مقدمه
شیعیان حضرت مهدی موعود علیه السلام در عصر غیبت امامشان وظایفی دارند كه از جمله آن ها عبارت است از:
1 ـ زمینه سازی ظهور حضرت مهدی علیه السلام
از آنجا كه غیبت حضرت مهدی علیه السلام از ناحیه ما بوده، ظهور آن حضرت نیز به توسط ما خواهد بود و یا ـ حداقل ـ می توان گفت كه ما در ظهور حضرت تاثیرگذار خواهیم بود، و می توانیم با پیاده كردن اهداف حضرت در سطح محدود تا حدّ مقدور، زمینه ساز ظهور او باشیم.
در روایتی از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: «یخرج ناس من المشرق یوطئون للمهدی یعنی سلطانه»؛ «قومی از مشرق زمین خروج می كنند كه زمینه ساز سلطنت و حكومت مهدی علیه السلام خواهند شد.»
2 ـ الگو گرفتن از دولت مهدوی
امام زمان علیه السلام رهبر و الگوی كامل برای شیعیان است و ما وظیفه داریم تا هر قدری كه می توانیم خود را به او نزدیك كرده و اهداف بلند او را در حدّ امكان در عصر غیبت پیاده نمائیم. لذا بر ماست تا با عملكرد عالی او آشنا شده و از آن بهره مند شویم، تا بتوانیم در عصر غیبت، جامعه ای مهدوی داشته و زمینه ساز ظهور حضرت گردیم.
از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: «طوبی لمن ادرك قائم اهل بیتی و هو یأتمّ به فی غیبته قبل قیامه ...»؛ «خوشا به حال كسی كه قائم از اهل بیت مرا درك كرده و در غیبت او قبل از قیامش به او اقتدا نماید ...».
و شاید سرّ توصیف خصوصیات دولت مهدوی در عصر ظهور از زبان پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت(علیهم السلام) این باشد كه از این دولت الگو گرفته تا حدّ امكان خود را به حضرت و دولت او شبیه نماییم.
3 ـ منتظران دولت مهدوی، خود صالح اند
ممكن است سرّ توصیف خصوصیات دولت مهدوی در عصر ظهور این باشد كه اگر ما منتظر حكومت چنین دولتی با آن اوصاف و خصوصیات هستیم كه باید هم باشیم، خود باید اهل صلاح باشیم، پس باید تا حدّ توانمان خود را هماهنگ با حضرت و اصحاب او كرده و پرتویی از حكومت حضرت را در خود و جامعه پیاده كنیم.
از خصوصیات دولت حضرت مهدی علیه السلام
دولت حضرت مهدی علیه السلام و حكومت او دارای خصوصیاتی است كه فقط در زمان ظهور او امكان پذیر است، ولی در غیر این موارد می توانیم سیره آن حضرت را الگوی خود قرار داده و در حدّ محدود و توان خود جامعه مهدوی را بر پا كنیم.
ما در این نوشتار به ذكر برخی از وظایف دولتمردان و مسئولان در حكومت مهدوی می پردازیم، كه با الگو گرفتن از حكومت و دولت امام زمان علیه السلام می توان آنها را در جامعه پیاده كرد.
پیام های مهدوی
با مروری بر حكومت حضرت مهدی علیه السلام و عملكرد او و كارگزارانش می توانیم به پیام هایی دست رسی پیدا كنیم كه دولت مردان و مسؤولان نظام اسلامی می توانند در حدّ توان خود آنها را در جامعه پیاده كنند. اینك به برخی از آن ها اشاره می كنیم.
1 ـ ایجاد وفاق بین امّت
دولت مردان وظیفه دارند با الگو گرفتن از حضرت مهدی علیه السلام درصدد ایجاد وفاق ملّی و اتحاد اسلامی باشند همان گونه كه روش حكومت حضرت مهدی علیه السلام این چنین است.
از امام صادق علیه السلام درباره حضرت مهدی علیه السلام نقل شده كه فرمود: «... یظهر الله عزّوجلّ الحقّ و العدل فی البلاد و یحسن حال عامة العباد و یجمع الله الكلمة و یولّف بین قلوب مختلفة»؛ «خداوند عزّوجلّ به واسطه او حق را ظاهر و عدل را در شهرها گسترش می دهد و حال عموم مردم را بهبود می بخشد و وحدت كلمه پدید آورده و بین قلب های گوناگون اُلفت ایجاد می كند.»
در دعای ندبه نیز آمده است: «این جامع الكلمة علی التقوی»؛ «كجاست آن كسی كه سخن ها را بر تقوا جمع می كند.»
