امام، همانند کعبه است که مردم باید به دور او بگردند. تا آخرین سرباز، امام نباید در معرض تیر قرار بگیرد. این معرفت باید در اعماق جان انسان‌ها ریشه بداوند تا ریشه اسلام از آفت، ایمن بماند. در ادعیه به این عنصر ایمان اشاره شده است تا مردمان، هدف را گم نکنند.
الف. دفاع از امام
دفاع از امام در عمل و اعتقاد یک نمونه آشکار ولایت مداری است. برای مثال حضرت علی علیه السلام در بستر پیامبر خوابید یا حضرت فاطمه سلام الله علیها تمام وجودش را سپهر امام خود قرار داد... در دعای عهد، این حمایت از رهبری در اوج خود به نمایش گذاشته شده است. در این دعا به این مضمون آمده است: خدایا! مرا از انصار و یاران او قرار بده. کسانی که از او حمایت می‌کنند و مرا پیش‌مرگ او قرار بده؛ خدایا! اگر اجل، مهلتم نداد، بعد از مرگ مرا سربازی آماده و مجهز برانگیز و به رکاب او بفرست: «اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ، الذَّابِّینَ عَنْهُ... الْمُحَامِینَ عَنْهُ، الْمُسْتَشْهَدِینَ بَینَ یدَیهِ... اللَّهُمَّ وَ إِنْ كَانَ الْمَوْتُ الَّذِی جَعَلْتَهُ عَلَی عِبَادِكَ حَتْماً، یحُولُ بَینِی وَ بَینَهُ فَأَخْرِجْنِی مِنْ قَبْرِی، مُؤْتَزِراً كَفَنِی، شَاهِراً سَیفِی، مُجَرِّداً قَنَاتِی، مُلَبِّیاً دَعْوَه الدَّاعِی فِی الْحَاضِرِ وَ الْبَادِی.»
ب. تبعیت از امام
پیروی محض از امام موجب تحقق جامعه آرمانی و انسان روحانی می‌شود. هرگاه از امام روی‌گردان شویم، درحقیقت نابودی خود را امضا کرده‌ایم؛ پس باید او را فرمان برد؛ همانگونه که خدای کریم میفرماید: «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْكُمْ»؛ «ای كسانی كه ایمان آوردهاید، اطاعت كنید خدا را و اطاعت كنید پیامبر خدا و اولو الامر [اوصیای پیامبر] را!»
در دعای عهد، شوق پیروی از امام چنین آمده است: «الْمُسَارِعِینَ فِی حَوَائِجِهِ، الْمُمْتَثِلِینَ لِأَوَامِرِهِ». خدایا! مرا از کسانی قرار بده که در انجام دادن خواسته‌های امام شتاب می‌کنند و از کسانی قرار بده که فرامین او را به‌سرعت انجام می‌دهند.
ج. دعا برای امام
دعا کردن برای کسی نشان از درجه دوستی به او است. و نشان می‌دهد که شخص خود را فدای مولای خود می‌کند؛ زیرا با آن که خود بیشتر به دعا محتاج است؛ اما از خویش صرف نظر می‌کند، برای دفع بلا از ولی خود دست به دعا برمی‌دارد. در دعایی که از امام رضا علیه السلام در مورد امام زمان(عج) وارد شده چنین آمده است: خدایا! بلاها را از ولی و خلیفه و حجت خود بر خلقت دفع بنما.
د. گواه دانستن امام
نفس انسان، سخت، چموش و افسار گسیخته است و با ترفند و حیل باید او را مهار کرد. خداوند متعال، انسان را از سرکشی آن آگاه کرده است. «وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَه بِالسُّوءِ إِلاَّ ما رَحِمَ رَبِّی إِنَّ رَبِّی غَفُورٌ رَحیمٌ»؛ «من هرگز خودم را تبرئه نمیكنم، كه نفس [سركش] بسیار به بدیها امر میكند؛ مگر آنچه را پروردگارم رحم كند! پروردگارم آمرزنده و مهربان است.»
هرکس بر آن غلبه کرد، مدال افتخار را برده است. خدای هادی میفرماید: «وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَوی»؛ «و آن كس كه از مقام پروردگارش ترسان باشد و نفس را از هوی بازدارد.»
یکی از راه‌های غلبه بر نفس لجوج مراقبت ویژه است و چه مراقبی بهتر از امام خویش. وقتی دعا کننده امام را شاهد کار خود بداند، به یقین دست از پا خطا نمی‌کند. امام رضا علیه السلام این دعا را به اصحاب خود آموزش دادند: امام، شاهد تو ـ خدا ـ بر بندگانت است.
ز. تجدید میثاق با امام
تجدید میثاق و اعلان وفاداری به امام، باعث پشتگرمی داعی (دعا کننده) و صبر او در برابر مشکلات می‌شود. درحقیقت، اعلان وفاداری موجب می‌شود تا دعا کننده تمام موانع ایمان را به جان بخرد. غبارها را از چهره دین بزداید. او با این کار، تجدید قوا می‌کند و احساس سرخوردگی را از دین می‌زداید؛ لذا ادعیه راهی است که انسان آمادگیاش را به امام واجب الطاعه خود ابراز کند. از امام باقر علیه السلام نقل شده است: امام در هنگام حج، نگاهی به مردمی کردند که در حال طواف کعبه بودند؛ سپس فرمودند: در زمان جاهلیت هم مردم همین گونه خانه خدا را طواف می‌کردند. همانا مردم به طواف این خانه امر شدند تا به نزد ما کوچ کنند و ما را به ولایت و دوستیشان نسبت به ما آگاه کنند و یاری‌شان را به ما ابراز کنند.
مستحب است که بعد از نماز صبح خوانده شود: خدایا! در این روز و هر روز برای امام زمان(عج) این عهد و عقد و بیعتی که بر گردن من است را تجدید می‌کنم. خدایا! این بیعت تا روز قیامت بر عهده من است. اللهم إنی أجدد له فی صبیحه هذا الیوم، و ما عشت به فی أیامی عهدا و عقدا و بیعه له فی عنقی، لا أحول عنها و لا أزول ابدا.
. ابن مشهدی، المزار الكبير، ص664- 666.
. سوره نساء/59.
. ابن مشهدی، المزار الكبير، ص664- 666.
. مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج1، ص410
. سوره یوسف/53.
. سوره نازعات/40.
. مصباح المتهجد، ج1، ص410 .
. الكافي، ج1، ص392.
. ابن مشهدی، المزار الكبير، ص664- 666.
علی حسین رضایی ـ دوماهنامه امان شماره 43
