طرح قرآن برای اصلاح خانواده برخاسته از علم و حکمت الهی است.باید حسن نیت داشت، چرا که خداوند به انگیزه‌های همه آگاه است.
و اگر از (ناسازگاری و) جدایی میان آن دو (زن و شوهر) بیم داشتید، پس داوری از خانواده شوهر، و داوری از خانواده زن برگیرید ( تا به اختلاف آن دو رسیدگی کنند) اگر این دو بنای اصلاح داشته باشند خداوند میان آن دو را به توافق می‌رساند، زیرا خداوند، (از نیات همه) با خبر و آگاه است.
این آیه، برای رفع اختلاف میان زن و شوهر، و پیشگیری از وقوع طلاق، یک دادگاه خانوادگی را با امتیاز زیر مطرح می‌کند:
1. داوران، از هر دو فامیل باشند تا سوز، تعهّد و خیر خواهی بیشتری داشته باشند.
2. این دادگاه، نیاز به بودجه ندارد.
3. رسیدگی به اختلاف در این دادگاه، سریع، بدون تراکم پرونده و مشکلات اداری است.
4. اسرار دادگاه به بیگانگان نمی‌رسد و مسائل اختلافی در میان خودشان می‌ماند.
5. چون داوران از خود فامیلند، مورد اعتماد طرفین می‌باشند.
6. از امام صادق علیه السلام درباره (فابعثوا حَکماً) سؤال شد، حضرت فرمود: حکمین نمی‌توانند به طلاق و جدایی حکم کنند، مگر آنکه از طرفین اجازه داشته باشند.[2]
اکنون نکات و پیام‌هایی که از این آیه استفاده می‌شود را بیان می‌کنیم:
1. علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. نگرانی از شقاق و جدایی کافی است تا اقدام به گزینش داوران شود. (ان خفتم)
2. قبل از نگرانی از شقاق، در زندگی مردم دخالت نکنیم. (و ان خفتم)
3. طلاق و جدایی، سزاوار ترس و نگرانی است. (خفتم شقایق)
4. زن و شوهر، یک روح در دو پیکرند. کلمه (شقاق) در جایی بکار می‌رود که یک حقیقت به دو قسمت تقسیم شود.
5. اقدام برای اصلاح میان زن و شوهر باید سریع باشد. حرف «فاء» در جمله (فابعثوا) برای تسریع است.
6. جامعه در برابر اختلافات خانواده‌ها، مسؤلیت دارد. (و ان خفتم... فابعثوا).
7. بستگان، در رفع اختلاف خانواده‌ها، مسؤلیت بیشتری دارند. (من اهله)
8. زن و مرد در انتخاب داور، حقّ یکسان دارند. (حَکماً من اهله و حَکما من اهلها)
9. در جامعه به افرادی اعتماد کنیم و داوری آنان را بپذیریم. (فابعثوا حکماً...)
10. مشکلات مردم را با کمک خود مردم حل کنیم. (فابعثوا حَکماً من اهله)
11. از آشتی دادن نا امید و مأیوس و نسبت به آن بی‌تفاوت نباشیم. (فابعثوا)
12. بیش از نگرانی، موج ایجاد نکنیم، یک داور برای هر یک کافی است. (حَکماً من اهله و حَکماً من اهلها)
13. اسلام به مسائل شورایی و کدخوامنشی توجّه دارد. (حکما من اهله و... اهلها)
14. همه مسائل را به قاضی و دادگاه نکشانید، خودتان درون گروهی حل کنید. (فابعثوا حکماً من اهله)
15. هر جا سخن از حقّ و حقوق است، طرفین باید حضور داشته باشند. (حَکماً من اهله و حَکماً من اهلها)
16. باید زن و شوهر، داوری داوران انتخاب شده را بپذیرند.
17. در انتخاب داور باید به آگاهی، رازداری و اصلاح طلبی او توجّه کرد. (ان یریدا اصلاحاً)
18. هرجا حسن نیت و بنای اصلاح باشد، توفیق الهی هم سرازیر می‌شود. (ان یریدا اصلاحاً یوفّق الله بینهما)
19. دلها به دست خداست. (یوفّق الله بینهما)
20. به عقل و تدبیر خود مغرور نشوید، توفیق را از خداوند بدانید. (یوفّق الله)
21. طرح قرآن برای اصلاح خانواده برخاسته از علم و حکمت الهی است. (علیماً خبیراً)
22. باید حسن نیت داشت، چرا که خداوند به انگیزه‌های همه آگاه است. (انّ الله کان علیماً خبیراً)
سو تیتر
* علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. نگرانی از شقاق و جدایی کافی است تا اقدام به گزینش داوران شود. (ان خفتم)
حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی ـ دوماهنامه امان شماره 34
