نشریه امان

مهدویت در نگاهی به زبور آل محمد

مقدمه

یکی از افتخارات شیعه داشتن گنجینه‌ای از نیایش‌ها و مناجات است که از امام سجاد علیه السلام، چهارمین پیشوای شیعیان، برجای مانده است.
مجموعه باعظمت صحیفه سجادیه دارای سلسله مفاهیم بلند و معارف ناب دینی است که در قالب دعا و نیایش به طرز خارق‌العاده‌ای بیان شده است. این ساختار در حالی که قالب نیایش را حفظ کرده، مجموعه‌ای وسیع از مباحث اعتقادی شیعی را شامل مباحث عرفانی، اخلاقی، تربیتی، اجتماعی و سیاسی، آموزش داده، یا تقویت می‌کند. بی‌شک خلق چنین اثری جز از طریق ارتباط با مصدر لایتناهی الهی ممکن نیست و بدون تردید این خود از مصادیق حقانیت و شایستگی بی‌بدیل صاحب این سخنان حکایت دارد.
در ماه‌های با عظمت رجب، شعبان و رمضان مناسب‌تر است که با نگاهی به صحیفه سجادیه دل و جان خودمان را از این معدن پرفیض بهره‌مند کنیم.
از میان پنجاه و چهار دعای این کتاب شریف، دعای 47 و 48، اشاره‌ای به مهدویت و مباحث مرتبط به زمانه ظهور و موضوع انتظار دارد که در ذیل به آن اشاره شده است:

1. در باب وجود امام و حجت الهی در هر زمان و روزگاری
«اللَّهُمَّ إِنَّكَ أَیدْتَ دِینَكَ فِی كُلِّ أَوَانٍ بِإِمَامٍ أَقَمْتَهُ عَلَماً لِعِبَادِكَ، وَ مَنَاراً فِی بِلَادِكَ بَعْدَ أَنْ وَصَلْتَ حَبْلَهُ بِحَبْلِكَ، وَ جَعَلْتَهُ الذَّرِیعَه إِلَی رِضْوَانِكَ، وَ افْتَرَضْتَ طَاعَتَهُ، وَ حَذَّرْتَ مَعْصِیتَهُ، وَ أَمَرْتَ بِامْتِثَالِ أَوَامِرِهِ، وَ الِانْتِهَاءِ عِنْدَ نَهْیهِ، وَ أَلَّا یتَقَدَّمَهُ مُتَقَدِّمٌ، وَ لَا یتَأَخَّرَ عَنْهُ مُتَأَخِّرٌ فَهُوَ عِصْمَه اللَّائِذِینَ، وَ كَهْفُ الْمُؤْمِنِینَ وَعُرْوَه الْمُتَمَسِّكِینَ، وَ بَهَاءُ الْعَالَمِین‏:
بار خدایا تو دین خود (اسلام) را در هر زمان و روزگاری بوسیله امام و پیشوایی (یكی از ائمه معصومین) كه او را برای (گمراهان) بندگانت علامت (راهنما) و در شهرهایت نشانه (راه حق) بر پا داشته‏ای، تأیید و كمك كرده‏ای پس از آنكه پیمان (دوستی) آن امام را به پیمان (بدوستی) خود پیوسته، و او را سبب خوشنودی (افاضه رحمت) خویش گردانیده‏ای، و طاعت و فرمانبری از او را واجب نموده، و از فرمان نبردن از او ترسانیده‏ای، و بفرمانبری فرمان‌هایش، و باز ایستادن از نهی و باز داشتنش، و به این‌كه كسی از او پیشی نگیرد (جز پیروی از فرمان او از پیشِ خود كاری نكند) و از او واپس نماند (خلاف فرمانش قدمی بر ندارد) فرمان داده‏ای، پس او است نگهدار پناهندگان (بخود از واقع شدن در یكی از دو طرف افراط و تفریط) و پناه اهل ایمان (در رهایی از تاریكی‌های نادانی و شبهات) و دستاویز چنگ زدگان (از كیفرها) و جمال و نیكویی جهانیان (زیرا به راهنمایی و روش او ترازوی عدل و داد در بین مردم برابر می‌گردد)».

