این شبی است كه درهای آسمان در آن گشوده می‌شود؛ پس درهای رحمت در آن باز می‌شود؛ درهای خشنودی [خدا]، آمرزش، فضل، توبه، نعمت، جود، بخشش و احسان. خداوند در آن، به عدد موها و كرك‌های چهارپایان [از آتش جهنم] آزاد می‌كند.
این، شبی است كه همه اولیای الهی آن را پاس داشته و احیا می‌دارند.[2] عظمت این شب تا آن‌جا است كه پیامبر مكرم اسلام صل الله علیه و آله و سلم وجود شریف امام علی علیه السلام را به آن تشبیه می‌كنند و می‌فرمایند: جایگاه علی بن ابی طالب میان اهل بیت پیامبر صل الله علیه و آله و سلم، همانند فضیلت نیمه شعبان بر سایر ایام است.[3]
پیامبر خدا صل الله علیه و آله و سلم احیای این شب را سبب زنده‌شدن قلب دانسته[4] و كسی كه آن را احیا ندارد، شقی می‌داند.[5]
جبرائیل امین، در بیان عظمت این شب، خطاب به پیامبر اسلام صل الله علیه و آله و سلم می‌گوید:
این شبی است كه درهای آسمان در آن گشوده می‌شود؛ پس درهای رحمت در آن باز می‌شود؛ درهای خشنودی [خدا]، آمرزش، فضل، توبه، نعمت، جود، بخشش و احسان. خداوند در آن، به عدد موها و كرك‌های چهارپایان [از آتش جهنم] آزاد می‌كند. ای محمد! هركس آن را با تسبیح[6] و تهلیل[7] و تكبیر[8] و دعا و نماز و قرائت (قرآن) و امور مستحبی و استغفار، احیا كند، بهشت، منزل و مأوای او است و خداوند، گناهان گذشته و آینده او را می‌آمرزد.
... پس ای محمد! امشب را احیا كن و به امت خود، امر كن آن را احیا دارند و با عمل خود در این شب، خود را به خدا نزدیك كنند.
به درستی كه آن، شب شریفی است... و آن، شبی است كه هر دعایی در آن مستجاب است و به هر درخواست‌كننده‌ای عطا می‌شود و هر استغفاركننده‌ای آمرزیده می‌شود و هر توبه كننده‌ای توبه‌اش پذیرفته می‌شود. محروم است كسی كه از خیر این شب محروم بماند.[9]
همچنین پیامبر اكرم صل الله علیه و آله و سلم فرموده‌اند:
خداوند همه را در آن [شب نیمه شعبان] می‌آمرزد؛ مگر مشرك، بدعت‌گزار، قطع‌كننده رحم، شراب خوار و اصراركننده بر گناه.[10]
امیرالمومنین علیه السلام به نقل از پیامبر خدا صل الله علیه و آله و سلم فرموده است:
خداوند متعال، در شب نیمه شعبان، فرشته‌ای نازل می‌كند كه از غروب خورشید تا طلوع فجر ندا می‌دهد: «آیا توبه كننده‌ای هست كه او را بیامرزم؟ آیا طالب رزقی هست كه او را روزی دهم؟»[11]
برخی اعمالی كه برای این شب از معصومان صل الله علیه و آله و سلم نقل شده:
1. غسل؛
2. احیای آن به عبادت؛
3. نماز:[12] از جمله نمازهای این شب، صد ركعت نماز است؛ در هر ركعت یك سورة حمد و ده سورة توحید؛
4. تلاوت قرآن؛[13]
5. دعا:[14] از جمله دعاهایی كه در این شب مستحب است، دعای كمیل[15] است و نیز دعایی كه به منزله زیارت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است.
6. ذكر: امام باقر علیه السلام می‌فرماید:
هركس در این شب، صد «سبحان الله» و صد «الحمد الله» و صد «الله اكبر» و صد «لا اله الا الله» بگوید، خداوند گناهان گذشته‌اش را می‌آمرزد و حاجت‌های دنیا و آخرت او را برآورده می‌كند.[16]
7. زیارت امام حسین علیه السلام: زیارت سالار شهیدان در این شب، موجب آمرزش گناهان است و ثواب هزار حج و عمره مقبول دارد و خداوند متعال هزار حاجت دنیوی و اُخروی زائر را برآورده می‌كند.[17]
شب نیمه شعبان، شب ولادت آخرین ذخیره الهی و وارث جمیع انبیا و اوصیا، حضرت بقیه الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف است. خوب است عاشقان آن حضرت، این فرصت طلایی رامغتنم شمرند و علاوه بر دعای خیر برای همة مؤمنان دور و نزدیك، مصِّرانه تعجیل در ظهور آن حضرت را از خداوند متعال بخواهند؛ چراكه دعا در این شب، مقبول و مستجاب است.
رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم فرمود:
بهترین عبادت، انتظار فرج است.[18]
امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز در توقیعی به اسحاق بن یعقوب فرمود:
بسیار برای نزدیك شدن فرج دعا كنید؛ چراكه آن، گشایش كار شما است.[19]
این شب، شب دعا است. در این شب باید از نور وجود آن حضرت استمداد طلبیده وارتباط خویش را با خالق نور مستحكم كنیم.
[1]. مصباح المتهجد، ص 831؛ مفاتیح الجنان، اعمال شب نیمه شعبان.
[2]. همان، ص 873؛ زادالعماد، ص 64.
[3]. بحارالانوار، ج 37، ص 52.
[4]. الاقبال، ج 3، ص 356؛ ثواب الاعمال، ص 70.
[5]. همان، ج 4، ص 52.
[6]. ذكر «سبحان الله».
[7]. ذكر «لااله الاالله».
[8]. ذكر «الله اكبر».
[9]. الاقبال، ج 3، ص 320.
[10]. مصباح المتهجد، ص 841؛ الاقبال، ج 3، ص 324.
[11]. ثواب الاعمال، ج 3، ص 323.
[12]. اعمال نیمه شعبان، ص 56 ـ 92؛ مفاتیح الجنان، اعمال شب نیمه شعبان.
[13]. الاقبال، ج 3، ص 320؛ بحارالانوار، ج 91، ص 123.
[14]. مفاتیح الجنان، اعمال شب نیمه شعبان.
[15]. همان.
[16]. همان؛ مصباح المتهجد، ص 831.
[17]. كامل الزیارات، ص 198.
[18]. بحار الانوار، ج 52، ص 125.
[19]. كمال الدین و تمام النعمه، ج 2، ص 483.
محمدرضا فؤادیان ـ دوماهنامه امان شماره 6
