در این روزگار معمولاً افراد و گروهها برای انتقال پیام خود به دیگران از ابزارهای چند رسانهای، بهره میگیرند به عنوان مثال یک بنگاه خبرپراکنی، اطلاعات خود را هم در قالب روزنامه، هم از طریق کانال رادیویی و تلویزیونی و هم در سایت اینترنتی (در قالب نوشتاری، گفتاری و دیداری) به اطلاع مخاطبان خود میرساند. باید توجه داشت رسانهها ابزار اصلی دستیابی عموم مردم به اطلاعات هستند و عملاً خوراک فکری یک جامعه، از رسانهها تأمین می شود.
ابتدا باید توجه داشت که گرچه سیاست رسانههای غربی عدم مطرح شدن برخی مفاهیم در سطح جامعه است ولی فراگیری تکنولوژی و دسترسی مخاطبان مختلف به منابع اطلاعاتی جایگزین، رسانه غربی را گاه مجبور به ورود به عرصهای خاص میکند تا کماکان به مخاطب خود، به شیوه خود، خوراک اطلاعاتی دهد. مسائل اسلامی مختلف مانند فرهنگ شهادتطلبی، دفاع از مفاهیم دینی و یا مهدویت نیز به همین سبب در این رسانهها مورد توجه قرار گرفتهاند.
رسانههای دیداری و نوشتاری غرب هر از چندگاهی به مناسبتی به موضوع مهدویت علاقه نشان داده و در قالبهای خبر، مقاله و یا فیلمهای مستند به این موضوع پرداختهاند. البته شکی نیست که توجه به مهدویت پس از انقلاب اسلامی ایران، در سال 1979 میلادی و به ویژه در سالهای اخیر و بیان مهدویت به عنوان یکی از باورهای بنیادی شیعه ـ که قابل استفاده به عنوان محور صلح و دوستی بین ادیان و ملل مختلف است ـ شکل تازهای به خود گرفته است. این مطلب به راحتی با نگاه به فهرست کتابها و مقالههایی که به عنوان مهدویت و آیندهنگری در اسلام در سالهای اخیر تولید و عرضه شده، قابل اثبات است؛ چنانچه حجم فیلمهای سینمایی و برنامههای تولیدی در شبکه های رسانهای غربی در این سالها در موضوع آخرالزمان اسلامی و مهدویت با پیش از آن قابل مقایسه نیست. البته همانند همیشه این نگاه تک سویه و تخریبی بوده است به طوری که بیشتر نوشتهها و برنامههای تولیدی رسانههای غربی موضوع مهدویت را در ذهن مخاطب خرافی و ترسناک نشان میدهند. در ادامه به بررسی شیوههای تخریبی غرب در القای مفاهیم مرتبط با مهدویت میپردازیم:
1. تخریب از راه معرفی سطحی:
در این شیوه، مفهوم مورد نظر به صورتی به مخاطب معرفی میشود که سطحی و کماهمیت و یا خرافی به نظر برسد. نمونه این شیوه را به طور متعدد در مقالههای نوشتاری و یا برنامههای دیداری رسانههای غربی میتوان دید. به عنوان مثال شبکه خبری CBN آمریکا در برنامهای مستند در بررسی گفتههای آقای احمدینژاد در سازمان ملل به مهدویت نیز میپردازد. شیوه معرفی مهدویت در این رسانه را با نگاه به جملات زیر میتوان به خوبی دریافت:
«براي شناخت عقايد مذهبی وی (احمدینژاد) بايد سری به مسجد کوچکی که در جمکران در گوشه ايران واقع شده بزنيد. در پشت مسجد چاهی واقع است که احمدینژاد و ميليونها شيعه مسلمان ديگر معتقدند يک روز نجات دهنده اسلامی از آن چاه بيرون می آيد. ايشان وي را مهدي يا امام دوازدهم می نامند ... دهها هزار مسلمان هر شب از اين چاه ديدن میکنند. درب اين چاه با صندوقی فلزی به رنگ سبز پوشيده شده تا مردم به درون آن نروند. مردم زمان بسياری را برای بوسيدن و دعا نزد اين صندوق چوبی می گذرانند. برخی هم با نوشتن درخواستهای خود از مهدی(عج) در تکههای کوچک کاغذ آن را به درون چاه میاندازند.»
