نشریه امان

گفتاری از مولوی شهید دکتر سیدمحمد شیخ الاسلام
اشاره
دکتر سید محمد شیخ الاسلام کردستانی، از علمای اهل‌سنت و مفتی برجسته شافعی، دبیر شورای افتای کردستان، منتخب اول مردم استان در مجلس خبرگان رهبری و عضو شورای عالی مجمع تقریب بین مذاهب اسلامی بود. نسبش به سیدمحمد زاهد، مشهور به پیرخضر از نسل امام موسی کاظم علیه السلام می‌رسید، مادرش از سادات حسنی عراق بود و خود، بارها با فخر و مباهات از نسب و سیادتش سخن می‌گفت.
شیخ‌الاسلام، علاوه بر درک محضر علمی پدر، از مجلس درس و بحث «ملاباقر مدرس بالک»، «ملاعبدالکریم» مدرس مشهور اربیل و دیگر علمای برجسته کرکوک، مریوان، موصل و سایر شهرهای عراق بهره برد و بیش از پنجاه سال به امر تدریس و تبلیغ آموزه‌های دینی، مشغول و علاوه بر عضویت در هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی سنندج، عهده‌دار امامت جماعت مسجد سیدقطب این شهرستان نیز بود. وی در سال 1388 توسط وهابیان کور دل به شهادت رسید. متن زیر بخشی از اعتقادات اهل سنت در مورد امام زمان(عج) از زبان ایشان است.

اعتقاد به امام زمان(عج)
ما کتاب «شرح عقاید ملاسعد تفتازانی» را به عنوان اولین کتاب درسی کلامی خود می‌‌خوانیم که متن آن از «عمر نسفی»، و شرحش از «ملاسعد» است. ملاسعد، مسئله حضرت مهدی(عج) و مسئله حضرت عیسی را به خوبی می‌آورد. یکی از اعتقادات همه طلاب دینی ما در علم کلام، آمدن حضرت مهدی(عج) است و این آثار را برای ایشان معتقدیم که جامعه بشری را نجات می‌دهد. اگر از من که سنّی هستم، سؤال شود که آیا شما معتقدید که حضرت مهدی(عج) می‌آید؟ می‌گویم: بله! وقتی این سؤال از یک بازاری پرسیده شود هم می‌گوید: بله. ولی چنین نیست که مثلاً سالی یک مرتبه، جشن ولادت آن حضرت را در ایامی خاص بگیریم؛ چون ما اهل‌سنت معتقد به متولد شدن ایشان نیستیم، اگر چه معتقد به ظهور حضرت در آینده هستیم.
ولادت امام زمان(عج)
هرچند مایل نیستم در مورد مسائل اختلافی بحث کنم، ولی در مورد تولد ایشان، اکثر علمای اهل‌سنت معتقد هستند که حضرت مهدی به دنیا نیامده است. شخص بنده به این معتقدم که مسئله مهم در بحث مهدویت، ولادت نیست؛ بلکه مسئله مهم «ظهور» آن حضرت است. حال اگر عده‌ای از مسلمین معتقد باشند که حضرت مهدی(عج) فرزند بلافصل حضرت امام حسن عسکری علیه السلام است، چه مشکلی پیش می آید؟! اگر این مسئله تحقق خارجی پیدا کرده باشد، نه مشکل عقلی پیش خواهد آمد و نه امر محالی رخ داده است و حتی به اصول اعتقادی اهل سنت نیز ضربه‌ای نمی‌زند.
