یکی از آرمان‌ها و اهداف قیام امام زمان(عج) احیای دستورها و احکام الهی است؛ همان گونه که در دعای عهد می‌خوانیم: «اوست احیاگر احکام تعطیل شده قرآن». به تبع چنین مطلبی، منتظران حضرت مهدی(عج) ـ که سعی در هماهنگی اعمال خود با ایشان دارند ـ باید در صدد تلاش برای یادگیری احکام الهی و عمل به آن نیز باشند.
یکی از آرمان‌ها و اهداف قیام امام زمان(عج) احیای دستورها و احکام الهی است؛ همان گونه که در دعای عهد می‌خوانیم: «اوست احیاگر احکام تعطیل شده قرآن». به تبع چنین مطلبی، منتظران حضرت مهدی(عج) ـ که سعی در هماهنگی اعمال خود با ایشان دارند ـ باید در صدد تلاش برای یادگیری احکام الهی و عمل به آن نیز باشند. احکام منتظران، سلسله مطالبی است که از مسائل و احکام شرعی مربوط به مناسبت‌ها و اماکن و اعمال متناسب با امام زمان(عج) سخن می‌گوید.
پرسش: نماز خانم‌ها در محیط باز (حیاط جمكران) در برابر نامحرمان چه حكمی دارد؟
پاسخ: باید در برابر نامحرم، پوشش مناسب حتی پوشش روی پا رعایت شود.
پرسش: حكم نماز كسی كه چهل هفته متوالی از شهری بجز شهر قم به مسجد جمكران می‌آید چیست؟
پاسخ: فتوای مشهور مراجع تقلید، این است كه نمازش شكسته است.
پرسش: اگر كسی نذر كند چهل هفته متوالی به جمكران برود و به واسطه عذری، در تشرف او به جمكران فاصله بیفتد، آیا باید از اول شروع كند؟
پاسخ: خیر، می‌تواند بعد از عذر ادامه دهد.
پرسش: كسی كه خواب دیده چهل هفته به جمكران می‌رود، آیا لازم است برای رفع مشكل خود چهل هفته به جمكران برود؟
پاسخ: خیر، خواب برای انسان تكلیفی نمی‌آورد.
پرسش: محدوده مسجد جمكران ـ برای افرادی (مانند برخی خانم‌ها) که عذر شرعی دارند، نمی‌توانند به آن‌جا وارد شوند ـ كجاست؟
پاسخ: حیاط مسجد جمكران، جزء مسجد نیست.
پرسش: آیا ورود به مسجد جمكران نیاز به وضو دارد؟
پاسخ: خیر، مگر این كه بخواهد نماز بخواند.
پرسش: آیا حیاط مسجد جمكران، حكم مسجد را دارد؟
پاسخ: خیر.
پرسش: اعتكاف در مسجد مقدس جمكران جایز است یا خیر؟
پاسخ: مسجد جمكران در حال حاضر، از مساجد جامع محسوب می‌شود و اعتكاف در آن صحیح است.
پرسش: آیا اعتكاف در زیر زمین مسجد جمكران كه از آن، جهت نمازهای یومیه و نماز امام زمان(عج) استفاده می‌شود، اما به صورت مرتب نماز جماعت ندارد جایز است؟
پاسخ: اشكال ندارد.
پرسش: آیا می‌توان نماز امام زمان(عج) را در غیر مسجد جمكران خواند؟
پاسخ: مانعی ندارد.
پرسش: آیا نماز امام زمان(عج) را می‌توان به صورت جماعت یا دسته جمعی خواند؟
پاسخ: به صورت جماعت جایز نیست، ولی به صورت دسته جمعی مانعی ندارد.
پرسش: آیا نماز امام زمان(عج) ساعت خاصی دارد؟
پاسخ: خیر.
پرسش: آیا می‌شود به جای نماز تحیت مسجد، نماز قضا بخوانیم؟
پاسخ: بله.
پرسش: آیا نماز واجب یا مستحب، به جای نماز تحیت مسجد جمكران حساب می‌شود؟
پاسخ:
حضرت آیت‌الله تبریزی: چنانچه بخواهد تحیت مسجد مخصوص را بخواند، باید همان را به قصد رجا بخواند.
حضرت آیت‌الله مكارم: اشكال دارد.
حضرت آیت‌الله فاضل: بلی.
حضرت آیت‌الله بهجت: به جای آن نماز مخصوص نمی‌شود، ولی خود آن ثواب دارد.
پرسش: شك در عدد « إِیاكَ نَعْبُدُ وإِیاكَ نَسْتَعِینُ » در نماز امام زمان(عج) چه حكمی دارد؟
پاسخ: تا وقتی كه فارغ از محل نشده، بنا بر اقلّ و کمتر بگذارد.
حضرت آیت‌الله تبریزی: نماز را به قصد رجا (امید ثواب) بخواند و هرجا كم بود، جبران كند و زیادی سهوی(غیر عمدی) هم مُضِرّ نیست.
