شناخت و تحلیل ریشه‌ها و علل پیدایش و رشد مدعیان مهدویت یك ضرورت «عقلانی» است تا با از بین بردن «علت‌ها»، معلول‌ها نیز از بین رفته و تدریجاً با ادعاهای پیدا و پنهان در حال وقوع نیز مبارزه شود.
تأملی گزارش‌گونه در کتاب «قبیله تزویر»
نام کتاب: قبیله تزویر
«بازخوانی عوامل پپدایش مدعیان دروغین مهدویت و گرایش مردم به آنان»
نویسنده: امیرمحسن عرفان
ناشر: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود
سخن از مدعیان دروغین مهدویت شاید در روزگار ما بیش از هر زمان دیگر مورد توجه قرار گرفته است، به ویژه اگر دوستان ناآگاه و غیربصیر و دست‌های پیدا و پنهان دشمن آگاه و هوشمند و مغرض را در انحراف و تحریف اندیشه مهدویت در طول تاریخ بشناسیم و بدانیم دشمنان اسلام در دوران معاصر، تلاش‌های بسیاری را جهت وارونه و بدون اثر كردن، خشن و خرافی جلوه دادن «اندیشه نجات‌گرایانه مهدویت» انجام می‌دهند.
کتاب «قبیله تزویر»، در نظر دارد از نظر گاهی خاص به این موضوع بپردازد که عبارت است از «بازخوانی عوامل پیدایش مدعیان دروغین مهدویت و گرایش مردم به آنان». امیرمحسن عرفان نویسنده این اثر در مقدمه، رسالت کتاب را پاسخی درخور به علل و زمینه‌های پیدایش و رشد مدعیان دروغین مهدویت می‌داند و بیان می‌کند:
شناخت و تحلیل ریشه‌ها و علل پیدایش و رشد مدعیان مهدویت یك ضرورت «عقلانی» است تا با از بین بردن «علت‌ها»، معلول‌ها نیز از بین رفته و تدریجاً با ادعاهای پیدا و پنهان در حال وقوع نیز مبارزه شود.
در فصل اول این کتاب با عنوان کلیات به موضوعاتی از قبیل: گونه‌شناسی مدعیان دروغین مهدویت، مشخصه‌های رفتاری و اعتقادی مدعیان دروغین، راه‌های در امان ماندن از گزند مدعیان دروغین و... اشاره شده است.
از دیدگاه نویسنده این کتاب، عقل‌گریزی، عوام‌زدگی، به کارگیری نصوص متشابه، خودمحوری، سوء استفاده از وضعیت سیاسی و اجتماعی، ادعاهای متناقض و رنگارنگ، تأویل‌گرایی، عالم‌گریزی و ذوق‌گرایی و... از مهم‌ترین ویژگی‌های مدعیان دروغین است.
نگارنده معتقد است اندیشه پیرامون مدعیان دروغین مهدویت با ملاحظاتی به گونه‌های مختلف تقسیم می‌شود. برخی از این ملاحظات عبارتند از: ماهیت ادعا، نوع ادعا، جغرافیای ادعا، شخص ادعا کننده، مذهب ادعا کننده و سرانجام ادعا.
در فصل دوم این كتاب، نویسنده به بیان عوامل پیدایش مدعیان دروغین مهدویت و چرایی گرایش مردم به آنان پرداخته است و آن را از وجوهی درونی‌تر مد نظر قرار داده است. وی عوامل پیدایش مدعیان دروغین را در سه عاملِ: عوامل زمینه‌ساز، تسهیل‌کننده و شتاب‌زا یا کاتالیزور بررسی می‌کند. در بخشی از این فصل آمده: «از دو منظر می‌توان به مدعیان دروغین نگریست. یكی پرداختن به سیر حوادث و وقایع‌نگاری و فرایند زندگی مدعیان و دیگری جست‌وجوی علت یا علل آن. دیدگاه اول به تاریخ مدعیان دروغین می‌انجامد و مجموعه‌ای از وقایع است كه از داده‌های آن هیچ‌گاه سخن نمی‌گوید؛ بلكه باید تبیین و تفسیر شوند. حصر توجه به مطالعه تاریخی و عدم توجه كافی به رهیافت‌های دیگر، سبب می‌شود هویت شیء در حیثیت تاریخی آن، پنهان شود و گمان گردد كه آن شیء چیزی نیست جز جنبه مكشوف در مطالعه تاریخی. دیدگاه دوم به نظریه‌پردازی در مسئله منجر می‌شود و با كمك آن می‌توان تصویری روشن و تفسیری جامع از موضوع ارائه داد.»
در این کتاب از روش توصیفی تحلیلی و رویکردهای تاریخی ـ انتقادی استفاده شده و درعین‌حال تلاش شده تا داده‌هایی را که برای تبیین عوامل پیدایش مدعیان دروغین مهدویت مفید است، فراهم و برجسته شود. نویسنده سعی کرده تا با رویکری عامل شناسی، از ذکر تاریخ مدعیان خودداری کند درصدد پاسخ گویی به عوامل پیدایش مدعیان دروغین باشد.
یادآور می‌شود، «قبیله تزویر»، کتاب شایسته تقدیر چهارمین جشنواره علامه حلّی می‌باشد. که به شمارگان 3۰۰۰ نسخه از سوی انتشارات «بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج)» منتشر شده است.
فاطمه نادم ـ دوماهنامه امان شماره 42
