نشریه امان

هفدهم ربیع الاول برابر است با سالروز میلاد پر برکت گل سرسبد هستی و اشرف مخلوقات گیتی که خداوند کریم شخصی همچون پیامبر گرامی اسلام، با برکت و کرامت و بزرگواری نیافریده و نمی‌آفریند.
اما پیامبر رحمت را چگونه می‌توان شناخت؟ و چگونه می‌توان در پرتو شناخت آن بزرگوار پیرو خوبی برای او بود؟
در کنار توصیفی که اهل بیت برای پیامبر کرده اند یکی از بهترین روش‌ها برای شناخت رسول اکرم صلی الله علیه و آله قرآن کریم است. کتابی که او از طرف پروردگار برای ما به ارمغان آورده، کتابی که هدایت کننده انسان‌های خواهان هدایت است و کتابی که همگان از آوردن مانند آن عاجزند. قرآن کریم پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله را دارای بالاترین مرتبه‌های اخلاقی می‌داند و در وصف او آورده است «انک لعلی خلق عظیم» ای پیامبر تو دارای اخلاق با عظمتی هستی. برخی صفاتی که در قرآن برای پیامبر صلی الله علیه و آله بیان شده است اشاره می‌شود:
1. مهربان و نرم خو با مردم؛
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مسیر هدایت انسان‌ها با ملایمت و نرمی رفتار می‌کرد، به آنان احترام می‌گذاشت و گناهان آنان را می‌بخشید و در صورت نیاز به کمک آنان می‌شتافت و می‌فرمود: مإموریت یافتم با رفتار نیکو با مردم برخورد کنم.
برای همین در آیه 159 آل عمران می‌خوانیم: «فَبِما رَحْمَه مِنَ اللّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ؛ از رحمت خدا این بود که با مردم نرم‌خو بودی و اگر سنگدل و خشن می‌بودی مردم از اطراف تو پراکنده می‌شدند یا در آیه 128 سوره توبه می‌خوانیم «بِالْمُؤْمِنینَ رَؤُفٌ رَحیمٌ؛ و نسبت به مؤمنان دلسوز و مهربان است».
2. سختی ناراحتی دیگران، برای او؛
رسول اکرم صلی الله علیه و آله، همیشه غمخوار دیگران بود در سختی‌ها به کمک آنان می‌شتافت و بار خود را بر دوش دیگران قرار نمی‌داد. حتی کسانی که ایشان را آزار می‌دادند وقتی می‌فهمیدند مریض شده است به عیادت او می‌رفتند. در قرآن کریم درباره این وصف پیامبر آمده است.
«لَقَدْ جاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزیزٌ عَلَیهِ ما عَنِتُّمْ؛ بی‌شک برای شما پیامبری از خودتان آمد که بر او دشوار است اگر شما در رنج بیفتید».
3. مشتاق هدایت؛
صفت حرص و سیری ناپذیری، در امور دنیوی مانند مال، مقام و میل‌های نفسانی زشت و ناپسند است ولی در امور اخروی صفتی پسندیده و شایسته است و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نسبت به هدایت انسان‌های دیگر حتی دشمنانش بسیار حریص بود و خود را به زحمت می‌انداخت به عنوان مثال در سفری به طائف بعد از آزار و اذیت‌های بسیار توانست یک غلام (عداس) را مسلمان کند و این گونه برای رهایی مردم از بدبختی و آتش سوزان جهنم تلاش می‌کرد. قرآن کریم ایشان را اینگونه می‌ستاید: «حَریصٌ عَلَیكُمْ؛ او به سعادت شما (مردم) حریص است».
اما در کنار این صفات پیامبر رحمت در مقابل کسانی که مسیر انحرافی رفته، ظلم و ستم می‌نمودند و سد راه هدایت می‌شدند همان فتنه گرانی که در مقابل اسلام می‌ایستادند و با آن به مبارزه می‌پرداختند [طبق دستور قرآنی «یا أَیهَا النَّبِی جاهِدِ الْكُفّارَ وَ الْمُنافِقینَ وَ اغْلُظْ عَلَیهِمْ؛ ای پیامبر با کافران و منافقان مبارزه و با آنان درشتی کن] با درشتی برخورد می‌کرد و با آنان به مبارزه می‌پرداخت. نمونه بارز آن اعلان برائت از مشرکان در آیات اول سوره توبه است که به حضرت علی علیه السلام دستور داد برای مردم در مکه بخواند و تنها چند ماه به مشرکان مهلت دهد، سیره امام مهدی(عج) نیز همانند روش پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله است ایشان تا آنجا که امکان دارد با مهربانی و مدارا رفتار می‌کند اما ظالمان و منحرفانی که سد راه حق‌اند و در مقابل مسیر حق صف‌آرایی کرده و مبارزه می‌کنند؛ با برخورد شدید او مواجه خواهند شد در روایتی از پیامبر گرامی اسلام می‌خوانیم: «قائم از فرزندان من است، نامش نام من و کنیه‌اش کنیه من است، شمائل او شمائل من و روش او روش من می‌باشد و مردم را بر آیین و دینم رهنمون ساخته و آنان را به کتاب پروردگارم فراخواند».


*. فارغ التحصيل مرکز تخصصی مهدويت.
. بحارالانوار، ج74، ص153.
. توبه/128.
. همان.
. توبه/73 و تحريم/9.
. کمال الدين، ج2، ص122، ب39، حد6.

سید حسن زمانی ـ دوماهنامه امان شماره 22