نسب امام زمان(عج)
ما معتقدیم که قطعاً در یک مقطع زمانی، شخصی به نام «محمّد» از تبار حضرت فاطمه زهراسلام الله علیها ظهور خواهد کرد. برخی معتقدند که موعود از نسل امام حسن مجتبی علیه السلام است و بعضی تصریح می‌کنند که از نسل امام حسین علیه السلام است! البته از نسل امام حسن علیه السلام یا امام حسین علیه السلام بودن حضرت، برای شخص بنده و برای دنیای اسلام زیاد مهم نیست؛ بلکه مهم، کارهایی است که ایشان، هنگام ظهور و بعد از آن انجام می‌دهند و اینکه آثار رسالت حضرت رسول‌اعظم صلی الله علیه و آله به وسیله ایشان مجدّداً احیا می‌شود و دنیا، ان‌شاءالله، مملوّ از برکات اسلام ناب محمّدی خواهد شد. اگر حضرت مهدی(عج) ان‌شاءالله آمد و بنده به ایشان عرض کردم که ما اختلاف داشتیم که حضرت عالی فرزند کدام بزرگوار هستید، قطعاً ایشان می‌فرماید که آنچه مهم است قیام و یاری کردن من است، بیایید پشت سر من و در قیام شرکت کنید.
وظیفه مسلمانان در عصر غیبت
وظیفه قطعی کنونی ما، احیای دو مکتب حضرت رسول اعظم صلی الله علیه و آله است: یکی مکتب اعتقادی آن حضرت؛ یعنی 13 سال تلاش در مکه و دیگری مکتب عملی آن حضرت؛ یعنی مجاهدت 10 ساله در مدینه. پیغمبر بزرگوار ما در خلال سیزده سال حضور در مکه کارش انسان‌سازی، نشر توحید و مبارزه با شرک و کفر بود. ایشان برنامه انسان سازی داشت. کار علمای اسلام در شرایط فعلی هم حفظ این دو مکتب است؛ یعنی حفظ اعتقادات توحیدی مردم و انجام شعائر مذهبی. پس ما نباید دست روی دست بگذاریم و بگوییم حضرت مهدی تشریف می‌آورد و خود هر دو مکتب رسول الله صلی الله علیه و آله را احیا می‌کند! ما باید وظیفه خود را انجام دهیم، چون ممکن است خدای نکرده حضرت به این زودی تشریف نیاورد؛ زیرا ظهور ایشان دست کسی نیست؛ همچنان که رسالت هیچ پیغمبری دست انسان نبوده است.
شرایط و اوضاع زمان ظهور
در کتاب «حواشی شرح عقاید ملاسعد تفتازانی» آمده است که محل ظهور حضرت مهدی(عج) «عرفات» می‌باشد. همو می‌گوید: «دنیا پر از گناه، تعدی، تجاوز، بی‌تعهدی و بی‌ایمانی می‌شود تا راه برای ظهور آن حضرت باز شود.» وقتی ما به تاریخ نگاه می‌کنیم، می‌بینیم اصولاً ظهور هر پیغمبری در زمانی بوده است که بی‌دینی و لاابالی زیاد شده بود. مثل قوم لوط، قوم عاد، قوم حضرت ابراهیم، قوم حضرت محمد صلی الله علیه و آله. ظهور همه این پیامبران در زمانی صورت پذیرفت که توده مردم از خط خداپرستی خارج شده بودند. ذوق، این چنین حکم می‌کند که ظهور حضرت مهدی(عج) هم، در زمانی است که مردم برخلاف فطرت خود عمل می‌کنند و ارتباطشان با خدا و رسول‌ الله صلی الله علیه و آله تقریباً قطع می‌شود.
گستره قیام حضرت مهدی(عج)
گستره عدالت مهدوی، محدودیت جغرافیایی ندارد. مغرب و مشرق و جنوب و شمال، تحت رایت محمد المصطفی صلی الله علیه و آله در می‌آید؛ این را احادیث به ما می‌گویند. ما اکنون بلادی داریم که زیر پرچم مسیحیت است، مناطقی زیر پرچم یهودیت است، ذوق و عقل و نقل به من می‌گویند وقتی حضرت مهدی(عج) بیاید، ان‌شاءالله، تمام جامعه بشری زیر پرچم اسلام قرار می‌گیرند. در روایات آمده است که تمام زمین، زیر پرچم عدل او می‌رود، نه بخشی از کره زمین.