روشن است مخاطب غربی با خواندن و شنیدن این سخنان، عقیده به مهدی(عج) را عقیدهای خرافی میپندارد و بدون اینکه به تحقیق در مورد صحت این مطالب بپردازد، مهدویت و دیگر عقاید شیعیان را به سخره می گیرد. در این شیوه معمولا به مسائل پیش پا افتاده در مقابل مطالب ریشهدار پایهای بها داده می شود و در مواردی نیز واقعیت را به گونهای زیرکانه و دقیق تحریف می کنند تا همان قاعده «معرفی بد، بهترین نوع تخریب است» عملی شود.
2. تخریب از راه معرفی نمونه منفی:
در این شیوه، مفهوم، در قالب مثالی عینیِ منفی ارائه می شود که مخاطب با ملاحظه نمونه منفی معرفی شده، از خود مفهوم، دلزدگی پیدا کند. برای اثبات این مطلب کافی است نگاهی به تبلیغ طالبان و بنلادن بیندازیم که به عنوان یکی از نمونههای عینی کسی است که مسلمانان انتظار آمدن چنین کسی را دارند. به عنوان مثال به کتاب «مهدی؛ مسیحای به سرقت رفته» که توسط رون کانترل نوشته شده نگاهی کنیم که عکس بنلادن بر روی جلد آن نمایان است و جزو کتابهای پرفروش سایت آمازون بوده است. در اینگونه کتابها مهدویت به عنوان عقیدهای که منشا بسیاری از شورشها و انقلابها در کشورهای مختلف اسلامی به ویژه ملتهای شمال آفریقا علیه رژیم حاکم بودهاند، معرفی شده است.
3. تخریب از راه ایجاد ترس:
در این روش مفهوم مورد نظر به شیوهای معرفی می شود که نتیجه آن ترس و رعب مخاطب از آن مفهوم و به دنبال آن ترس از پیروان آن است. نگاهی که امروزه در قالبهای مختلف اسلام ستیزانه در مورد مفاهیم اسلامی و از جمله مهدویت از جانب رسانههای بیشمار غربی تبلیغ می شود، مخاطب غربی را به چنان هراسی وا میدارد که اسلام و مهدویت را به عنوان دشمن شماره یک خود و دینش می شمارد.
یادمان نمی رود که تنها دو سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی فیلم «نوسترآداموس؛ مردی که فردا را دید» توسط هالیوود تولید و پخش شد و در آن مسلمانان و حکومتهای اسلامی به عنوان نابودکننده بشر در آخرالزمان معرفی شد. این خط فکری علاوه بر فیلمهای متعدد سینمایی و مستند، در کتابهای مختلف حتی در ژانر داستان، قابل مشاهده است. کتابهایی مانند «مهدی» نوشته کوئینل، «مهدی، ترسی در هزاره» نوشته داکندورف و «امام دوازدهم» نوشته روزنبرگ و «فجر طلایی» نوشته کوستیگن از رمانهای پرفروش این سالها بودهاند که با موضوع امام مهدی و توسط برخی از نویسندگان و مقالهنویسان معروفِ مجلاتی مانند نیوزویک، واشنگتن تایمز و شبکههای CNN و ABC نوشته شده است.
کتابهای دیگری نیز هستند که در قالب توصیفی ـ تحلیلی به مهدویت پرداختهاند که از جمله میتوان به «جنگ خدایی با ترور (اسلام، پیشگویی و انجیل)» نوشته ولید شعیبات و یا «ضد مسیح اسلامی» نوشته ریچارد سون اشاره کرد که در اینگونه کتابها با تطبیق حدیثهای مهدویت بر پیشگوییهای کتابهای مقدس مسیحیان و یهودیان، سعی شده است در قالبی به ظاهر علمی، اسلام و مسلمانان را به عنوان دشمن دین و ملت ایشان نشان دهد.
نکته در خور توجه آنکه در همه آنها امام مهدی(عج) به عنوان کسی است که جنگی جهانی را علیه غرب سازماندهی میکند و بسیاری از مردم به ویژه مسیحیان و یهودیان را میکشد و در این راستا کشورهایی مانند ایران و گروههای انقلابی فعال، همچون حزبالله و حماس را به عنوان کسانی معرفی میکند که در حال تهیه سلاحهای کشتار جمعی برای آغاز این جنگ هستند. نکته جالب دیگر درباره این کتابها این است که سال انتشار بیشتر آنها همین چند سال اخیر است و نویسندگان این کتابها و مقالات در برنامههای متعدد شبکههای تلویزیونی دعوت میشوند و علیه اسلام و خطر آن(!)، دادِ سخن سر میدهند و این نشان از توجه و تلاش روز افزون غرب در راستای مخالفت با مفاهیم آخرالزمانی اسلامی به ویژه آموزه مهدویت دارد.