حضرت آیت‌الله مكارم: اگر قبل از ركوع متوجه شود كه سوره توحید را فراموش كرده، همچنین «إِیاكَ نَعْبُدُ وإِیاكَ نَسْتَعِینُ» را باید جبران كند و اگر بعد از ركوع باشد، جبران لازم نیست، و مناسب است بعد از نماز، قضا كند.
حضرت آیت‌الله فاضل: اگر قبل از ركوع متوجه شده، آن را تكمیل كند و به ركوع رود و اگر در ركوع یا بعد از آن متوجه شود، می‌تواند برگردد و آن را تكمیل كند و دوباره به ركوع رود و زیادی ركن در نمازهای متسحبی كه برای تدارك چیزی باشد، موجب بطلان نیست.
پرسش: اگر کسی بعد از بلند شدن از ركوع یا سجده، یادش آمد كه تعداد هفت بار ذكر را كم یا زیاد گفته، چه كند؟
پاسخ:
حضرت آیت‌الله تبریزی: در نافله و هر نماز مستحبی، هر جا فراموش كرده یا كم گفته، برگردد و جبران كند و زیادی ركن در این موارد مانعی ندارد و زیادی سهوی(غیر عمدی) هم به نماز ضرر نمی‌زند.
حضرت آیت‌الله فاضل: می‌تواند برگردد و آن را تكمیل كند.
حضرت آیت‌الله بهجت: هر مقداری را كه فراموش كرده، اگر از محل آن نگذشته، باید جبران كند و اگر از محل گذشته، تدارك(جبران) نیاز ندارد، مثل نماز واجب، ولی در نماز مستحبی سجده سهو هم لازم ندارد.
پرسش: اگر كسی نمی‌تواند همه صد صلوات بعد از نماز یا قسمتی از آن را در سجده بگوید، چه كند؟
پاسخ:
حضرت آیت‌الله تبریزی: به قصد رجا(امید ثواب) هر طوری می‌تواند خم شود و در آن حال بگوید، و الاّ با اشاره سر و چشم، سجده كند.
حضرت آیت‌الله مكارم: به مقداری كه می‌تواند گفته و بقیه را نشسته بگوید.
حضرت آیت‌الله فاضل: هر مقداری كه می‌تواند در سجده بگوید و بقیه را بعد از بلند شدن از سجده بگوید.
حضرت آیت‌الله بهجت: هر مقداری را كه می‌تواند بگوید و باقی را در حالت غیر سجده به قصد قربت بفرستد.
پرسش: اگر كسی در اثر نداشتن سواد یا اشتباه كردن نمی‌تواند نماز تحیت و نماز امام زمان را به صورت صحیح بخواند، وظیفه او چیست و آیا می‌تواند نایب بگیرد؟
پاسخ:
حضرت آیت‌الله تبریزی: هر طور می‌تواند، به قصد رجا بخواند.
حضرت آیت‌الله مكارم: همان مقدار كه توان دارد بخواند و نایب گرفتن لازم نیست.
حضرت آیت‌الله فاضل: به همان صورت كه می‌تواند بخواند و نمی‌تواند نایب بگیرد.
حضرت آیت‌الله بهجت: در مورد انسان زنده در نماز استحبابی به معنای اهدای ثواب اشكال ندارد.
پرسش: آیا می‌توان نماز امام زمان(عج) را نشسته خواند؟
پاسخ: مانعی ندارد.
پرسش: آیا سفارش خاصی بر رفتن چهل هفته به جمكران وجود دارد؟
پاسخ: خیر، ولی رفتن به جمكران بركات فراوانی دارد. البته مناسب است همراه با چهل هفته به جمكران رفتن، چهل هفته نماز اول وقت بخوانند، چهل هفته تصمیم بر ترك گناه بگیرند، چهل هفته در نماز جماعت شركت كنند و...
. جامع الاحكام، آیت‌الله صافی، ج1، س 514.
. استفتائات جدید، آیت‌الله مكارم، ج2، س460.
. نمازی که بعد از ورود به مسجد و قبل از هر عملی خوانده می‌شود.
. استفتاء از دفتر آیت‌الله تبریزی.
. استفتائات بهجت، ج2، ص208، س2274. مثلاً اگر شك كند که پنجاه بار گفته یا شصت بار، بنا را بر این بگذارد كه پنجاه بار گفته است.
. استفتاء از دفتر آیت‌الله تبریزی.
. همان.
. همان.
. لازم به ذكر است كه نمازهای مستحبی، ویژگی‌های خاصی دارد: مثلاً می‌توان در حال راه رفتن یا نشسته خواند، خواندن سوره در نمازهای مستحبی واجب نیست، زیاد شدن ركن به صورت سهوی یا شك بین ركعات، نماز را باطل نمی‌كند، می‌توان عمداً نمازهای مستحبی را قطع نمود و...؛ العروة الوثقی، ج1، ص773.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمود اكبری ـ دوماهنامه امان شماره 36
