وجود روایات فراوان در زمینه مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف، و اعتقاد به آمدن منجی در آخرالزمان، به عنوان عقیدهای مسلّم در میان مسلمانان پذیرفته شده است.وجود روایات فراوان در زمینه مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف، و اعتقاد به آمدن منجی در آخرالزمان، به عنوان عقیدهای مسلّم در میان مسلمانان پذیرفته شده است.
و این اعتقاد، اختصاص به شیعه ندارد ـ هر چند كه عده‌ای از اهل سنت، این امر را نمی‌پذیرند.- ولی عده‌ای از آنها،معتقد به ولادت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هستند.
1. محمد بن طلحه شافعی در كتاب «مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول» میگوید: «مهدی منتظر، در سال دویست و پنجاه و هشت هجری، در سامرا متولد شد. پدرش، حسن بن علی بن محمد بن علی الرضا بن موسی الكاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن حسین بن علی المرتضی است، و نام او محمد و كنیهاش ابوالقاسم و از القاب او حجت و خلف صالح و منتظر است». و بعد روایاتی را از پیامبر صل الله علیه و آله و سلم در زمینه مهدی موعود نقل می كند مبنی بر اینكه: «مهدی، از نسل من و از فرزندان فاطمه و همنام من است و در آخرالزمان قیام می كند و زمین را از عدل و داد پر می كند بعد از آنكه از ظلم و جور پر شده است و این قیام، حتمی است حتی اگر یك روز از عمر دنیا بیشتر باقی نمانده باشد». و پس از ذكر این روایات، آنها را بر همان ابوالقاسم محمد بن حسن بن علی … بن علی ابن ابیطالب متولد دویست و پنجاه و هشت تطبیق می كند و به اشكال‌ها و شبهاتی كه در این زمینه ممكن است مطرح شود، پاسخ میدهد.
2. سبط ابن جوزی حنفی در كتاب تذكره الخواص، میگوید: «حضرت حجت «مهدی»، محمد بن حسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی ابن ابیطالب است. كنیه او، ابوعبدالله و ابوالقاسم است و او است حضرت حجت و صاحب‌الزمان و قائم منتظر». سپس از عبدالله ابن عمر روایتی نقل میكند كه رسول گرامی اسلام فرموده: «در آخرالزمان، مردی از فرزندان من قیام می كند كه نام او همانند نام من و كنیهاش همانند كنیهی من است و زمین را از عدل و داد پر می كند، پس از آنكه از ظلم و جور پر شده است.».
3. عبدالوهاب شعرانی در كتاب «الیواقیت و الجواهر»، كه در بیان آرای اكابر و بزرگان علمای اهل سنّت در مسائل مختلف عقیدتی است، فصلی را به وقایعی كه قبل از روز رستاخیز و پایان دنیا حتماً اتفاق میافتد، اختصاص داده است كه یكی از آن وقایع، قیام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است كه مفصلاً درباره آن بحث كرده ،و از قول برخی از اكابر علمای اهل سنت، نقل می كند که «مهدی، فرزند حسن عسكری است كه در نیمه‌ی شعبان سال دویست و پنجاه و پنج هـ . ق متولد شد و زنده باقی خواهد ماند تا با عیسی علیه السلام ظهور كند و اكنون كه سال نهصد و پنجاه و هشت هجری است، هفتصد و سه سال از عمر شریف او میگذرد».
