• اعلام عمومی برای سفر حج در سراسر جهان اسلام؛ بیش از یكصد هزار تن از هر سو عازم مكه شدند.
• علی علیه السلام كه از طرف پیامبر صلی الله علیه و آله به یمن و نجران رفته بود، همراه دوازده هزارتن احرام بسته وارد مكه شدند.
• اعمال حج برگزار شد. در عرفات دستوری نازل گردید.
• پیامبر صلی الله علیه و آله زمینه را برای اعلام ولایت علی علیه السلام آماده فرمود.
• پس از اتمام حج، بلال منادی پیامبر اعلام كرد: فردا جز ناتوانان كسی باقی نماند و همه باید حركت كنند تا در وقت معینی در غدیر خم، حاضر شوند.
واقعه غدیر
بی شك، در طول تاریخ، مناسك و مراسمی به عظمت و كیفیت حج محمدی سال دهم هجرت انجام نپذیرفته است؛ حجی كه برای آخرین بار، اشرف مخلوقات و فخر كائنات، خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله برپا كننده آن بود و خیل مشتاقان حضرتش كه شمار آنان به بیش از یكصد هزار تن می رسید، گرداگرد شمع وجود پیامبرشان از هر دیار و منطقه ای، پس از طواف خانه دوست، قصد مراجعت داشتند... ناگاه جبرئیل آمد، با سه پیام: «ای پیامبر! آنچه به تو دستورداده شده ابلاغ كن»؛
«اگر دستور الهی را ابلاغ نكنی، گویا رسالتت كامل نیست»؛
«خداوند تو را از شر بدخواهان حفظ می كند».
با آنكه محمد صلی الله علیه و آله بارها و بارها، قبل از این هم مسأله ولایت و جانشینی پس از خود را مطرح كرده بود، باز دستور داد همگان در وادی «غدیرخم» گرداگرد او جمع شوند؛ سبقت گیران برگردند و عقب ماندگان پیش آیند. از بار شتران برایش منبری سازند و همه آماده شنیدن كلام وحی از زبان آخرین فرستاده خداوند باشند. امر آنچنان مهم و دقیق است كه ترس از نپذیرفتن مردم و غوغای سوداگران و نیز گرمای هوا و مشكلات دیگر، در مقابلش هیچ است...
اعلام ولایت علی علیه السلام و جانشینی او
حضرت محمد صلی الله علیه و آله شروع كرد؛ مثل همیشه با نام خدا و ستایش و سپاس از او.
حضرت محمد صلی الله علیه و آله تمام معارف بیست و سه ساله خویش را گزارش داد و مردم را به عظمت دین و آیینش رهنمون ساخت... ولی اینها همه مقدمه بود برای بیان یك مطلب و آن:
«ای جمعیت انسانها! اینجا آخرین جایگاهی است كه در میان شما ایستاده و سخن می گویم. پس سخنان مرا بشنوید و فرمان برید و تسلیم پروردگارتان باشید، همانا خدای عزیز بزرگ، پروردگار شما و سرپرست و معبودتان است و بعد از او، پیامبرش محمد كه میان شما ایستاده و سخن می گوید، سرپرست شماست. و بعد از من علی سرپرست و امام شما به امر پروردگارتان می باشد. و [پس از او] امامت در خاندان من از فرزندان علی ساری و جاری است تا آن هنگام كه در قیامت، خدا و رسولش را ملاقات می كنید...»
البته پیامبر بارها و بارها، پیش از غدیر هم، جانشینی و ولایت علی علیه السلام را اعلام كرده بود ولی غدیر تایید همه آنها بود و تمام كننده حجت بر مردم.
مردم دسته دسته می آمدند و با پیامبر صلی الله علیه و آله تجدید پیمان و با علی علیه السلام به عنوان امیرمؤمنان بیعت می كردند و تبریك می گفتند.
جبرئیل نازل شد و گفت: «به خدا قسم روزی مانند امروز ندیدم. چقدر كار پسر عمویش را محكم نمود! برای او پیمانی بست كه جز كافر به خدا و رسولش كسی آن را بر هم نمی زند، وای بر كسی كه پیمان او را بشكند!»
غدیر، طرحگاه سازمان امامت و هدایت بشر
غدیر، علاوه بر معرفی علی علیه السلام به عنوان جانشین و وصی بلافصل پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله ترسیم كننده امتداد سبزی است كه دشمنان را نه تنها در آن روزگار بلكه تا قیام قیامت و پایان دوران، از طمع ورزی به اسلام ناامید كرد. در این روز دین كامل گردید، نعمت تمام شد و اسلام دین مورد رضایت حق واقع شد.
