عشقی که امام حسین علیه السلام از آن سخن می‌گوید و معلم و آموزگار آن است، عشق حماسی است. سیدالشهداء علیه السلام نخستین آموزگاری است که این نوع عشق را به عالم و آدم معرفی می‌‌کند و آدمیان را با آن آشنا می‌سازد.
هلا! نگاه تو، باران‌ترین باران‌ها
ببار بر دلِ تبدارِ این بیابان‌ها
بگو که پنجره بر دوش تا کجا آخر؟
سکوت و صبر تو و پرسش خیابان‌ها
چقدر این دل بر باد رفته‌ام، خوانده است
تو را از حنجره زخمی نیستان‌ها
درخت‌های کفن پوش، خانه‌های کبود
کنار آمده هر کوچه با زمستان‌ها
کنار جاده دلم سوخت، مثل یک قانوس
در انتظار تو ای تک سوار میدان‌ها
سکوت ساحلی این قبیله را بشکن
هلا! عبور تو، توفان‌ترین توفان‌ها
حسن صادقی پناه
نخستین آموزگاری که «عشق» را در مدرسه عالم آفرینش تفسیر کرد و راه و رسم عاشقی را به عالمان و عاقلان عالم آموخت، حضرت حسین بن علی علیه السلام بود.
چو عشق آمد، بلاشد، دشمن او
وفا را کرد حق، پیراهن او
از اوّل عشق، مشکل بود و می‌خواست
حسینی بهر معنی کردن او
جواد محبت
امام حسین علیه السلام آموزگار مدرسه عشق است. او رازهای شگفت و شگرف عشق را در کربلا و در روز عاشورا، معنا کرد و جز حسین بن علی علیه السلام کسی نمی‌توانست پرده از راز عشق بردارد.
عشقی که امام حسین علیه السلام از آن سخن می‌گوید و معلم و آموزگار آن است، عشق حماسی است. سیدالشهداء علیه السلام نخستین آموزگاری است که این نوع عشق را به عالم و آدم معرفی می‌‌کند و آدمیان را با آن آشنا می‌سازد.
کسی مثل تو، لفظ عشق را معنا نخوهد کرد
کسی مثل تو، مثل تو، به این ایجاز و شیوایی
زلالی‌های یاران تو را تصویر از این بهتر
که جان دادند در اوج عطش دل‌های دریایی
سهیل محمودی
قبل از آنکه واقعه بی‌نظیر حماسه عاشقانه حسینی در دشت خون و جنون، کربلای معلّی، به دست هفتاد و دو عاشق شنیدنی به تصویر کشیده شود، حضرت سید الأوصیا، امیر مؤمنان، علی بن ابی‌طالب علیه السلام عاشورائیان شهید را «عاشقان شهید» نامید و مفهوم بلند عشق و عاشقی را برای نخستین بار، در مورد کربلائیان عاشق و شهید به کار برد.
در مجلسی که جمعی از شیفتگان اهل‌بیت و دوستداران امامان معصوم دور وجود مقدس امام صادق علیه السلام حلقه زده بودند، حضرت جعفر بن صادق علیه السلام لب به سخن گشود و رازی از رازهای کربلائیان عاشق و شهید را برای دوستانشان آشکار ساخت. امام صادق در آن مجلس فرمود: وقتی امیر مؤمنان علی بن ابی‌طالب «صلوات الله و سلامه علیه» همراه یارانش از جنگ صفین بر می‌گشتند عبورشان بر سرزمین کربلا افتاد علی بن ابی‌طالب علیه السلام ایستاد، درنگ کرد و سپس با انگشت دستش نقطه به نقطه سرزمین کربلا را نشان می‌داد و می‌فرمود: «هنا مناخُ رِکابٍ وَ مَطارعُ شُهداء لایَسْبِقُهُمْ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلا یَلْحَقُهُمْ مَنْ کانَ بَعْدَهُمْ»؛ اینجا (کربلا) اقامتگاه شتران و اسبان (کاروان اهل بیت) و قتلگاه شهدایی است که [در فضیلت] کسی قبل از آنها نبوده است و بعد از ایشان هم کسی به آنها ملحق نمی‌شود.
از آنچه تا کنون در قالب نوشتار آمد، بر اهل دل و معنا، آشکار می‌شود که حسین بن علی علیه السلام آموزگار عشق و شهادت است و همچنین از ایشان و حماسه عاشقانه او، در می‌یابیم که تا عاشق نشوی، شهید نمی‌گردی؛ شهیدان، عاشقانی هستند که جز معشوق از هیچ چیز و کس دیگر نمی‌گیرند و نمی‌خواهند.
همچنین از حماسه حسینی می‌آموزیم که عشق را باید در میدان حماسه و عرفان آموخت نه در مدرسه و نه از طریق کتاب و دفتر!
پرسید یکی که عاشقی چیست؟
مولانا
حماسه حسینی، گشودن بند بندگی طاغوت از دست و پای آدمیان و آزاد ساختن آنان از دست دیوان اِنسی است.
من از آن روز که در بند توأم آزادم
پادشاهم که به دست تو اسیر افتادم
سعدی
ادامه دارد....
*عضو هيأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی.
. تهذيب الاحکام، ج6 ص 73.
دکتر محمود رفیعی ـ دوماهنامه امان شماره 21
