؤمنان آمده‌اند و می‏‌آیند. خداوند سبحان در قرآن مجید در مواردی چند، یاری فرشتگان را بر شمرده است.
2ـ1. فرشتگان یاری دهنده حضرت لوط
«قالَ فَمَا خَطبُكُمْ اَیهَا المُرْسَلُونَ قَالُوا اِنَّا اُرْسِلْنا اِلى قَوْمٍ مُجْرِمِینَ لِنُرْسِلَ عَلَیهِم حِجارَه مِنْ طینٍ مُسَوِّمَه عِنْدَ رَبِكَ لِلْمُسْرِفینَ»؛
… پس مأموریت شما چیست‌ای فرستادگان! گفتند: ما به سوی قوم مجرمی فرستاده شدیم تا بارانی از سنگ و گِل بر آنها بفرستیم؛ سنگ‌هایی كه از ناحیه پروردگارت برای اسرافكاران نشان شده است.
2ـ2. فرشتگان جنگ بدر
«إِذْ تَسْتَغیثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجابَ لَكُمْ أَنّی مُمِدُّكُمْ بِأَلْفٍ مِنَ الْمَلائِكَه مُرْدِفینَ»؛
[به‏ خاطر بیاورید[ زمانی را] كه از شــدت نــاراحتی در میــدان بــدر از پروردگارتان تقاضای كمك می‏‌كردید و او تقاضای شما را پذیرفت او گفت: من شما را به یك هزار از فرشتگان كه پشت سر هم فرود می‏‌آیند یاری می‏كنم.
2ـ3. فرشتگان در جنگ احزاب
«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَه اللَّهِ عَلَیكُمْ إِذْ جاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنا عَلَیهِمْ ریحًا وَ جُنُودًا لَمْ تَرَوْها وَ كانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصیرًا»؛
ای كسانی كه ایمان آورده‏‌اید! نعمت خدا را بر خودتان به یاد آورید؛ در آن هنگام كه لشكرهای [عظیمی] به سراغ شما آمدند؛ ولی ما باد و طوفان سختی بر آنها فرستادیم و لشكریانی كه آنها را نمی‏ دیدید [و به این وسیله آنها را در هم شكستیم] و خداوند سبحان به آنچه انجام می‏ دهید، بینا است.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در روایتی، یاری خداوندی را از جمله امدادهای غیبی مربوط به قیام حضرت مهدی علیه السلام ذكر فرموده، چنین می‏ گوید: «... و به وسیله فرشتگان خداوند سبحان یاری می‏ شود...»
از روایات استفاده می‏ شود که سه دسته از فرشتگان به یاری حضرت مهدی علیه السلام می‏ شتابند: فرشتگان مقرّب؛ فرشتگان حاضر در جنگ بدر؛ فرشتگان حاضر در قیام امام حسین علیه السلام.‌
3. افكندن ترس در دل دشمنان
خدای جهان آفرین در قیام جهانی حضرت مهدی علیه السلام، ترس و دلهره را بر قلب كافران و مشركان و ستمگران حق ستیز خواهد افكند و آنان قدرت تصمیم‏‌گیری و دشمنی را از دست خواهند داد؛ البته این القای ترس، پیش‌تر نیز در زمان پیامبران وجود داشته است. قرآن شریف در آیات فراوانی به آن اشاره كرده است؛ از جمله می‏‌فرماید:
«سَنُلقِی فِی قُلُوبِ الَّذینَ كَفَروُا الرُّعْبَ…»؛
ما در دل‏های كسانی كه كفر ورزیدند بیم و هراس خواهیم افكند.
امام باقر علیه السلام در این باره فرمود:
قائم ما منصور به رعب [یاری شده با القای ترس در دل دشمنان او] است.
4. نیروهای طبیعت
بخشی از امدادهای غیبی الهی، تسخیر نیروها و امكانات طبیعی است كه خداوند سبحان پیامبران خود را به آنها مجهز كرده است؛ همانند بادها، طوفان‏ها، ابرها و… كه در قرآن از آنها یاد شده است.
در روایات فراوانی، عوامل طبیعی از جمله امدادهای غیبی برای واپسین حجّت الهی ذكر شده است. رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در حدیث معراج به نقل از خداوند سبحان چنین فرموده است:
... و باد را مسخَّر او می‏ كنم و گردنكشان سخت را رام او می‌کنم...؛ بنابراین به روشنی می‌توان گفت: حضرت مهدی(عج) افزون بر بهره‌مندی از یاران و اصحاب خود به دلیل عظمت قیام جهانی خود به اذن و اراده الهی از امدادهای غیبی نیز استفاده خواهد کرد.


. سوره اسراء/ 6.
. جمعی از پژوهشگران، دائرة المعارف قرآن كريم، ج ‏4، ص 300.
. سوره حج /40.
. «قائِمُ اَهْلِ بَيْتي... يُؤيَّدُ بِنَصرِ اللّهِ...».
. ذاريات/ 31 ـ 34.
. سوره انفال/ 9.
. سوره احزاب/ 9.
. شيخ صدوق، كمال‏الدين و تمام النعمة، ج1، ص257، ح2. «…وَ يُنْصَرُ بِمَلَائِكَةِ اللَّه…».
. همان، ج 2، ص 307، «يَا ثَابِتُ كَأَنِّي بِقَائِمِ أَهْلِ بَيْتِي قَدْ أَشْرَفَ عَلَي نَجَفِكُمْ هَذَا وَ أَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَي نَاحِيَةِ الْكُوفَةِ فَإِذَا هُوَ أَشْرَفَ عَلَي نَجَفِكُمْ نَشَرَ رَايَةَ رَسُولِ اللَّهِ فَإِذَا هُوَ نَشَرَهَا انْحَطَّتْ عَلَيْهِ مَلَائِكَةُ بَدْر...».
. شيخ صدوق، عيون اخبار الرضا، ج1، ص399، ح58.
. سوره آل عمران /151.
. شيخ صدوق، كمال‏الدين و تمام النعمة، ج1، ص330، ح16.
. سوره انبيا/ 81؛ سوره احزاب /9.
. شیخ صدوق، كمال‏الدين و تمام النعمة، ج 1، ص 254، باب 23، ح 4؛ «... وَلَاُسَخِّرَنَّ لَهُ الرِّياحَ وَلأُذَلِلَنَّ لَهُ الرِّقابَ الصِّعاب…».

خدامراد سلیمیان ـ دوماهنامه امان شماره 43