این خصوصیات نبود مگر آنكه پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله همه دینرا در آن روز بیان فرمود، یعنی «امامت و ولایت» را.
دین اسلام كامل گردید، چرا كه جانشینی و خلافت تثبیت شد و نه فقط علی علیه السلام به عنوان امام بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله بلكه سلسله نورانی «امامت و ولایت» به همه عالمیان معرفی گردید. نعمت تمام شد و با این اتمام حجت، علی علیه السلام امم مؤمنان و متقیان گردید. خداوند به دین اسلام رضایت داد كه تا قیام قیامت بماند چرا كه با نصب علی علیه السلام امید دشمنان كه فكر می كردند با رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله دین خدا محو خواهد شد، نا امید گردید و از خاموشی و افول حق مأیوس شدند. پیامبر صلی الله علیه و آله سلسله امامت را در غدیر معرفی كرد تا دین خدا پابرجا بماند.
او ذریه و نسل خود را از فرزندان علی علیه السلام بیان كرد كه باید به ریسمان محكمشان چنگ زد و رستگار گردید.
پیامبر صلی الله علیه و آله بارها و بارها تاكید كرد كه: دوستی با علی علیه السلام و فرزندانش، دوستی با من و دشمنی با آنان دشمنی با من است.
غدیر طرحگاه سازمان امامت است و پیمانی است برای ادامه راه انبیا و اوصیا. عید غدیر، بازخوانی پرونده امامت و ولایت است.
دشمنان غدیر، نه فقط دشمن علی علیه السلام هستند كه دشمن هدایت و سعادت بشرند و آنها نیستند جز كافران و منافقان.
مهدی(عج) در غدیر
پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله پس از انتصاب و معرفی اولین سر سلسله ولایت و امامت به امر الهی، آخرین جانشین خود را هم در عباراتی چند معرفی می كند تا حق جویان و عدالت طلبان راه را گم نكنند و همگان بدانند كه جانشینان او دوازده نفرند و همگی خلیفه اویند. آخرین آنها كسی است كه به عدل و قسط قیام می كند و دین حق و مورد رضایت خدا را بر تمام جهان حكمفرما می گرداند:
آگاه باشید! همانا آخرین امامان از ما، مهدی قائم(عج) است.
آگاه باشید! او بر تمام ادیان پیروز می شود.
آگاه باشید! او از ستمگران انتقام می گیرد.
آگاه باشید! او گشاینده دژهای مستحكم شرك و فساد و نابود كننده آنهاست.
آگاه باشید! او نابود كننده شرك است.
آگاه باشید! او انتقام گیرنده خون دوستان خدای عزیز و بزرگ است.
آگاه باشید! او یاری دهنده دین خدای عزیز و بزرگ است.
آگاه باشید! او سیراب كننده تشنگان از دریای حقیقت است.
آگاه باشید! او فضل و برتری دانشمندان، و جهل و بی خردی ناآگاهان را می داند.
آگاه باشید! او برگزیده خداوند و امام انتخاب شده از طرف اوست.
آگاه باشید! او وارث هر دانشی است، و علم او بر همه علوم برتر است.
آگاه باشید! او معرفی كننده خدای عزیز و بزرگ و روشن كننده احكام و راه ایمان است.
آگاه باشید! او شجاع و درستكار است.
آگاه باشید! امور آفریدگان به او واگذار شده است.
آگاه باشید! كه پیامبران گذشته به ظهور او بشارت داده اند.
آگاه باشید! او آخرین حجت الهی است و بعد از او حجتی نخواهد آمد، در جهان حقی نیت مگر آنكه با اوست، و دانشی نیست مگر آنكه در نزد اوست.
آگاه باشید! كه كسی توان پیروزی بر او را ندارد، و یاری دهندهای جز او نیست.
آگاه باشید! او ولی خدا در زمین و داور او در میان خلق، و امین اسرار الهی در نهان و آشكار است.
اگر پیامبر صلی الله علیه و آله مهدی(عج) را معرفی نمی فرمود، معلوم نبود نامی از او بماند. چرا كه مردم دستور خدا در مورد جانشینی و ولایت علی علیه السلام را گردن ننهادند و برای بی فروغ كردن چراغ امامت در طول تاریخ كمر همت بستند. برخی را كشتند و گروهی را اسیر و جمعی را آواره نمودند، اما غافلند از آنكه اراده خداوند این است كه دینداران بر جهان مسلط شوند گرچه به مذاق كافران و مشركان خویش نیاید.