چگونگی قیام حضرت
اگرچه زمان دقیق ظهور، در روایات ما مشخص نیست، اما مشهور است اشخاصی که محضر مبارک ایشان هستند، به تعداد اصحاب بدر یعنی سیصد و سیزده نفر می‌باشند. 313 نفر در مقابل این همه تکنولوژی هسته‌ای و وسایل پیشرفته نظامی چه‌کار می‌توانند بکنند؟ برخی معتقدند مسئله جنگ، یک کمک الهی است که باعث می‌شود آن حضرت بر تمام امکاناتی که در آن زمان موجود است پیروز شود؛ حالا چطوری، نمی‌دانیم. برخی دیگر نیز معتقدند خداوند متعال، قلب مردم را متوجه حضرت می‌کند. یعنی کسانی که آن همه امکانات در اختیار دارند عاشق حضرت می‌شوند. من نمی‌توانم قبول کنم که برای تحقق حکومت جهانی حضرت مهدی(عج)، نظام علیت و معلولیت از بین برود؛ چون نظام عِلّی و معلولی برای هیچ پیغمبری به هم نخورد؛ هم‌چنان که در تاریخ داریم که به دندان پیغمبر صلی الله علیه و آله سنگ زدند و دندان مبارک ایشان را شکستند! شمشیری بر فرق حضرت علی علیه السلام کردند و حضرت را به شهادت رساندند! بنده معتقدم در هنگام ظهور، خدا قلب مردم را متوجه آن حضرت می‌کند.
آثار اعتقاد به منجی در زندگی مردم عصر حاضر، مخصوصاً مسلمانان
وقتی کلمه «منجی» مطرح می‌شود، باید قید «بعد از رسول الله» را اضافه کرد؛ چون منجی مطلق بشریت، یقیناً حضرت رسول اعظم صلی الله علیه و آله است و کسانی که پس از ایشان می‌آیند و ما هم به درستی، ایشان را منجی می‌دانیم، به این خاطر است که این بزرگواران، به لحاظ اعتقاد و عمل در خط حضرت رسول صلی الله علیه و آله گام برمی‌دارند.
علاوه بر آن، ایمان به منجی و ایمان به این مسئله که در آخرالزمان کسی می‌آید که مکتب اعتقادی و عملی رسول‌ الله صلی الله علیه و آله را زنده و احیا می‌کند و با ظلم و ظالمین مبارزه می‌نماید، یک قوت قلبی برای مسلمانان است. به عبارتی دیگر، اعتقاد به منجی، آثار یأس را از زندگی مسلمین می‌زداید. به عقیده من، ایمان به منجی ـ برخلاف اینکه بعضی‌ها به اشتباه یا شیطنت می‌گویند این مسئله ما را به رکود و انزوا می‌کشاند ـ امید را در قلب‌های ما می‌پروراند تا خوب بدانیم که همیشه پشت سر اسلام و قرآن کسی هست که آن را زنده، و پرچم اسلام را همواره بر افراشته نگه می‌دارد.
سوتیتر
1. حال اگر عده‌ای از مسلمین معتقد باشند که حضرت مهدی(عج) فرزند بلافصل حضرت امام حسن عسکری علیه السلام است، چه مشکلی پیش می آید؟! اگر این مسئله تحقق خارجی پیدا کرده باشد، نه مشکل عقلی پیش خواهد آمد و نه امر محالی رخ داده است و حتی به اصول اعتقادی اهل سنت نیز ضربه‌ای نمی‌زند.
2. ذوق و عقل و نقل به من می‌گویند وقتی حضرت مهدی(عج) بیاید، ان‌شاءالله، تمام جامعه بشری زیر پرچم اسلام قرار می‌گیرند. در روایات آمده است که تمام زمین، زیر پرچم عدل او می‌رود، نه بخشی از کره زمین.
3. به عقیده من، ایمان به منجی ـ برخلاف اینکه بعضی‌ها به اشتباه یا شیطنت می‌گویند این مسئله ما را به رکود و انزوا می‌کشاند ـ امید را در قلب‌های ما می‌پروراند تا خوب بدانیم که همیشه پشت سر اسلام و قرآن کسی هست که آن را زنده، و پرچم اسلام را همواره بر افراشته نگه می‌دارد.

دوماهنامه امان شماره 36