1. برنامههای فرهنگی
الف. احیای سنت و كتاب
همانطور كه حضرت رسول صلی الله علیه وآله احیاكننده سنن فراموش شده و اصلاح كننده تعلیمات تحریف یافته پیشینیان خود بوده، در زمان حكومت حضرت مهدی(عج) تعالیم روحبخش قرآن، وارد عرصههای گوناگون زندگانی بشر گردیده و سنت كه همان گفتار و رفتار پیشوایان دینی است، در همه جا به عنوان بهترین الگوی حیات انسان مطرح میگردد و عملكرد همگان با معیار خدشه ناپذیر قرآن و عترت ارزیابی میشود. در این قسمت حضرت، دین جدیدی را عرضه نمیكند، اما به سبب انحراف مردم از اسلام واقعی، حضرت دوباره به دین اسلام دعوت نموده و تمام احكام آن را اجرا میكند، مانند: «اعدام زناكار و كسی كه زكات ندهد، قانون ارث، كشتن دروغگویان (منافقان، مدعیان مهدویت و ...) پایان حكم جزیه، انتقام از بازماندگان قاتلان امام حسین علیه السلام، حكم رهن و وثیقه، سود تجارت، كمك برادران دینی به یكدیگر و ...».
امام خمینی در این زمینه میفرماید: «وقتی كه حضرت حجت(عج) تشریف آورد، احكامی غیر از اینها كه ما با این اجتهادات ناقصه درست كردهایم میآورد، و [آن احكام] غیر این اصلهایی است كه ما جاری میكنیم و غیر این چیزهایی است كه [از] ظنون مجتهدین درست میشود «یأتی بكتاب جدید» چون طبق روش فقها، سخن نمیگوید.»
همچنین حضرت علی علیه السلام، در زمینه احیای قرآن توسط امام مهدی(عج) میفرماید: «گویی هم اكنون شیعیان خود را میبینم كه در مسجد كوفه، خیمهها زدهاند و ]تفسیر و توضیح[ قرآن را بدان گونه كه نازل شده به مردم میآموزند»؛ همین تعلیم و تعلم قرآن نقطه شروعی برای ترویج فرهنگ قرآنی و حاكمیت قرآن و احكامش در حوزههای فردی و اجتماعی است.
ب. مبارزه با بدعتها
همانطور كه حضرت رسول صلی الله علیه وآله با بدعتها و زشتیهای اعراب جاهلیت به مبارزه پرداخت و رسومی همچون زنده به گور كردن دختران را درهم كوبید، فرزندان حضرت نیز، با این بدعتها كه وارد نمودن اندیشه و آراء شخصی در دین است، به مبارزه خواهد پرداخت، مانند: «تحریف مسجد كوفه و تعدیل قبلهاش، تخریب مساجد در مسیر راه، بازگرداندن مسجد الحرام و مسجدالنبی به اندازه اصلی».
پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله فرمود: «هرگاه بدعتها در میان امتم آشكار شود، بر عالم است كه علم و دانش خود را آشكار سازد و هر كس چنین نكند نفرین خدا بر او باد».
امام باقرعلیه السلام درباره آن حضرت میفرماید: «هیچ بدعتی را وا نگذارد، مگر اینكه آن را از ریشه بر كند و از هیچ سنتی نمیگذرد، مگر اینكه آن را برپا خواهد كرد».
ج. رشد معرفت و فضایل اخلاقی
حضرت رسول صلی الله علیه وآله مبعوث شد تا افراد را به سمت برترین كمالات معنوی و فضیلتهای اخلاقی سوق دهد و خود قرآن نیز آن حضرت را بهترین الگوی رفتاری برای همه افراد معرفی نموده است، خداوند عزوجل در قرآن میفرماید: «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ».
با كمال تأسف به دلیل بیتوجهی برخی مردم به تعالیم قرآن و راهنماییهای اهلبیت، جوامع بشری از جمله جوامع مسلمین، دچار انحطاط اخلاقی گردیدهاند؛ لذا حضرت مهدی(عج) به ترویج ارزشهای اخلاقی و عقلی خواهند پرداخت. در برخی از روایات آمده است: «زمانى كه قائم ما قیام كند، دست خود بر سر بندگان خواهد و عقلهاى ایشان را جمع خواهد كرد و اخلاق آنها را به كمال خواهد رساند».
2. برنامههای اجتماعی
با عمل به آموزههای قرآن و سنت، جامعه آماده رشد و تعالی میشود، خوبیها گسترش مییابد، بدیها از بین میرود، حقّ هر فردی رعایت میشود و عدالت اجتماعی به معنای واقعی در جامعه پیاده میگردد.
