روابط انسانها، انواع مختلفی دارد. برخی از روابط، اعتباری و قراردادی است و برخی رابطهها، واقعی و تکوینی است و قرارداد دو طرف، هیچ تأثیری در آن ندارد. رابطه میان انسان و خالق هستی، از نوع رابطههای اصیل و استوار است و در اعماق جان و فطرت، ریشه دارد در حدیث قدسی آمده است: «لو یعلم المدبرون عنی کیف انتظاری لهم ... لماتوا شوقاً؛ اگر کسانی که به من پشت کردهاند و رو برگرداندهاند، میدانستند چقدر مشتاق آنان هستم... از شدت شوق، جان میسپردند».
در فرهنگ شیعه، رابطه امام معصوم و شیعیان، ازلی است. در حدیثی از حضرت صادق علیه السلام، میخوانیم: «خداوند شیعیان ما را مورد رحمت خویش قرار دهد! آنان، از زیادی سرشت ما خلق شده و با آب ولایت ما عجین گشتهاند. در شادی ما، شاد و در اندوه ما، غمناک هستند».
یکی از شیعیان حضرت علی علیه السلام به نام رمیله چنین میگوید: «من، دچار تبی شدید شدم. هنگامی که از شدت آن کاسته شد، غسل کردم و برای رسیدن به ثواب نماز جمعه و درک فضیلت نماز با مولایم علی علیه السلام به مسجد آمدم. زمانی که حضرت بر منبر نشست و مشغول سخنرانی شد، دوباره تبم شدت یافت. بعد از نماز، به دیدار علی علیه السلام رفتم. حضرت، علت بیماری و ناراحتیام را پرسید و من توضیح دادم. حضرت فرمود: ای رمیله! هر مؤمنی که بیمار میشود، ما نیز بیمار میشویم و حزن و اندوه او، ما را محزون و غمناک میسازد و هر دعایی که میکند، ما به دنبال آن آمین میگوییم و اگر دعا نکند، ما برایش دعا میکنیم».
این ارتباط مقدس و عمیق، ارواح اولیای الهی و شیعیانشان را به منزله روح واحد قرار میدهد و چنان آنان را به یکدیگر پیوند میدهد که ابوبصیر، از یاران حضرت صادق علیه السلام میگوید: در مجلسی از آن حضرت پرسیدم: گاهی بدون علت خاص، دچار غم و غصه یا سرور و خوشحالی میشوم؛ علت چیست؟ حضرت در پاسخ فرمود: «این حزن و شادی که گاه سراغ شما میآید، اثر آن غم و سروری است که در ما ایجاد میشود، و چون ما و شما، هر دو از نور خداوند متعال خلق شدهایم، این حالات ما در شما نیز اثر میگذارد».
بنابراین، میتوان گفت هنگامی که ما به یاد اولیای الهی و عظمت و بزرگواری آنان میباشیم، یا مصیبتها و غمهای آنان را به یاد میآوریم و قلبمان متوجه آنان میشود، در اثر همان پیوند شدید روحی میان ما و آنان است. در واقع، عنایت و مهر آنان را به ما نشان میدهد، البته باید زمینه این لطف و عنایت را خود فراهم سازیم و با آماده کردن زمین دل، موقعیتی مناسب برای رشد بذر محبت آنان پدید آوریم.
لطیفتر این که یاد حضرت مهدی علیه السلام، از ما فقط مربوط به زمانی نیست که ما به یاد آن بزرگوار هستیم؛ بلکه حتّی زمانی که از آن حضرت غافلیم، باز آن عزیز، به یاد ماست و آنچه به خیر و صلاح است، در حق ما انجام میدهد، همان گونه که در نامهای فرمود: «اِنّا غیر مهملین لمراعاتکم و لا ناسین لذکرکم : ما، در رعایت امور شما کوتاهی نکرده و شما را فراموش نمیکنیم».
. ميزان الحکمة، ج4، ص 2797؛ جامع السعادت، ج3، ص 103.
. شجره طوبی، ج2، ص 6.
. بحارالانوار، ج26، ص 140؛ منتهی الامال، ج2، ص 869.
. ميزان الحکمة، ج2، ص400.
. بحار الانوار، ج53، ص 174.
دوماهنامه امان شماره 22