سوتیتر:
1. بیشتر نوشتهها و برنامههای تولیدی رسانههای غربی موضوع مهدویت را در ذهن مخاطب خرافی و ترسناک نشان میدهند.
2. در اینگونه کتابها مهدویت به عنوان عقیدهای که منشا بسیاری از شورشها و انقلابها در کشورهای مختلف اسلامی به ویژه ملتهای شمال آفریقا علیه رژیم حاکم بودهاند، معرفی شده است.
3. نگاهی که امروزه در قالبهای مختلف اسلام ستیزانه در مورد مفاهیم اسلامی و از جمله مهدویت از جانب رسانههای بیشمار غربی تبلیغ میشود، مخاطب غربی را به چنان هراسی وا می دارد که اسلام و مهدویت را به عنوان دشمن شماره یک خود و دینش میشمارد.
4. تنها دو سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی فیلم «نوسترآداموس؛ مردی که فردا را دید» توسط هالیوود تولید و پخش شد و در آن مسلمانان و حکومتهای اسلامی به عنوان نابودکننده بشر در آخرالزمان معرفی شد. این خط فکری علاوه بر فیلمهای متعدد سینمایی و مستند، در کتابهای مختلف حتی در ژانر داستان، قابل مشاهده است.
*. دانش پژوه مرکز تخصصی مهدویت.
رسانه (Media جمع medium) به ابزار و مجاری ذخیرهسازی و انتقال دادهها و اطلاعات اطلاق میشود، با این تعریف هرگونه کتاب، روزنامه، تصویر، فیلم، رادیو و تلویزیون و حتی منبر را میتوان نوعی رسانه دانست.
http://en.wikipedia.org/wiki/Media_(communication)
. Multimedia.
. www.cbn.com/cbnnews/world/2011/march/iran-fanning-islams-messianic-hopes/
گزارش پخش شده در تلویزیون این شبکه از نشانی "http://www.youtube.com/watch?v=S1aK13ieGio" قابل دریافت است.
. "The Mahdi: Hijacked Messiah", Ron Cantrell, Ron Cantrell Publishing; 3nd edition ,2004.
. http://www.amazon.com/Mahdi-Hijacked-Messiah-Ron-Cantrell/dp/0982090692
. اکثر این کشورها مستعمرة کشورهای اروپایی مانند انگلیس و فرانسه بودهاند و یا حاکمانی وابسته یا مستبد داشتهاند.
. "The Man Who Saw Tomorrow" ,1981.
. "The Mahdi", A.J. Quinnell, Fawcett, 1983.
. "The Mahdi - A Millennium Thriller", Margo Dockendorf, Cypress House; 1st edition 1999.
. "The Twelfth Imam", Joel C. Rosenberg, Tyndale House Publishers, Inc. 2011.
. "Golden Dawn", Thomas M. Kostigen, Forge Books; First Edition edition 2012.
."God's War on Terror: Islam, Prophecy and the Bible", Walid Shoebat, Top Executive Media; 1st edition 2008.
."The Islamic Antichrist: The Shocking Truth about the Real Nature of the Beast", Joel Richardson, WND Books; 2 edition, 2009.
. به عنوان نمونه به مقاله «احمدینژاد و مهدی» نوشته توماس هوستیگن نویسنده مطرح نیویورک تایمز مراجعه کنید که هدف ایران از پیشرفت اتمی را ساخت سلاح و آمادهسازی شرایط ظهور مهدی در آخرالزمان عنوان میکند! (http://www.huffingtonpost.com/thomas-m-kostigen/ahmadinejad-the-mahdi_b_2131974.html)
. به عنوان نمونه میتوانید نمونههای متعدد ویدئوهایی که از این نویسندگان در سایتهای اشتراکگذاری ویدیوها مانند youtube و dailymotion موجود است، مشاهده کنید.
. اکثر این کشورها مستعمرة کشورهای اروپایی مانند انگلیس و فرانسه بودهاند و یا حاکمانی وابسته یا مستبد داشتهاند.
. "The Man Who Saw Tomorrow" ,1981.
زهیر دهقانی آرانی* ـ دوماهنامه امان شماره 41