و نیز از امام صادق علیه السلام نقل شده كه فرمود: «فوالله یا مفضل لیرفع عن الملل و الادیان الاختلاف و یكون الدین كلّه واحداً»؛ «به خدا سوگند! ای مفضل به طور حتم از ملت ها و دین ها اختلاف را برمی دارد و تمام دین یكی خواهد شد.»
2 ـ احیای سنتّ های فراموش شده
عموم مسلمانان، و علی الخصوص حاكمان اسلامی وظیفه دارند تا با تأسی به امام زمان علیه السلام سنت هایی كه عمل نشده و بر زمین مانده را احیا كنند، همان گونه كه حضرت مهدی علیه السلام در سطح گسترده چنین خواهد كرد.
از امام علی علیه السلام نقل شده كه فرمود: «فیریكم كیف عدل السیرة، و یحیی میت الكتاب و السنّة»؛ ؛ «او روش عادلانه را در حكومت داری به شما می نمایاند و ـ احكام ـ كتاب خدا و سنّت رسول را احیا می كند.»
3 ـ عمل به سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله و حضرت علی صلی الله علیه و آله
دولت مردان و مسئولان نظام اسلامی وظیفه دارند تا در حكومت داری به سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله و حضرت علی علیه السلام عمل كنند همان گونه كه روش حكومت حضرت مهدی علیه السلام چنین خواهد بود.
از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود:«یخرج رجل من اهل بیتی و یعمل بسنّتی و ینزل الله البركة من السماء»؛ «مردی از اهل بیتم خروج می كند او به سنّت من عمل می كند و لذا خداوند بركاتش را به واسطه او از آسمان نازل می نماید.»
و نیز نقل شده: «... انّ قائمنا اهل البیت(علیهم السلام) اذا قام لبس ثیاب علی ـ علیه السلام ـ و سار بسیرة علی ـ علیه السلام ـ »؛ «... چون قائم ما اهل بیت(علیهم السلام) قیام كند لباس علی را بر تن كرده و به روش او عمل خواهد نمود.»
4 ـ نهضت فراگیری قرآن
حاكمان اسلامی فراگیری قرآن را باید تبدیل به یك نهضت كنند و تمام امكانات را بسیج كرده و در راه رسیدن به این هدف به كار گیرند. و این، همان كاری است كه حضرت مهدی علیه السلام در عصر ظهور انجام می دهد و حتی در صورت كمبود جا از خیمه ها استفاده می كند.
از امیرمومنان علیه السلام نقل شده كه فرمود: «كانّی انظر الی شیعتنا بمسجد الكوفة و قد ضربوا الفساطیط یعلّمون الناس القرآن كما انزل ...»؛ «گویا به شیعیان خود در مسجد كوفه نظر می كنم كه چگونه خیمه ها را بر پا كرده و آن گونه كه قرآن نازل شده به مردم تعلیم می دهند.»
5 ـ پرورش افراد مستعد
باید افرادی را كه قابل هدایت بوده و دارای استعداد كمال هستند پرورش داده و به كمال رسانید.
از امام باقر علیه السلام نقل شده كه درباره حضرت مهدی علیه السلام فرمود: «اذا قام قائمنا وضع یده علی رؤوس العباد فجمع به عقولهم و كمل به احلامهم»؛ «چون قائم ما قیام كند دستش را بر سر بندگان می گذارد و عقول آن ها را متمركز ساخته و فكرهایشان را به كمال می رساند.»
نكته دیگری كه از این حدیث استفاده می شود، این است كه مردم باید خود اقدام كرده و شروع به تحصیل كمال كنند و دولت مردان وظیفه دارند تا نواقص را جبران نمایند.
ادامه دارد
. سنن ابن ماجه، ج 2، ص 1368، ح 4088، بحارالانوار، ج 51، ص 87، كشف الغمة، ج 3، ص 278 .
. اكمال الدين، ص 286، باب 25، ح 2، بحار الانوار، ج 51، ص 72، ح 14، الخرائج و الجرائح، ج 3، ص 1148 .
. كمال الدين، ص 647، ح 7 ; بحارالانوار ج 52، ص 128، ح 20 .
. اقبال الاعمال، ج 1، ص 509 .
. بحارالأنوار، ج 53، ص 4.
. نهج البلاغه، خطبه 138، بحارالانوار، ج 51، ص 130، ح 25 .
. بحارالأنوار، ج 51، ص 82.
. كافى، ج 1، ص 411، ح 4، بحارالانوار، ج 47، ص 55، ح 92 .
. الغيبة، نعمانى، ص 318، ح 3، بحارالأنوار، ج 52، ص 364، ح 139.
. كافى، ج 1، ص 25، ح 21، كمال الدين، ص 675، ح 30، بحارالأنوار، ج 52، ص 336، ح 71.
علی اصغر رضوانی ـ دوماهنامه امان شماره 12