چرا برخی از اهل سنت به ولادت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف معتقد نیستند، برای این مسئله می‌توان دلایلی را مطرح نمود؛ از جمله:
1. مخفی بودن ولادت آن حضرت
آمدن مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف، از همان زمان نبی اكرم صل الله علیه و آله و سلم و صدر اسلام، امری مسلَّم و شایع و مورد توجه مسلمانان بود. و حاكمان وقت هم از آن اخبار بی‌اطلاع نبودند و شنیده بودند كه مهدی موعود، از نسل حضرت فاطمه علیها السلام و امام حسین علیه السلام متولد می شود و حكومت ستمكاران به دستاش منقرض میگردد و تمام زمین را از عدل و داد پر خواهد كرد؛ به ویژه روایات متعددی كه میگفت، او، نهمین از فرزندان امام حسین علیه السلام است. دولت عباسی از این امر بیم وهراس داشتند و در صدد بودند به هرگونه كه شده این خطر را از حكومت خود دفع كنند. به همین‌جهت، خانههای بنی‌هاشم، بویژه خانهی امام حسن عسكری علیه السلام به شدّت تحت كنترل و مراقبت مأموران مخفی و علنی دولت عباسی قرار داشت. معتمد عباسی، به عده از زنان قابله، مأموریت سری داده بود كه در خانههای بنی‌هاشم، به‌ویژه خانهی امام حسن عسكری علیه السلام رفت و آمد کنند و مراتب را گزارش دهند ،و به گروهی از مأموران خویش مأموریت داد كه دائماً و روز و شب، مراقب خانه آن حضرت باشند وبعد از شهادت امام عسكری علیه السلام، دستور داد خانه آن حضرت را بازرسی كنند و گروهی از زنان قابله را فرستاد تا تمام كنیزان آن حضرت را معاینه ، و اگر آبستنی در بین آنان دیده شد، بازداشت كنند. حتّی به خانهی امام عسكری علیه السلام هم اكتفا نكرد و دستور داد تمام خانههای شهر را با كمال دقت بازرسی و كنترل كنند. [1] (ولادت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف شبیه ولادت حضرت موسی علیه السلام می باشد كه فرعون، تمام زنان باردار را كشت تا از ولادت او جلوگیری كند، امّا به اراده و خواست خداوند، حضرت موسی علیه السلام در دامان فرعون بزرگ شد.) ولادت حضرت مهدی علیه السلام به خاطر شرایط سخت آن زمان، مخفی بود؛ و حدود پنج سال، قبل از شهادت امام عسكری علیه السلام، یعنی در سال دویست و پنجاه و پنج قمری در شب نیمه شعبان در حالی كه تا روز قبل، آثار حمل در مادر حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف برای دیگران ظاهر نبود، به دنیا آمد. و در طول این پنج سال، امام حسن عسكری علیه السلام فرزندش را تنها به خواص شیعیان خود نشان میداد و او را امام، و حجت بعد از خود معرفی میكرد. با این وضعیت، طبیعی است دیگران از جمله، اهل سنّت كه از اهل بیت پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فاصله گرفته بودند، از ولادت آن حضرت مطلع نشوند.
2 . اجتناب از برخی لوازم احتمالی پذیرش ولادت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف
روایاتی كه در زمینه مهدی موعود آمده، بسیار زیاد و از نظر مضمون، بسیار متنوع است. در روایات بسیاری، از پیامبر اكرم نقل شده كه تعداد ائمه و خلفای بعد از من، دوازده نفر است. مجموع روایات شیعه و سنی در این زمینه نهصد و بیست و پنج حدیث است. در روایات بسیاری ، به نام دوازده نفرائمه تصریح شده، و آمده كه اولین آنها امام علی علیه السلام و آخرین‌شان حضرت مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف است و اینكه نه نفر از آنان از نسل امام حسین علیه السلام هستند و در تعدادی از این روایات نام تمام آنها ذكر شده است. همچنین در روایات متعددی آمده است كه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، از فرزندان امام علی علیه السلام است (214 حدیث ) وامام مهدی از فرزندان فاطمه علیها السلام است (192 حدیث ) و امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نهمین ازفرزندان امام حسین علیه السلام است (148 حدیث ) . … و این كه مهدی فرزند حسن عسكری است (145 حدیث) و نام پدر مهدی حسن است (148 حدیث ).[2] بنابراین قبول تولد مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف یعنی پذیرش تمامی این روایات و پذیرش این روایات یعنی قرار گرفتن در مقابل انبوهی از سؤالات و مطالبی كه اهل سنت هیچ پاسخی برای آن ندارند.
1. ارشاد مفید ، اعلام الوری طبرسی ، اصول كافی كلینی.
2. برای اطلاع تفصیلی، مراجعه كنید به كتاب منتخب الاثر آیۀ الله صافی كه این احادیث را به تفصیل با ذكر منابع و مصادر شیعی و سنی آن نقل كرده است.
تقی حاتمی ـ دوماهنامه امان شماره 6