2. اشاره به یاوران ولی عصر(عج) و دعا برای ایشان...
«اللَّهُمَّ فَأَوْزِعْ لِوَلِیكَ شُكْرَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیهِ، وَ أَوْزِعْنَا مِثْلَهُ فِیهِ، وَ آتِهِ‏ مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصِیراً، وَ افْتَحْ لَهُ فَتْحاً یسِیراً، وَ أَعِنْهُ بِرُكْنِكَ الْأَعَزِّ، وَ اشْدُدْ أَزْرَهُ، وَ قَوِّ عَضُدَهُ، وَ رَاعِهِ بِعَینِكَ، وَ احْمِهِ بِحِفْظِكَ وَ انْصُرْهُ بِمَلَائِكَتِكَ، وَ امْدُدْهُ بِجُنْدِكَ الْأَغْلَب:
بار خدایا پس (چون برای تو در هر روزگاری پیشوائی است به این صفات) بولی (اولی بتصرّف در امور مؤمنین) خود (كه امام این زمان است) شكر و سپاس آنچه را بر او نعمت داده‏ای الهام نما (این جمله دعاء است برای امام هر زمان، و بیان امام در اینجا در زمان امامتش اشاره به خود بوده سپس امام هر زمانی، و مقصود تعلیم و یاد دادن به شیعیان است) و مانند آن شكر و سپاس را (بر آنچه بما نعمت داده‏ای) بسبب آن حضرت بما الهام كن، و او را از جانب خود سلطنت و توانایی (یا حجت و برهان آشكاری) كه (او و شیعیانش را) یاری دهنده است عطا فرما، و برای او (هر مشكل و بسته شده‏ای را) بگشای گشودن آسانی (كه رنج در آن نباشد) و او را به تواناترین تكیه‏‌گاه خود یاری ده، و تواناییش (یا پشتش) را محكم و استوار گردان، و بازویش را توانایی بخش (او را كمك فرما) و به دیده (مراقبت) خود رعایت و حفظش كن، و به نگهداریت نگهدارش، و به فرشتگانت (در هر زمان یا هنگام جهاد چنان كه جدّش رسول خدا صلی الله علیه و آله را در جنگ بدر یاری كردند) یاریش نما، و به لشگر و سپاهت (مؤمنین و جهاد كنندگان در راهت) كه غلبه كننده‏‌ترین (لشگرها)اند كمكش فرما».

3. اشاره به دستاوردها و نعمت‌های عصر ظهور
«وَ أَقِمْ بِهِ كِتَابَكَ وَ حُدُودَكَ وَ شَرَائِعَكَ وَ سُنَنَ رَسُولِكَ،- صَلَوَاتُكَ اللَّهُمَّ عَلَیهِ وَ آلِهِ-، وَ أَحْی بِهِ مَا أَمَاتَهُ الظَّالِمُونَ مِنْ مَعَالِمِ دِینِكَ، وَ اجْلُ بِهِ صَدَاءَ الْجَوْرِ عَنْ طَرِیقَتِكَ، وَ أَبِنْ بِهِ الضَّرَّاءَ مِنْ سَبِیلِكَ، وَ أَزِلْ بِهِ النَّاكِبِینَ عَنْ صِرَاطِكَ، وَ امْحَقْ بِهِ بُغَاه قَصْدِكَ عِوَجا:
و كتاب خود (محكم، متشابه، مجمل، مفصل، ناسخ و منسوخ قرآن و خواندن آن را چنان كه فرود آمده و نگهداریش را از فساد و تباهی) و احكام و راه‌ها(ی هدایت و رستگار)یت و روش‌های پیغمبرت را ـ درودهایت بار خدایا بر او و آل او باد ـ به وسیله او بپا دار (آشكار ساز) و آنچه از نشانه‏‌های دینت (احكام و دستورهایت) را كه ستمكاران می‌رانده‌‏اند (پشت سر انداخته طبق آنها رفتار نمی‌كنند) بسبب او زنده گردان (هویدا ساز) و زنگ (فساد و تباهكاری) ستم (ستمكاران) را از طریقه و راهت (و نیت) به او بزدای، و به وسیله او سختی را از راهت (توانا نبودن به هدایت و راهنمایی مردم را به سوی آن كه بواسطه تسلط و غلبه ستمكاران رخ داده) دور ساز، و به سبب او عدول كنندگان از راه خود (اسلام) را از میان بردار، و به او آنان را كه برای راه راست تو اعوجاج و كجی می‌طلبند (در میان مردم شبهات و تأویلات باطله القاء می‌نمایند تا آنها را گمراه نمایند) نیست و نابود گردان‏».