الف. احیا و گسترش امر به معروف و نهی از منكر
«إِنَّ اللّهَ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِیتَاء ذِی الْقُرْبَى وَینْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَالْبَغْی»
حضرت مهدی(عج) در راستای رسالت الهی خویش حركت نموده و این دو فریضه بزرگ را كه تمام واجبات الهی به سبب آن بپا داشته میشود به صورت گسترده به اجرا در خواهد آورد. امام باقرعلیه السلام در این زمینه فرمود: «اَلْمَهدى وَ اصْحابُهُ... یأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ ینْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ؛ مهدى(عج) و یاران او... امر به معروف و نهی از منكر میكنند».
ب. اجرای حدود الهی
حضرت رسول صلی الله علیه وآله مبعوث شد تا احكام و حدود الهی را برای سعادت تمام بشر به اجرا درآورد و از انحطاط جوامع بشری و سقوط آنها جلوگیری نماید، و دیگر ائمه معصومین علیها السلام بر اساس ظواهر حكم نموده و در داوریهایشان از شاهد و گواه استفاده میكردند، اما در زمان حكومت حضرت مهدی(عج)اجرای احكام و حدود الهی بر اساس ظواهر نیست؛ حضرت نیازی به شاهد و گواه ندارد و در هر موردی بر اساس واقعیت و آگاهی از حقیقت حكم میدهد.
در روایت بلندی آمده: «زمانی كه قائم آل محمد(عج) فرمانروا شود، در میان مردم، همانند حضرت داود، داوری میكند و نیازی به شاهد و گواه ندارد؛ در هر موردی خداوند، حكم واقعی را به او الهام میكند و او بر اساس علم خود قضاوت مینماید و هر قومی را از اجتهاد و استنباطشان خبر میدهد. دوست و دشمن خود را با نشان الهی میشناسد».
3. برنامههای اقتصادی
از دیگر برنامههای حكومت فاضله مهدوی، رشد اقتصادی است، چرا كه با استفاده و توزیع عادلانه از ثروت و منابع طبیعی، در بین همه افراد جامعه، افراد به تقوا و نیكی روی میآورند و در نتیجه نعمتهای الهی از همه سو بر بندگان سرازیر میشود، چنانكه در قرآن آمده است: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَیهِم بَرَكَاتٍ مِّنَ السَّمَاءِ وَالأَرْضِ» .
یكی از برنامههای اقتصادی حكومت حضرت مهدی(عج) كه همچون حكومت حضرت رسول صلی الله علیه وآله است، بهرهبرداری كامل از معادن و منابع زیرزمینی و مواهب طبیعی است كه شامل موارد ذیل میباشد:
الف. رشد كشاورزی
در آن زمان، پس از قحطیها و خشكسالیها، دگرگونی شگفتانگیزی در بخش كشاورزی پدید میآید و مواد غذایی در جامعه فراوان میگردد، باران پیاپی و زیاد میبارد و رحمت الهی به سوی انسانها سرازیر میشود.
رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: «هنگامی كه حضرت مهدی(عج) در امت من ظاهر میشود، زمین محصول، میوه و گلهای خود را میرویاند و آسمان بارانش را فرو میریزد.»
ب. رشد و گسترش دامپروری
رسول خداصلی الله علیه وآله فرمود: «در روزگار پایانی زندگی امت من، حضرت مهدی(عج) ظهور میكند ... و دام و گوسفندان فراوان میگردد.»
ج. توزیع برابر و عادلانه ثروت و داراییها
همانطور كه حضرت رسول صلی الله علیه وآله سعی در تقسیم بیت المال و ثروتها در میان فقرای جامعه صدر اسلام داشت، حضرت مهدی(عج) نیز به تبعیت از جد بزرگوارش، از انباشته شدن ثروت در بخشی از جامعه خودداری میكند و آن را در اختیار همگان قرار میدهد و در نتیجه مردم بینیازی و استغنای واقعی را خواهند دید و در جامعه مهدوی آن عصر، حتی یك فقیر هم وجود ندارد و مردم از لحاظ مادی و معنوی بینیاز میشوند.
امام باقر علیه السلام فرمود: «وقتی قائم خاندان پیامبر قیام كند (اموال را) به مساوى تقسیم میكند و در میان خلق به عدالت رفتار میكند».
از برنامههای اصلی حكومت مهدوی ـ همانند دولت محمدی ـ عمران و آبادی زمین است، حضرت همه امكانات را برای منافع عمومی و آبادانی زمین به كار میگیرد و سراسر زمین را آباد میكند؛ امام باقر علیه السلام میفرماید: «در زمان حكومت مهدی(عج) در روی زمین هیچ ویرانهای نمیماند، مگر آن كه آباد میگردد».
رقیه السادات موسوی ـ دوماهنامه امان شماره 20