مهدی(عج) در نگاه علی علیه السلام
دین خدا همان است كه وعده آن در كتاب الهی آمده است. خداوند به كسانی كه ایمان آورده و عمل صالح انجام دهند، وعده داده كه آنها را در زمین جانشین می گرداند و دین پسندیدهای را كه پس از ترس، به آنها آرامش بخشد، برایشان مستقر و مستحكم گرداند. بدیهی است دین مورد رضایت خدا، همان است كه خداوند آن را اسلام نامید و در روز غدیر به آن رضایت داد. استقرار این دین ممكن نخواهد بود جز آشنایی با برپاكنندگان آن و عمل به دستوراتشان، تاریخ شاهد زمینه سازی جانشینان پیامبر اكرم پیامبرصلی الله علیه و آله یكی پس از دیگری است. تا مقدمات قیام بر پا كننده دین مورد رضایت خدا را فراهم سازد.
علی علیه السلام كه پس از پیامبرصلی الله علیه و آله اولین جانشین او بود، مردم را به وجود امامی غایب از فرزندان خود خبر می داد كه جهان را پر از عدل و داد كند همانطور كه از ظلم و جور آكنده است.
چه زیباست كه شادمانی جشن غدیر را با شیرینی معارف امیر مؤمنان علیه السلام درباره فرزندش مهدی(عج) بیامیزیم و این شور را شعور و این عشق را با عمل همراه سازیم.
1. بخشنده
«بسیار بخشنده است».
2. پناهگاه
«دژی محكم و پناهگاهی مستحكم است».
3. الگوی صالحان
«هر كس او را درك كند، او را مشعلی فروزان می یابد كه الگوی صالحان است».
4. نجات بخش بشریت
«بندها را می گسلد و به بردگی و بهره كشی انسان از انسان خاتمه می دهد».
5. عدالت گستر
«حضرت علی علیه السلام به فرزندش امام حسین علیه السلام فرمود: ای حسین! نهمین فرزند تو، قیام كننده به حق است. او دین را آشكار می كند و عدالت را می گستراند».
6. شادی آفرین
«با آمدن او اهل آسمان و زمین شادمان می گردند».
7. پاداش ثابت قدمان
«برای قائم ما غیبتی است طولانی، آگاه باشید كسی كه در آن روزگار بر دین خود ثابت قدم باشد و قلبش از طولانی شدن غیبت امام سخت نگردد، در روز رستاخیز در بهشت با من و در كنار من خواهد بود».
8. دعا برای حضرت
«بار خدایا! غیبت او را پایان بخش غمها قرار ده و به وسیله او شكافها و نفاقها را از میان امت بردار».
غدیر یعنی بیعت با امامت كه علی علیه السلام اولین مصداق آن است و مهدی(عج) آخرین آن.
و یك سوال اساسی پیش روی ما؛
آیا آماده پذیرش امام زمان(عج) هستیم یا منفعت طلبی ها و شهوترانیهاما را نیز به بیراهه می برد؟!
آیا ما از كسانی هستیم كه با دانش، بصیرت و خودسازی برای تحقق آینده سبز و زیبای ظهور تلاش و كوشش نمایند:
«یوَطّئونَ اللمَهدی سُلطانَه»؟!
------------------------------
پی نوشت:
- كشف الیقین، ص238.
- امالی صدوق، ص354.
- مائده/67، آیه «ابلاغ».
- «غدیر خم» سرزمینی است كه به جهت وجود آب و چند درخت كهنسال، محل استراحت كاروانیانی بود كه از آنجا مسیرشان به سمت مدینه، مصر، عراق و نجد جدا می شد.
- احتجاج طبرسی، ج1، ص66، الغدیر علامه امینی؛حماسه غدیر، محمد دشتی.
- تفسیر عیاشی، ج1، ص329.
- مائده/3، آیه «كمال دین».
- احتجاج طبرسی. ج1، ص66: خطبه غدیر.
- دعای ندبه.
- صف/9.
- نور/55.
- غیبت نعمانی، باب13، ح1.
- همان.
- همان.
- نهج البلاغه، خطبه150.
- كمال الدین، صدوق، ج1، ص304.
- نهج البلاغه، خطبه150.
- كمال الدین، صدوق، ج1، باب26، ح14.
- غیبت نعمانی، باب13، ص212.
- سنن ابن ماجه، جزء2، باب الفتن.
پیششماره دوم امان