پرخوری و بدخوری دلیل عمده این عوارض است. بنا به گفته محققین در طول تاریخ، غذاها بیشتر از سلاح‌ها آدم کشته‌اند، نخستین بیماری ها مربوط به پرخوری بوده و نخستین درمان‌ها روزه است.
در بسیاری از احادیث، روزه، ضامن سلامتی و معده، خانه بیماری‌ها معرفی شده است. با این حساب، نتیجه روزه نباید چیزی جز استمرار سلامتی و درمان بیماری باشد؛ امّا چرا هرساله در ماه مبارک رمضان اکثراً دچار بیماری‌های گوارشی یا افزایش وزن و یا ضعف مفرط می‌شویم؟ این عوارض از آنجا ناشی می‌شود که یاد نگرفته‌ایم درست، روزه بگیریم. پرخوری و بدخوری دلیل عمده این عوارض است. بنا به گفته محققین در طول تاریخ، غذاها بیشتر از سلاح‌ها آدم کشته‌اند، نخستین بیماری ها مربوط به پرخوری بوده و نخستین درمان‌ها روزه است. در رابطه با تغذیه همیشه مصرف متعادل و میانه روی همراه با تنوع در مصرف توصیه می‌شود؛ اما متأسفانه بسیاری از افراد در این ماه دچار بدخوری یا پرخوری شده و در تغذیه افراط می‌کنند تا آنجا که یک ماه روزه‌داری آنان نه تنها باعث کاهش وزن نشده، بلکه موجب افزایش وزن می‌شود. از مصادیق بارز تغذیه نادرست دراین ماه افراط در مصرف شیرینی‌جات و چربی‌هاست که به راحتی سلامت مصرف‌کنندگان را با خطر مواجه می‌کند.
برای اینکه روزه‌داری ما درست و دور از افراط و تفریط باشد، رعایت چند نکته بهداشتی ساده، اما مهم لازم است:
1. به جای افطار کردن با آب سرد، از شیر گرم یا چای کم رنگ استفاده کرده سپس با مصرف چند عدد خرما یا کشمش، اشتهای خود را کنترل کنید.
2. خرما، نان و پنیر و گردو یا سبزی، حلیم، سوپ، شیربرنج، فرنی، شیر و عسل یا نان و شیر از بهترین مواد غذایی برای افطار محسوب می‌شوند؛ زیرا سیستم گوارشی را آماده فعالیت می‌کنند.
3. بهتر است، افطار و شام با حجم اندک و با فاصله مصرف شود.
4. مصرف زیاد آب یا آبمیوه در فاصله بین افطار و زمان خواب باعث تأمین آب مورد نیاز بدن می‌شود. هم‌زمان با افطار یا بلافاصله پس از آن، از نوشیدن آب زیاد یا مصرف میوه‌ها پرهیز کنید؛ چرا که باعث بی‌حالی، ضعف، سوء هاضمه و درد معده می‌شود.
5. به جای سایر دسرها از سالاد و سبزی خصوصاً همراه شام استفاده کنیم تا ضمن رفع عطش از یبوست نیز جلوگیری شود.
6. از مصرف مواد غذایی چرب و تنقّلات از افطار تا پایان شب خودداری کنید؛ چرا که موجب سنگینی معده، خواب‌های آشفته، سوءهاضمه و عدم میل به سحری می‌شود.
و امّا سحری:
1. با توجه به ساعات طولانی روزه‌داری در این ایام، باید غذاهایی را مصرف کرد که به کندی هضم می‌شوند، مانند: غذاهای حاوی فیبر زیاد مواد غذایی دیر هضم عبارتند از: حبوبات و غلات مثل لوبیا، عدس، گندم، جو، آرد، برنج با پوست و کربوهیدراتها. خرما سرشار از قند، فیبر، کربوهیدرات، پتاسیم و منیزیم است، حلیم نیز یک منبع عالی پروتئین است و از غذاهای دیر هضم به شمار می‌آید.
2. از خوردن چای، قهوه و نوشابه زیاد خودداری کنید؛ چون در عین تأمین آب، اثر دیورتیکی آن‌ها موجب افزایش ادرار و دفع آب و نمک‌های معدنی که در طول روز بدن به آن‌ها نیاز دارد، می‌شود.
3. پرخوری در هنگام سحر نه تنها از احساس گرسنگی در ساعات انتهایی روز جلوگیری نمی‌کند؛ بلکه در ساعات ابتدایی بعد از سحر، فشار زیادی را به معده و دستگاه گوارش فرد وارد می‌کند که سبب بروز علائمی نظیر سوء هاضمه، سوزش سردل، درد و نفخ معده می‌شود.
مواد غذایی مناسب و نا مناسب
*مواد غذایی مناسب با ماه رمضان: حلیم، شله زرد، عدسی، آش، سوپ، فرنی، شیر برنج، چای کم‌رنگ، آب‌جوش، برنج، گوشت‌های سالم، نان سبوس‌دار، پنیر، شیرگرم، عسل، خرما، سبزی، گردو، کشمش، ارده و شیر که به تناسب در افطار، شام یا سحری قابل مصرف هستند.
*مواد غذایی نامناسب: شوری‌ها، چربی‌ها، سرخ‌کردنی‌ها، نوشابه‌های گازدار، شیرینی‌های صنعتی خصوصاَ زولبیا و بامیه، آبمیوه‌های صنعتی، ادویه‌های تند و غذاهای فرآوری شده می‌باشند.
هادی ناجی ـ دوماهنامه امان شماره 37