4. اشاره به اطاعت از ولی عصر(عج)
«وَ أَلِنْ جَانِبَهُ لِأَوْلِیائِكَ، وَ ابْسُطْ یدَهُ عَلَی أَعْدَائِكَ، وَ هَبْ لَنَا رَأْفَتَهُ، وَ رَحْمَتَهُ وَ تَعَطُّفَهُ وَ تَحَنُّنَهُ، وَ اجْعَلْنَا لَهُ سَامِعِینَ مُطِیعِینَ، وَ فِی رِضَاهُ سَاعِینَ، وَ إِلَی نُصْرَتِهِ وَ الْمُدَافَعَه عَنْهُ مُكْنِفِینَ، وَ إِلَیكَ وَ إِلَی رَسُولِكَ- صَلَوَاتُكَ اللَّهُمَّ عَلَیهِ وَ آلِهِ- بِذَلِكَ مُتَقَرِّبِین‏:
و ولی خود (امام زمان(عج)) را برای‏ دوستانت نرم (بردبار) گردان، و دستش را بر دشمنانت بگشا (او را بر ایشان مسلط فرما) و رحمت و مهربانی و عطوفت و شفقت او را بما ببخش (او را در باره ما مهربان ساز) و ما را برای او شنوندگان فرمانبرندگان و در (بدست آوردن) رضا و خوشنودیش كوشش كنندگان و در یاری نمودن و دفاع و پشتیبانی از او یاری كنندگان و بوسیله آنچه درخواست شد به سوی تو و پیغمبرت ـ درودهایت ای خدا بر او و آل او باد ـ تقرب جویان نما».

5. بیان وتصویری از اوصاف منتظران و شیعیان حضرت
«اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَی أَوْلِیائِهِمُ الْمُعْتَرِفِینَ بِمَقَامِهِمُ، الْمُتَّبِعِینَ مَنْهَجَهُمُ، الْمُقْتَفِینَ آثَارَهُمُ، الْمُسْتَمْسِكِینَ بِعُرْوَتِهِمُ، الْمُتَمَسِّكِینَ بِوِلَایتِهِمُ، الْمُؤْتَمِّینَ بِإِمَامَتِهِمُ، الْمُسَلِّمِینَ لِأَمْرِهِمُ، الْمُجْتَهِدِینَ فِی طَاعَتِهِمُ، الْمُنْتَظِرِینَ أَیامَهُمُ، الْمَادِّینَ إِلَیهِمْ أَعْینَهُمُ، الصَّلَوَاتِ الْمُبَارَكَاتِ الزَّاكِیاتِ النَّامِیاتِ الْغَادِیاتِ الرَّائِحَاتِ:
بار خدایا درود فرست بر دوستان ایشان كه به مقام و مرتبه آنان (خلافت و رئاست عامه و فضیلت و برتریشان بر همه مردم كه تو قرار داده‏ای) اقرار دارند، راه روشنشان را پیروی می‌نمایند (طبق دستور- شان رفتار می‌كنند) دنبال آثار و نشانه‏‌هاشان می‌روند، بدستاویز (بدین و راهنمایی) شان چنگ می‌زنند، به دوستی‌شان تمسك می‌جویند (به وجوب طاعتشان اعتقاد دارند) به امامت و پیشوایی‌شان اقتدا می‌نمایند، برای امر و فرمانشان تسلیم و فرمانبرانند، در طاعت و پیرویشان می‌كوشند، ایام روزگار (دولت و ظهور خلافت) ایشان (ایام حضرت صاحب الأمر، المهدی المنتظر(عج) كه دولت او دولت ایشان است) را انتظار دارند و چشم‌هاشان به سوی آنان دوخته‌‏اند (همیشه چشم براه ظهور دولت ایشانند) درودهای با بركت و نیكی و پاكیزه و فزاینده هنگام بامدادان و شبانگاهان».

6. دعا برای فرج ضمن دعای چهل و هشتم
«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، إِنَّكَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ، كَصَلَوَاتِكَ وَ بَرَكَاتِكَ وَ تَحِیاتِكَ عَلَی أَصْفِیائِكَ إِبْرَاهِیمَ وَ آلِ إِبْرَاهِیمَ، وَ عَجِّلِ الْفَرَجَ وَ الرَّوْحَ وَ النُّصْرَه وَ التَّمْكِینَ وَ التَّأْییدَ لَهُم‏:
بار خدایا بر محمد و آل محمد درود فرست، زیرا تو (در همه افعال و كردارت) ستوده شده بزرگواری (دارای احسان و نیكی بسیاری، درودی) مانند رحمت‌ها و نیكی‌ها و درودهای تو برگزیدگانت؛ ابراهیم و آل ابراهیم، و بگشایش و دور شدن غم و اندوه و آسایش و یاری كردن و تسلط دادن و كمك كردن ایشان تعجیل و شتاب فرما».

امید چوپانی ـ دوماهنامه امان شماره 42